Мектептердеги усулдук иш

Мектептерде усулдук иштерди ж\рг\з\\н\н ъзгъчъл\ктър\

1. Мектептердеги усулдук ишти уюштуруу жана анын формалары

Мектептердеги усулдук иштер окуу-тарбия иштерин алга жылдыруудагы негизги к\ч. Усулдук иштерди туура, мезгил талабына жараша уюштуруу аркылуу окуу-тарбия иштерин жакшыртууга, ън\кт\р\\гъ жана мугалимдердин кесиптик чеберчилигин арттырууга, ъз билимин ърк\ндът\\с\нъ жетиш\\гъ болот. Анткени азыркы учурда предметтик мугалимдер \ч\н усулдук китептер, журналдар жетишсиз чыгарылып жаткандыгына байланыштуу жана мугалимдердин билимин ърк\ндът\\ курстарынан ъз мезгилинде ътъ албай жаткан мезгилде мектеп жетекчилери тарабынан мугалимдердин ъз алдынча билимин ърк\ндът\\с\нъ къмък кърсът\\ менен алардын ишмерд\\л\г\нъ багыттуу, системалуу багыт бер\\с\ зарыл.

Мектептин усулдук кеёеши – бардык предметтик мугалимдердин курамынан турган коллегиалдуу орган. Андан тышкары кеёештин курамына директордун орун басарлары, китепканачы, тарбиячылар, балдар жана ъсп\р\мдър менен иштъъ уюмунун кызматкерлери да кирет.

Усулдук кеёештин търагасы болуп окуу-тарбия иштери боюнча директордун орун басары эсептелет.

Усулдук кеёештин негизги милдеттери:

• Окуу-тарбия иштерин жакшыртуу жана ърк\ндът\\ боюнча иш чараларды аткаруу;

• Окуу-тарбия ишинде окутуунун жаёы технологиялардын ишке ашышын камсыз кылуу;

• Мугалимдердин кесиптик квалификациясын, чеберчилигин жогорлатуусуна ъбългъ т\з\\ аркылуу ъз билимин ърк\ндът\\с\н\н \ст\ндъ иштъъс\нъ шарт т\зът;

• Педагогикалык коллектив менен бирдикте мектептин ън\г\\с\н\н негизги багыттарын аныктайт;

• Предмет аралык усулдук бирикмелердин ишмерд\\л\г\н уюштурууга кърсътмълър берет;

• Педагогикалык алдыёкы иш тажрыйбаларды жалпылайт жана жайылтат;

• Предметтик олимпиадаларды, жумалыктарды, семинарларды, тегерек столдорду ъткърът;

• Педагогикалык газета, журналдарга окуу-тарбия иштерин жакшыртуу боюнча усулдук иштелмелерди иштеп чыгат.

Усулдук иштердин формалары

1. Тематикалык педагогикалык кеёешмелер.

2. Усулдук кеёеш.

3. Предмет аралык усулдук бирикмелер.

4. Ъз билимин ърк\ндът\\ боюнча мугалимдер менен иштъъ.

5. Ачык сааттар.

6. Чыгармачыл мугалимдердин отчеттору.

7. Усулдук жумалык.

8. Предметтик жумалыктар.

9. Жаш мугалимдер менен иштъъ.

10. Семинарлар.

11. Тегерек столдор.

12. Жъндъмд\\ окуучулар менен иштъъ.

13. Мониторинг.

14. Алдыёкы иш тажрыйбаны жайылтуу.

15. Аттестация.

16. Педагогикалык газета, журналдарга окуу-тарбия иштерин жакшыртуу боюнча усулдук иштелмелерди даярдоо.

17. Къргъзмъ куралдардын конкурстарын ъткър\\.

1. Усулдук кеёештин окуу жылына карата иш планы.

1. Усулдук кеёештин отурумун ъткър\\н\н болжолдуу планы

1. Усулдук кеёештин отурумун окутуу жана тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары алып барат жана ъткърът.

2. Алдын ала эскертилген кулактандырууга ылайык, усулдук кеёештин бардык м\чълър\ усулдук каанага чогулушат. Отурумду окутуу жана тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары добушка коюп ачат.

3. Отурумду ачыш \ч\н, ал тъмънк\ терминдерди колдонот:

   • Отурумга ___ жалпы м\чъс\нън ___ катышууда;

   • Катышпаганы (себептери жалпы катышуучуларга айтылат);

   • Кеёешти ачуу жън\ндъ кимде кандай сунуштар бар;

   • Кеёешти ачуу жън\ндъг\ сунушту добушка коемун, кеёешти ачууга кимдер макул. Ким каршы, ким кармалып калды.

Андан кийин окутуу жана тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары добуш бер\\н\н жыйынтыгын айтат.

1. К\н тартибине тъмънк\дъй маселелер сунуш кылынат.

1. _____________________________________________________________

2. _____________________________________________________________

3. _____________________________________________________________

К\н тартиби боюнча кандай сунуштар бар.

Тъмънк\дъй сунуштар болушу м\мк\н:

• Бекитилсин

• Кошумчалансын

• Ъзгърт\лс\н.

К\н тартибин кабыл алуу жън\ндъг\ сунуш добушка коюлат.

5. Окутуу жана тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары усулдук кеёешти ъткър\\н\н регламентин бекитет:

• Доклад же маалымат \ч\н ___ минут;

• Чыгып с\йлъъч\лър \ч\н ___ минут;

• Справка \ч\н ___ минут;

• Кеёештин жалпы убактысына ___ минут.

6. Окутуу жана тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары мурдагы усулдук кеёеште кабыл алынган чечимдердин аткарылышы боюнча кыскача маалыматты берет жана бул боюнча токтомго жазылат.

7. К\н тартибинде доклад боюнча ___________ съз берилет. Доклад б\ткъндън кийин, докладчыга кандай суроолор бар деп кайрылат.

8. Окутуу жана тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары докладды же билдир\\н\ талкуулоого ъткънд\г\н айтып, кезеги менен съз берет.

Съз _______________ да, даярдансын _______________.

9. Доклады же баяндаманы (билдир\\н\) талкуулагандан кийин, докладчы 3-5 минут тегерегинде жыйынтыктоо \ч\н съз берилет. Андан кийин чечим кабыл алынат.

10. Окутуу жана тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары усулдук кеёешменин катышуучуларына кайрылат:

• Токтомдун долбоору боюнча кандай сунуштар бар.

• Токтом боюнча кандай кошумчалар жана толуктооло бар.

11. Каралган маселелер боюнча усулдук кеёештин токтомунун долбоору кошумчалары жана толуктоолору менен жалпысынан добушка коюлат. Добуш бер\\н\н жыйынтыгы жалпыга угузулат.

Ъткър\лгън усулдук кеёештин материалдарынын негизинде усулдук кеёештин токтому жазылат. Бул токтом, кеёеш ъткър\лгъндън кийин 3 к\нгъ чейинки мъънъттъ талапка ылайык жазылууга тийиш.

Усулдук кеёештин отурумдарынын токтомдору ар бири ъз\нчъ барактарга же жалпы т\рдъ канцелярдык жалпы китепчелерге жазылат.

Усулдук кеёештин отурумдарынын токтомдор китепчесине мектептин номенклатуралык кагаздар боюнча атайын номери (02-3) берилет жана анын сакталышына окутуу жана тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары жооп берет.

1. Усулдук чогулуш

Окутуу жана тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары айына бир жолу мектептеги усулдук бирикмелердин жалпы иштерин координациялоо максатында усулдук чогулуш ъткърът.

Усулдук чогулушту предметтик аралык усулдук бирикмелердин жана кафедра башчыларынын катышуусунда ъткър\\ менен тъмънк\дъй милдеттерди аткарат:

• Жалпы билим бер\\ч\ мектептердеги мамлекеттик билим бер\\ стандарттарынын, окуу планынын жана программаларынын аткарылышынын, окуучулардын билим сапаттарынын жана окуу-тарбия иштеринин мазмунун негиздерин жеткирет жана ишке ашырат;

• Усулдук жумалыктарды, декадаларды жана къргъзмълърд\ уюштурууга, педагогикалык окууларды жана чыгармачыл мугалимдердин слетторун ъткър\\гъ багыт берет;

• Предметтер аралык усулдук кеёештердин иштерине жардам берип, алардын \з\рл\\ иштемине шарттарды т\зът;

• б\т\р\\ч\лърд\н мамлекеттик жыйынтыктоочу аттестациясын жана окуучулардын къч\р\\ сыноолорун ъткър\\гъ къргъзмълърд\ берет;

• предметтер боюнча класстан тышкаркы иштерди ъткър\\н\ уюштурат;

• предметтик олимпиадаларды, тестирлъълърд\ ъткър\\гъ къзъмълдърд\ берет;

• мугалимдердин жана окуучулардын чыгармачылык иштерин уюштурууга багыт берет;

• мугалимдерди сынак окуу китептери менен иштъъгъ жана ъз\н\н иш тажрыйбасынын негизинде усулдук иштелмелерди иштеп чыгууга шарт т\зът.

Усулдук чогулуштун ж\р\ш\ндъ окутуу тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары усулдук бирикмелердин жетекчилерин жогорудагы каралуучу маселелердин мазмундары менен тааныштырат.

Усулдук чогулуштун ж\р\ш\ боюнча орун басардын ъз алдынча уюштурган жалпы дептеринде маалыматтар жазылат. Чогулушта кърсът\лгън къргъзмълър, аткарууну талап кылган эрежелер усулдук бирикменин жетекчилери тарабынан аткарылууга тийиш.

1. Мектептеги усулдук каананы жабдууга коюлуучу талаптар жана каананы паспорттоштуруу

Усулдук каанада жайгаштырылуучу материалдардын тизмеги:

1. Усулдук каананын иш планы.

2. Кыргыз Республикасынын Символдору.

3. Кыргыз Республикасынын Билим бер\\ жън\ндъг\ мыйзамы.

4. «Мугалимдердин статусу жън\ндъ» Кыргыз Республикасынын мыйзамы.

5. Кыргыз Республикасынын Билим бер\\ жана илим министрлигинин, облустук билим бер\\ борборлорунун, райондук, шаардык билим бер\\ бъл\мдър\н\н окуу-тарбия иштерин уюштурууга жетекчиликке алынуучу документтери (жоболор, буйруктар, методикалык каттар, рекомендация-сунуштар, окуучулар жана алардын билимине коюлуучу талаптар, баалардын нормативдери) сабакка жана окуу материалынын мазмунуна коюлуучу (мамлекеттик стандарттардын окуу негизинде) чен-ълчъмдър.

6. Предметтик программалардын \лг\лър\.

7. Мектептин жалпы планынан къч\рмъ.

8. Усулдук кеёештин планынан къч\рмъ.

9. Мектептик, мектептер аралык, райондук (усулдук бирикмелердин, секциялардын) иштъъ графиги.

10. Мугалимдердин жана мектеп жетекчилеринин сабактарга катышуусу боюнча графиктери. Сабактардын талдоолору жазылуучу китепчелер.

11. Предметтер боюнча айрым сабактардын (тематикаларына жараша) иштелмелери.

12. Мектеп жетекчилеринин, мугалимдердин, класс жетекчилердин, тарбиячылардын окуу-тарбия ишинин т\й\нд\\ маселелери боюнча жалпыланган иш тажрыйбаларынын материалдары (доклад, китепче, брошюра), планы, буклет, педагогикалык бюллетень, макала ж.б.

13. Тарбиянын багыттары жана «Манастын жети осуяты» боюнча сабакта, класстан тышкаркы учурларда ж\рг\з\л\\ч\ иш чаралардын, «Манас», «Семетей», «Сейтек» уюмдарынын ж\рг\згън иштеринин материалдары.

14. Мектепте ъткър\лгън тематикалык окуулардын, ийримдердин, жумалыктардын, класстан тышкаркы жана мектептен тышкаркы ж\рг\з\л\\ч\ иштердин материалдары.

15. Башталгыч класстар, кыргыз, орус, ъзбек тили жана адабияты, англис тили, химия, биология, математика, физика ж.б. предметтер боюнча окуучулардын жазуу иштеринин мыкты \лг\лър\.

16. Мугалимдердин кесиптик квалификациялык жогорлатуу (курстан ъткър\\) боюнча 5 жылга т\з\лгън планы, анын аткарылышы.

17. Мугалимдердин ъз \ст\ндъ иштъъс\, жаш адистерге насаатчылык багыттагы жардам бер\\ч\ къмъкч\\ материалдар.

18. Мугалимдердин жана тарбиячылардын аттестациядан ъткър\\ боюнча материалдар (жобо, буйрук, комиссиянын курамы, иш-чаралар ж.б.).

19. Илимий-методикалык жана адабий къркъм (программага ылайык) китептердин къргъзмъс\ (мезгил-мезгили менен жаёыланып турууга тийиш).

20. Мектептин окутуу тилине жараша республикалык «Кыргыз Туусу», «Эркин Тоо», «Слово Кыргызстана», «Кутбилим» жана областтык гезит-журналдардын топтомдору (жылдар боюнча).

Эскерт\\. Усулдук кеёештин август айында ъткър\лгън отурумунда ъткън окуу жылындагы усулдук кеёештин ишинин жыйынтыктары жана жаёы окуу жылындагы иш пландары каралып, кеёештин катчысы шайланат. Усулдук кеёештин катчысы 2 айда бир жолу ът\\ч\ отурумдарынын токтомдорун сабаттуу т\рдъ жазып барат. Ар бир жазылган кеёештин протоколунун аягына търага жана катчысы кол коет. Отурум китепчесинин барактары номерланип, мектептин мъър\ басылат жана мектепте 5 жыл сакталат.

Окуу жана тарбиялоо иштери боюнча директордун орун басары милдеттери:

• Мектептин уставына ылайык окуу-тарбия иштерин ж\рг\зът.

• Мамлекеттик окуу пландарынын жана программаларынын аткарылышы.

• Расписание жана статистикалык отчеттор.

• Усулдук кеёештин жана услдук бирикмелердин иштери.

• Жазуу жана текшер\\ иштерине коюлуучу бирдикт\\ талаптардын аткарылышы.

• Класстык журналдар жана дептерлердин текшерилиши.

• Олимпиадалар жана предметтик кабинеттердин иштери.

• Алдыёкы иш тажрыйбаларды жайылтуу.

• Мектептин басма съз\.

• Б\т\р\\ жана къч\р\\ экзамендери.

• Окуу планындагы кыргыз, орус жана англис тилдери, тарых, география (орун басардын адистигине жараша) предметтери боюнча мугалимдерге усулдук жардам кърсът\\ жана окутуу сапатын къзъмълдъъ.

• Жумасына 5 сабакка жана 1-класстан тышкаркы иш чарага катышуу.

Предметтик каананын башчысынын милдеттери:

• Окуу кабинетин жабдуу, жасалгалоо жана паспорттоштуруу.

• Кабинеттеги болгон стандарттык къргъзмъ куралдарды сарамжалдуу колдонуу, сактоо жана кол менен къргъзмъ куралдарды жасоо.

• Окуу каанасын керект\\ окуу-усулдук адабияттар, куралдар менен толуктоо.

• Кабинетте предмет боюнча класстан тышкаркы иштерди, конкурстарды жана къргъзмълърд\ уюштуруу.

Т\з\\ч\: Араван райондук билим бер\\ бъл\м\н\н окуу-усулдук кабинетинин башчысы У.Х.Махмудов

(Токтосунов Акылбек. Жалпы билим бер\\ч\ мектептин директору \ч\н усулдук колдонмо. – Б.: «Бийиктик», 2013. – 212 б. усулдук колдонмодон пайдаланылды)

7