Менделеев-Клапейрон теңдеуі

«Маған айтсаң, ұмытып қалам, көрсетсең есімде қалар. Ал, өзім істесем, үйреніп алам».

(Шығыс даналығы)

• Сабақтың тақырыбы: Менделеев-Клапейрон теңдеуі

• Сабақтың мақсаты: менделеев – клапейрон теңдеуі н қорыту . 1.Формуланы түрлендіруге, есепке қолдана білуге үйрету. 2.Өздігінен жұмыс істеуге, тиянақтылыққа, өзін-өзі бағалауға, топты бағалауға,топпен жұмыс істеуге, бірлікке тәрбиелеу .

-еркін ойлауға мүмкіндік береді; - ақыл-ойын дамытады; -шығармашылық белсенділігі артады; -ұжымдық іс-әрекетке тәрбиелейді; -тіл байлығы жетіледі; -жан-жақты ізденеді; -өз ойын жеткізе біледі ;

- логикалық ойын дамытады ;

• 1 . Менделеев - Клапейрон теңдеуін физикалық эстафета тәсілімен қор ы ту

• Табыс критерилері
• Идеал газ күйінің теңдеуін меңгереді
• Формуланы түрлендіре алады
• Тұрақтыларды байланыстыра алады

сс

Менделеев Дмитрий Иванович (8.II.1834–2.II.1907)

• 1874 жылы Идеал газ күйінің теңдеуін алды

Менделеев Клапейрон теңдеуі

Клапейрон теңдеуі

Өзін өзі бағалау

Табыс критерилері :

• Процесті анықтай алады
• Формуласын тағайындай алады

Қандай да бір термопараметрдің тұрақты болып қалатын кезіндегі процестерді изопроцестер дейміз.

Процесс тақырыбы

Изотермиялық

процесс

Тұрақты

шамасы

Изобаралықпроцесс

T = const

Изохоралық

процесс

p = const

V = const

Df . И зотермиялық процесс  – физикалық жүйеде тұрақты температурада жүретін процесс; термодинамикалық күй диаграммасында  изотермамен  кескінделеді.

Изотермалық процессті жүзеге асыру үшін жүйе, әдетте, термостатқа орналастырылады.

.

Э. Мариотт

Р. Бойль

Df . Изохоралық процесс  – физикалық жүйеде тұрақты көлемде жүретін процесс. Ол термодинамикалық күй диаграммасында изохорамен кескінделеді.

Изохоралық процессті көлемі өзгермейтін герметикалық (тұмшаланған) ыдыстағы газдар мен сұйықтықтарда жүзеге асыруға болады.

.

.

Ж. Шарль

Df . Изобаралық процес, тұрақты қысым р = const кезінде макроскопиялық заттардың термодинамикалық жүйенің жағдайын өзгерту процесі

Гей-Люссак заңы:

  Газ қысымы өзгерте алмайды, егер газ берілген массасы үшін абсолюттік температура газ қатынасы, тұрақты болып табылады.

Ж. Гей-Люссак

р 1 V 1 = р 2 V 2

T 1 T 2

T = const

V = const

р = const

р 1 V 1 = р 2 V 2

р 1 = р 2

T 1 T 2

V 1 = V 2

T 1 T 2

Бойля-Мариотт заңы

Гей-Люссак заңы

Шарль заңы

15

• Графигін сала алады
• Заңдарды тағайындай алады
• Графиктердегі параметрлерді салыстыра алады

Түрлі үйлестіру жүйелерде изотермиялық процесін графикалық ұсыну.

Изотермиялы қ процесстің графигі изотерма деп аталады.

Түрлі үйлестіру жүйелерде изохоралық процессінің графикалық бейнесі.

V 1 2 3

V 1 2 3

V 1 2 3

V = const

V = const

Изохоралық процесстің графигі изохора деп аталады.

түрлі үйлестіру жүйелерде изобаралық процесстің графикалық ұсыну.

р= const

р 1 р 2 р 3

р 1 р 2 р 3

р 1 р 2 р 3

Изобаралық процесстің графигі изобара деп аталады.

Табыс критериі

Менделеев Клапейрон теңдеуіне берілген есептерді шығара алады

• Формуланы түрлендіре алады
• Математикалық жолмен дұрыс есептей алады.

Табыс критериі

Менделеев Клапейрон теңдеуіне берілген есептерді шығара алады

• Формуланы түрлендіре алады
• Математикалық жолмен дұрыс есептей алады.

Бағалау : Смайликпен бағалау

1

m , кг

2.4

2

M , кг/моль

0.040

p, Па

3

0.3

V, m³

0.028

0.16

0.40

8.3x10⁴

T, K

0.004

Шешімі

200

6x10⁴

0.83

280

Табыс критериі

изопроцестерге берілген есептерді шығара алады

• Формуланы түрлендіре алады
• Математикалық жолмен дұрыс есептей алады.

p1, Па

1

V1, m³

2

Const

T1, K

3

10⁵

2x10ˉ³

4

p2, Па

10⁵

4x10ˉ³

V2, m³

Const

Const

2x10⁵

10ˉ³

T2, K

300

4x10ˉ³

5x10⁴

Const

Шешімі

0.98x10⁵

300

Const

323

2x10ˉ³

Const

• Изопроцестерді көрнекі түрде жеткізу

• "Менің қасиеттерім қандай?" психологиялық тренинг. Оқушыларға мына аң-жануарларды тігінен жазуды тапсыру қажет: қасқыр,ит, мысық, тышқан. Бірінші жолға осылардың ішінен ең ұнайтынын жазып, екінші және үшінші жолдарға азырақ ұнайтындарын келтіріп, төртінші жолға осылардың ішінен ең ұнамайтынын жазу керек. Осылайша тізімді тігінен келтірген соң әр аң- жануардың тұсына олардың қандай бір қасиетінің ұнайтындығын немесе ұнамайтындығын жазу тапсырылады.

• Мәселен:  Мысық - жұмсақтық  Қасқыр - батылдық  Ит - адалдық  Тышқан - ұсақтық 

Жоғарғы жолға жазған қасиет - өзімізге жетіспейтін қасиет, біз оны өзіміздің тұла бойымызда арттыруға, жетілдіруге ұмтыламыз. Екінші жолға жазылған қасиет - өзімізде бар деп есептейтін қасиетіміз, біз өзімізді осылайша түйсінеміз. Үшінші жолдағы қасиет басқа адамдардың бізді қалай қабылдайтынын білдіреді, ел көзіне біз осылай көрінеміз. Төменгі жолға жазылған қасиет біздің неден қашқақтайтындығымызды көрсетеді, біз тұла бойымызды бұл қасиеттен арылтуға ұмтыламыз. 

• - 3 ұпай - ұ пай - “ 3 ”
• - 4 ұпай - ұ пай - “ 4 ”
• - 5 ұпай - ұ пай - “ 5 ”

• Назарларыңызға рахмет!!!