Наглядный материал. Таблицы.

Таблица №1

Таблица №2

Хъæлæсонтæ дамгъæтæ сты 11: а, æ, е, ё, и, о, у, ы, э, ю, я.

Æмхъæлæсон дамгъæтæ сты 31. б, в, г, гъ, д, дж, дз, ж, з, й, к, къ, л, м, н, п, пъ, р, с, т, у, ф, х, хъ, ц, цъ, ч, чъ, ш, щ.

Таблица №3

Æмхъæлæсон мыртæ:

1. Зылангон: б, в , г, гъ, д, дж, дз, ж, з, й, л, м, г, р. (14)

2. Æзыланг: к, къ, п, пъ, с, т, тъ, ф, х, хъ, ц, цъ, ч, чъ, ш, щ. (16)

Таблица №5

Дзырдтæ иу рæнхъæй иннæмæ хæссын хъæуы уæнггай: ди-динæг, диди-нæг, ди-ди-нæг.

Иууæнгон дзырдтæн дих кæнæн нæй, иу дамгъæйæн нæдæр ныууадзæн ис рæнхъы, нæдæр иннæ рæнхъмæ рахæссæн: рон, хох, бæх, чызг, абон.

Таблица №6

Дамгъæтæ гъ, дж, дз, къ, пъ, тъ, цъ, чъ, нысан кæнынц иугай мыртæ.

дæ-гъæл

тæр-хъус

хæ-дзар

ар-къау

ру-дзынг

æгъ-нæг

хъæл-дзæг

ра-джы

уын-джы

стъа-лы

Таблица №7

Дзургæйæ дæргъвæтин цы мыр фæхъуысы, уый фыссæм дывæргонд дамгъæтæй.

сывæллон

фаззæттæ

сырддон

фæззæг

фыссын

холлæг

Таблица №8

Стыр дамгъæ

Ном

Мыггаг

Абайты Васо Андиаты Сослан

Таблица №9

Стыр дамгъæ

Фосы нæмтты

куыдз Хъусой гæды Гино

Таблица №10

Стыр дамгъæ

Бæстæты, горæтты, кæмтты, дæтты, хæхты.

Уæрæсе, Ирыстон, Дзæуджыхъæу, Джызæл, Хъесаты Астаны уынг, Уæлладжыры ком, Зилгæ хох.

Таблица №11

Чи? Цы?

Номдар

Предмет

Таблица №12

Цавæр? Цыхуызæн?

Æууæл.

Стыр хæдзар Сырх цæхæра

Таблица №13

Цы ми кæны? Цы кусы?

Архайд.

Мивдисæг.

Лæппу ныв кæны. Нана быйы.

Таблица №13

Хъуыдыйады хуызтæ.

Таурæгъон – ныхас цæуы иухуызон хъæлæсы уагæй

Нæ буц лæппуйы хуыссын нæ уадзыс.

Фарстон хъуыдыйады ис фарст.

Ахуыргæнæг кæй ахуыр кæны?

Хъæрон хъуыдыйады ис цин, дис.

Тæхуды, тæхуды

Кæмæн ис дæ цард!

Таблица №14

Номдарты нымæц.

Иууон

чызг

лæппу

рон

чиныг

карк

Бирæон

чызджытæ

лæппуттæ

рæттæ

чингуытæ

кæрчытæ

Таблица №15

Хъуыдыйады æмхуызон уæнгтæ

Арс, рувас, тæрхъус цæрынц хъæды.

Мах æрæмбырд кодтам зокъотæ, уагъылытæ, мæнæргъытæ.

Таблица №16

Дзырдты ивгæ хай – кæрон.

хур

хуры

хурæн

хурæй

хурмæ

хурыл

хуримæ

хурау

порти

портийы

портийæн

портийæ

портимæ

портийыл

портиимæ

портийау

Таблица №17

Дзырдты иумæйаг хай – уидаг

Ир, Иран, Ирыстон, ирон.

Зарын, зараг, зарæг.

Хæдзар, хæдзарад, хæдзардзин.

Таблица №18

Хауæнтæ

Номон

Гуырынон

Дæттынон

Иртæстон

Арæзтон

Æддагбынатон

Цæдисон

Хуызæнон

Чи? Цы?

Кæй? Цæй?

Кæмæн? Цæмæн?

Кæмæй? Цæмæй?

Кæмæ? Цæмæ?

Кæуыл? Цæуыл?

Кæимæ? Цæимæ?

Кæйау? Цæйау?

Таблица №19

Номдарты тасындзæг

Н.

Г.

Д.

И.

Ар.

Æ.-б.

Ц.

Х.

лæппу

лæппуйы

лæппуйæн

лæппуйæ

лæппумæ

лæппуйыл

лæппуимæ

лæппуйау

лæппутæ

лæппуты

лæппутæн

лæппутæй

лæппутæм

лæппутыл

лæппутимæ

лæппутау

Таблица №20

Миногонты тасындзæг

Н.

Г.

Д.

И.

А.

Æ.-б.

Ц.

Х.

цъæх

цъæхы

цъæхæн

цъæхæй

цъæхмæ

цъæхыл

цъæхимæ

цъæхау

морæ

морæйы

морæйæн

морæйæ

морæмæ

морæйыл

морæимæ

морæйау