"Нерсенин термелүү кыймылы" (10-класс)

Физика

ФИЗИКА САБАГЫНАН ӨТҮЛГӨН МАТЕРИАЛДАР

№

1

2

Өтүлүүчү сабактын планы:

3

Сабактын темасы:   НЕРСЕНИН ТЕРМЕЛУУ КЫЙМЫЛЫ

Топтордун темасы

Лабораториялык иш

Математикалык маятник

Окутуунун максаты:

4

5

• Термелүү кыймылынын тγрлөрγн, жакшы деӊгээлде билүү
• Демонстрациялык эксперименттик иштөөдө жалпы техникасын тʏшʏнө билүү
• Математикалык маятниктин термелүү мезгилин формуласын табуу, жана аны аныктоо

1-топ Математикалык маятник

Пружиналуу маятниктин термелүү мезгили

Сабактын максаты:

6

Күтүлүүчү натыйжа:

• Термелүү кыймылы боюнча баардык тʏшʏнʏктөрдʏ билишет, аныктамасын айта алышат, графигин сурөттөп, түшүндүрүп беришет.
• Өзгөчө демонстрациялык иштерди колдоно алат
• Алынган тажрыйбаларды жыйынтыгын чыгарышат

2-топ Термелүү мезгилин табуу

Термелүү кыймылы күндөлүк турмушта

7

• Кыймыл, кыймылдын тʏрлөрʏнʏн аныктмаларын тʏшʏнʏндʏрʏп айта алышат
• Кайсыл убакта кыймыл эркин, аргасыз өзгөрʏʏсүн ажыратып, түшүндүруп бере алышат
• Алынган демонстрацияларды эсептеп, жыйынтыгын чыгара алышат
• Тажрыйба жүргузө алышат, физикалык куралдарды колдоно алышат

3-топ Термелүү кыймылы күндөлүк турмушта

Мамиле түзүү

8

Предмет аралык байланыш

• Физикалык лабороториялык сабакта топко берилген тапшырмаларды аткарууда ТКту сактоо
• Практикалык сабакта эсептөөнү так үйрөтүү
• Группаларда иштөөдө алган эсептөөлөрүн түшүндүрүп берүүсүн, башка группанын оюн уга билүүсүн калыптандыруу

Табият таануу, математика, биология, химия, география, информатика ж.б.

КТ колдонуу

9

Power point, excel, анимация, вирталдык лаборотория, интернет

Буга чейин алган билимдери

Табият таануу, Физика 7-9 (термелүүнүн түрлөрүү, кыймыл)

Баалоо критерийлери

Баалоо критерийлери

Кыймылдын аныктамасын так, туура айтуу

Кыймылдын аныктамасын так, туура айтуу

1-топ

1-топ

Графигин сүрөттөп, так, туура көргөзуу

Графигин сүрөттөп, так, туура көргөзуу

2-топ

2-топ

Маселени туура чыгара алуу

Маселени туура чыгара алуу

3-топ

3-топ

Приборлорду туура колдонуп, эмнеге колдонгонун айтып берүү

Приборлорду туура колдонуп, эмнеге колдонгонун айтып берүү

Группада иштөөсү

Группада иштөөсү

Натыйжанын тууралыгы

Натыйжанын тууралыгы

Кошумча тапшырманын аткарылышы

Мугалимдин топтор менен иштешүүсү

Калыптандыруучу балоонун тапшырмалары

А

1-топ

2-топ

В

Математикалык маятниктин моделин жасоо

Жардамга муктаж эмес

3-топ

Пружиналуу маятниктин моделин жасоо

Аткарылуучу иш-аракеттерге көрсөтмө берүү

С

Күндөлүк турмушта кездешүүчүү термелүү кыймылына мисал боло турган нерсенин моделин жасап келүү

Окуучулар менен кошумча иш алып баруу

UCA Education Improvement Programme Борбордук Азия Университетинин Билим Берүүнү Өнүктүрүү Программасы

Механикалык термелүүлөр

UCA Education Improvement Programme Борбордук Азия Университетинин Билим Берүүнү Өнүктүрүү Программасы

Термелүү кыймылы

• Сабактын планы

Сабактые этаптары

Убакыт (мин)

• Уюштуруу: сабактын максаты, сабак өтүүнүн планы,
• Жаны материалды түшүндүрүү.

Методдор

1-2

• Өтүлгөн материалды кайталоо .
• Жыйынтыктоо.

Мугалимдин малыматы

20-25

Түшүндүрмө. Демонстрации. Презентация.

Өз алдынча иш. Эксперимент.

10-15

Фронталдык кайталоо. Үй тапшырма.

3-5

Кайсы кыймылдар механикалык деп аталат?

• Механикалык термелүүлөр — механикалык кыймылдын бир учуру .
• Механикалык кыймылды кандай алса болот?
• Механикалык кыймылдар кайда кездешет?

UCA Education Improvement Programme Борбордук Азия Университетинин Билим Берүүнү Өнүктүрүү Программасы

Сабактын темасы:  Молекулалык физика

Топтородун темасы:

Бөлүм: Суюктуктар жана газдар

Көйгөй: Мектеп шартында приборлордун жетишпегендигине байланыштуу темага ылыйыктап моделдерди түзүү

1.

1-топ

Окутуунун максаты:

2.

-Катыш идиштер жөнүндө түшүнүк алат

3.

Катыш идиштер

2-топ

Сабактын максаты:

4.

Күтүлүүчү натыйжа:

-Катыш идиштерди турмушта, үй тиричилигинде колдоно билишет

-Суюктуктардын басымын түрдүүлүгүн аныктайт

Суюктуктардагы диффузия кубулушун эксперементтик жол менен билүү

3-топ

Суюктуктагы диффузия кубулушу

Мамиле түзүү

- Демонстрация жасайт

5.

-катыш идиштин аныктамасын айта алышат

-Атмосфералык басымды билүү

Атмосфералык басым. Барометр

-Басымды аныктоодо катыш идиштерди колдонушат

6.

-туура, так жыйынтык чыгарууга үйрөнөт

-Атмосфералык басым түшүнгүн билишет

-турмуштук мисалдарды келтире алышат

-диффузия кубулушунун аныктамасын түшүндүрүп айта алышат.

Предмет аралык байланыш

- Алынган тажрыйбалардын жыйынтыгын чыгарышат

-Атмосфералык басымдын турмуштагы маанисин түшүнүү

КТ колдонуу

7.

Математика, информатика, химия

-топ менен иштөөдө, ар түрдүү иштерди жасоо учурунда эрежелерди сактоо

- бири-биринин оюн сыйлашат

-басым,атмосфералык басымдын аныктамаларын түшүндүрүп, айта алышат

-барометрди жасоо

-тажрыйба жүргүзө алышат

-Барометрди жасашат

-диффузия кубулушуна байкоо жүргүзө алышат

-Окуучулар барометрдин моделин жасоодо коопсуздук эрежесин сактоо

Проектор,интерактивдүү доска, виртуалдык лаборатория

-кайсы учурда атмосфералык басымдын өзгөрүүсүн түшүндүрүп бере алышат

Математика, информатика, химия, биология

-бири-биринин оюн угушат

-барометрди пайдаланып атмосфералык басым жөнүндө жыйынтык чыгарышат

-алынган жыйынтыкты талкуулай алышат

-диффузия кубулушуна колдо бар материалдардын жардамы менен тажрыйба жасай алышат

Программалар (word, power point)

Математика, география

- Барометрдин моделин жасай алышат жана атмосфералык басымдын өзгөрүүсүн барометр аркылуу байкай алышат

-топто иштөөдө аткарган милдеттерин түшүнүүсү жана башкаларды уга билүүсүн калыптандыруу

-топтордо иштөөдө алынган жыйынтыкты бири-бирине түшүндүрүп бере алышат

  Буга чейин алган билимдери

word, power point

Табият тануу

-Алынган моделин бири –бири менен талкуулай алышат

Интернет булактары

Интернет булактары

Табият тануу

UCA Education Improvement Programme Борбордук Азия Университетинин Билим Берүүнү Өнүктүрүү Программасы

Баало критерийлери

1-топ

2-топ

Рубрика

3-топ

Бири- бирин балоо

Ички болоо

Өзүн –өзү баалоо

Диагностикалык

Түздөн-түз балоо

Сумативдик

Сырткы баалоо

Түздөн-түз балоо

Калыптандыруучу балоонун тапшырмалары

1-топ

Турмушта кездешкен катыш идиштердин моделин түзүп келүү

2-топ

1. Суюктуктардагы диффузия кубулушунда үй шартында эмнеде көрөбүз, мисал келирип жазып келүү (5 мисал)

3-топ

2. Диффузия кубулушуна тажырыйба жасап көргөзүп түшүндүрүп берүү

Тамгызгыч( пипетка)

Катыш идиш  

Катыш идиштер - түп жагы (негиздери) өз ара байланышкан идиштер. Капилляр түтүкчөсүнүн диаметринен чоң диаметрлүү катыш идиштерге бир тектүү суюктук куюлса, анын формасына карабай суюктуктун деңгээли бирдей болот. Суюктук манометри, буу казандарынын суу өлчөгүч айнек түтүкчөлөрү катыш идиштерге негизделген. Эгерде катыш идиштерге бир тектүү эмес, тез аралашып кетпеген суюктуктар куюлса, анда ал суюктуктардын деңгээли тыгыздыгына жараша ар түрдүү болот.

UCA Education Improvement Programme Борбордук Азия Университетинин Билим Берүүнү Өнүктүрүү Программасы

Атмосфералык басым

Атмосфера басымы  -  атмосферадагы  абанын  Жер  бетине жана андагы бардык нерсеге болгон гидростатикалык  басымы . Атмосфера басымы - атмосферанын абалын мүнөздөөчү негизги чоңдук, атмосферанын ар бир чекитиндеги басым анын жогору жагындагы абанын салмагы менен аныкталат. Бир литр абанын салмагы 1, 2928 г, ал 1 см 2  аянтка 1033 г басым жасайт. Атмосфера басымы  барометр  же гипсотермометр менен өлчөнөт. Ал миллибар (мбар), ньютондун чарчы метрге болгон катышы (н/м 2 ) же 0°Сге келтирилген барометрдеги сымап мамычасынын бийиктиги (760 мм) жана оордук күчүнүн ылдамдануусунун нормалдык (деңиз деңгээлинен ж-а 45° кеңдик боюнча) чоңдугу менен туюнтулат. Кабыл алынган нормалдуу атмосфера басымы 760 мм сымап мамычасы =1013,25 мбар =101325 н/м 2 . Бийиктик жогорулаган сайын атмосфера басымы азая берет: 5 км бийиктикте атмосфера басымы Жер бетиндегиден эки эсеге аз. Ал жер бетинде ар кайсы жерлерге жана убакытка жараша өзгөрүп турат. Бирок түрдүү өзгөрүүлөргө (циклон жана башка) карабастан, жер бетиндеги жылдык орточо атмосфера басымы бир калыпта болот. Деңиз деңгээлиндеги бийиктикте байкалган эң төмөнкү басым 584 мм, эң жогорку 808,7 мм.