Ой жүгүртүүнүн структурасы: тезис, далилдер, тыянак. Аларды байланыштыруучу каражаттар

Кыргыз тили

8-класс

Мугалими:

Мырзагелдиева Э.К.

Алтын эреже

• Сабакка даяр болуу
• Окуу куралдарды, калем, калем сапты даярдоо
• Эч нерсеге алагды болбоо
• Сабакка көңүл бөлүү
• Өтүлгөн теманы эске тутуу

Уялбагын окуп билим алгандан, Уялгының наадандыкка баргандан

Сабактын

темасы:

Ой жүгүртүүнүн структурасы: тезис, далилдер, тыянак. Аларды байланыштыруучу каражаттар

Сабактын максаты:

Ой жүгүртүү деген эмне?

Ой жүгүртүүнүн кандай ыкмалары бар?

Тезистин структурсы кандай болот?

Өтүлгөн теманы

кайталоо

Кептин түрлөрү.

Сүрөттөөнүн объектилери: жандуу, жансыз заттар, орун, айлана-чөйрө, ал-абал.

Көркөм адабий чыгармалардан чакан тексттин мисалында, кептин түрлөрүн аныктап, сүрөттөөнүн объектилерин аныктагыла.

Жаңы

тема:

Логикалык ырааттуулук менен бир нерсе жөнүндө ойлоо, ачык-айкын, ишенимдүү, жүйөөлүү далилдер, фактылар мисалдар менен бекемделген адамдардын ой-пикирин, сунушун жекече көз карашын билдирүү ой жүгүртүү деп аталат. Ой жүгүртүүдө адегенде ойдун тезиси айтылып, андан кийин ошол тезис аныкталат, далилденет, түшүндүрүлөт, мисалдар келтирилет, аягында кыскача корутунду, жыйынтык чыгарылат .

Ой жүгүртүүнүн эки ыкмасы баря:

• Индуктивдүү ыкма
• Дедуктивдүү ыкма .

1. Индуктивдүү ыкма- жеке ой жүгүртүүдөн жалпы ой корутундусун чыгаруу. Мында сунуш кылынган ой ар кандай фактылар, аргументтер аркылуу далилденип, корутунду чыгарылат.

2. Дедуктивдүү ыкма- сунуш кылынган ой корутундусу фактылар, мисалдар аркылуу чечмеленет. Ой жүгүртүү дилбаяны 3 бөлүктөн турат:

• Негизги ой (тезис)

• Далилдер (аргументтер, фактылар).
• Корутунду.

Мен келечекте мугалим болууну каалайм

Тексттин композициялык курулушу:

• Мен келечекте мугалим болууну каалайм (тезис).
• Эмнеликтен? Себеби: а) мугалимдер-кайратман, өз ишин чексиз сүйгөн адамдар; б) мугалимдик кесип татаал жана түйшүктүү, ошондой эле сыймыктуу да, ардактуу да; в) эмгек адамды сый-урматка жеткирет; г) биздин мектептин алдыңкы мугалими Таштанбековдун иши мага абдан таасир этет жана жагат (аргументтер, фактылар).
• Ошондуктан келечекте мугалим болуп иштөөнү биротоло тандап алдым (корутунду).

Маанисине карай ой жүгүртүүнүн эки ыгы бар:

• Тезисте сунуш кылынган аргументтерди, далилдерди төгүнгө чыгарып, өзүнүн жүйөлүү себептерин, далилдерин ага карама-каршы койсо, төгүнгө чыгаруучу ой жүгүртүү деп аталат.
• Сунуш кылынган тезисти аргументтер, далилдер менен бекемдесе, тактаса ырастоочу ой жүгүртүү деп аталат.

Бышыктоо:

50-бет

31-көнүгүү

Текст менен таанышып, кептин кайсы түрүнө жатарын аныктагыла.

Жыйынтыктоо:

Тезистин аныгына жетүү үчүн эмне кылуу керек?

Үйгө тапшырма:

52-бет

32-көнүгүү

Текст кептин кайсы түрүнө кирерин аныктагыла.

Ден соолугуңар

чың болсун!

Кийинки

сабакта амандашканча

саламатта

болгула!