Олимпиадалык топ менен иштоо

А вариант

1. Байыркы Римде жылдардын эсебин б.з.ч. 753-жылы Римдин негизделишинен башташкан; христиандар дүйнөсүндө жыл эсептөөнүн баштапкы чекити катары Христостун туулган датасы – б.з. 1-жылы кабыл алынып келет; арабдар мусулман календарын хижра мезгилинде – 622-жылы, жүргүзүп башташкан. Жогорудагы календарларды колдонуп, төмөнкүлөрдү аныктагыла:

• А) Римдин түптөлүшүнөн баштап канчанчы жылы Рим империясы Батыш жана Чыгыш деп экиге бөлүнгөн? __________________________________________________________________ Б) Мусулман календары боюнча, түрктөрдүн соккулары астында Константинополь канчанчы жылы кулаган? __________________________________________________________________ В) Мусулман календары боюнча, 474-жылы жазылган кайсы окуя Чыгыштагы мусулман мамлекеттеринин да, Европанын христиан мамлекеттеринин да тарыхы үчүн маанилүү болгон? __________________________________________________________________

жооп

• А) 2 балл
• Рим империясы Римдин түптөлүшүнүн баштап 1148-жылы Батыш жана Чыгыш деп экиге бөлүнгөн
• Б.з.ч. 753-ж. + б.з. 395-ж. – Римдин түптөлүшүнөн баштап 1148-ж.
• Б) 2 балл
• Хижра жылсанагы боюнча Константинополь түрктөр тарабынан 831-жылы алынган.
• 1453-ж. – 622-ж. – хижра жыл санагы боюнча 831-ж.
• В) 2 балл
• 1096-жылдагы Биринчи кресттүүлөр жортуулунун башталышы.
• 622-ж. + 474-ж. – Христостун төрөлүшүнөн 1096-ж.

2. Төмөнкү таблицаларды толтуруп, окуяларды хронологиялык тартипте жайгаштыргыла. Тандаган тамгаларды тийиштүү цифралардын астына жазгыла.

I) Кыргызстан тарыхы

• А) Улуу Түрк кагандыгынын негизделиши
• Б) Уйгур кагандыгынын борбор калаасынын кыргыздар тарабынан алынышы В) Дарий Iнин сактарга каршы жортуулу
• Г) Баткак салгылашуусу
• Д) Исламдын караханиддер тарабынан мамлекеттик дин катары кабыл алынышы

1

2

3

4

5

Жообу:

1

В

2

А

3

Б

4

Д

5

Г

3. Төмөнкү таблицаларды толтуруп, окуяларды хронологиялык тартипте жайгаштыргыла. Тандаган тамгаларды тийиштүү цифралардын астына жазгыла.

II) Дүйнөлүк тарых

• А) Улуу Карлдын империясынын түптөлүшү
• Б) Батыш Рим империясынын кулашы
• В) Англияда парламенттик монархиянын орношу
• Г) Европада китеп басуунун башталышы
• Д) Индияда Улуу Моголдор мамлекетинин түптөлүшү

1

2

3

4

5

Жообу:

1

2

Б

3

А

4

В

5

Г

Д

4. Кыргызстан тарыхында жана жалпы тарыхта бир кылымдын ичинде болуп өткөн окуяларды дал келтиргиле. Тандаган цифраларды төмөндө берилген таблицадагы тийиштүү тамгалардын астына жазгыла .

А) Караханиддер кагандыгынын түптөлүшү

Б) Сактар менен усундардын салгылашуусу

• Жүз жылдык согуштун башталышы
• АКШда Түндүк менен Түштүктүн согушу
• Улуу Француз буржуазиялык-демократиялык революциясы
• Киев Русунда христианчылыктын кабыл алынышы
• Римдиктер тарабынан Карфагендин талкаланышы

В) Анжыян көтөрүлүшү

Г) Кыргыздардын Россияга биринчи элчилиги

Д) Тоглук-Тимурдун башкаруусу

А

Б

В

Г

Д

жооп

А

Б

4

В

5

Г

2

Д

3

1

5. Катарда берилген адамдарды тарыхый жактан эмне бириктирип тургандыгын жана аталгандардын арасынан кимиси ашыкча экенин жана эмнеге ашыкча экенин түшүндүрүп бергиле:

Иоганн Гутенберг, Франциск Скорина, Иван Федоров, Исаак Ньютон

• А) Аларды эмне бириктирип турат: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• Б) Кимдин аты ашыкча жана эмнеге: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

жооп

• Макс. 2 балл
• 1 балл, эгер катышуучу катарда берилген тарыхый инсандар Европадагы жана Россиядагы биринчи китеп басуучулар экенин көрсөтсө
• 1 балл , эгер катышуучу катарда И. Ньютон ашык, себеби ал окумуштуу деп көрсөтсө

6. Бир кылым ичинде жашап, бири-бирине замандаш болгон тарыхый инсандардын жуптарын түзгүлө. Тандаган цифраларды төмөндө берилген таблицадагы тийиштүү тамгалардын астына жазгыла .

А) Аристотель

1) Атаке бий

Б) Александр Невский

2) Батый

В) Барсбек

3) Турдакун Усубалиев

Г) Жорж Вашингтон

4) Александр Македонский

Д) Александр II

Е) Леонид Брежнев

5) Англиялык Елизавета I

6) Улуу Карл

Ж) Каардуу (Грозный) Иван IV

7) Боромбай бий

А

Б

В

Г

Д

Е

Ж

ЖООП:

А

Б

4

В

2

Г

6

Д

1

Е

7

Ж

3

5

7.Адамзаттын эң көрүнүктүү жаратуулары Дүйнө кереметтери деп аталган. Дүйнө кереметтеринин алгачкы тизмеси байыркы доордо эле түзүлгөн.

• Б) Дүйнөнүн кайсы бөлүгүндө эң көп байыркы дүйнө керемети жайгашкан?

• А) Байыркы дүйнөнүн кайсы эстеликтери бул тизмеге киргизилгендигин көрсөткүлө:

• Египет пирамидалары

• Африкада

2. Афинадагы Парфенон

2. Америкада

3. Олимптеги Зевс айкели

3. Азияда

4. Семирамиданын асма бактары

4. Европада

В) Байыркы дүйнө кереметтеринин кайсынысы бүгүнкү күнгө чейин сакталып калган? ___________________________________________________________________

5. Галикарнастагы мавзолей

6. Александрия маягы

7. Родос Колоссу

8. Троя

9. Эфес Артемидасынын ибадатканасы

10. Римдеги Колизей

11.Миң Будда ибадатканасы

12. Улуу Кытай сепили

ЖООП

• А) 7 балл (туура көрсөтүлгөн ар бир эстеликке 1ден балл)
• Египет пирамидалары
• Олимптеги Зевс айкели
• Семирамиданын асма бактары
• Галикарнастагы мавзолей
• Александрия маягы
• Родос Колоссу
• Эфес Артемидасынын ибадатканасы
• Б) 1 балл
• Азияда
• В) 1 балл
• Египет пирамидалары

8. Окуяларды хронологиялык тартипте жайгаштырып, төмөнкү таблицаларды толтургула. Тандаган тамгаларды тийиштүү цифралардын астына жазгыла.

• I) Кыргызстан тарыхы
• А) Караханийлер кагандыгынын негизделиши
• Б) Македондук Александрдын сактар менен Сырдарыядагы салгылашуусу
• В) Кара-Кыргыз Автономдуу облусунун түзүлүшү
• Г) Баткак салгылашуусу
• Д) Бугу уруусунун Россиянын карамагына кириши
• Е) Кытайдын Давань-Го мамлекетине каршы экинчи жортуулу

1

2

3

4

5

6

ЖООП

• Тапшырма үчүн максималдуу 10 балл берилет – окуялардын ырааттуулугу туура болсо, ар бир таблица үчүн 5 баллдан берилет. Эгер таблицада ката болсо, 0 балл берилет. Ар бир таблица өз-өзүнчө бааланат.

1

Б

2

Б.з.ч. 329-ж..

Е

3

4

А

Б.з.ч. 101-ж.

5

Г

940- ж. тегереги

Д

6

1365-ж.

1855-ж

В

1924-ж.

9. Окуяларды хронологиялык тартипте жайгаштырып, төмөнкү таблицаларды толтургула. Тандаган тамгаларды тийиштүү цифралардын астына жазгыла.

• II) Дүйнөлүк тарых
• А) Францияда Генералдык штаттардын чакырылышы
• Б) Кызыл жана Ак розалар согушу
• В) Улуу Карлдын империясынын кулашы
• Г) Европада китеп басуунун башталышы
• Д) АКШ Конституциясынын кабыл алынышы
• Е) Кытайда Цин династиясынын түзүлүшү

1

2

3

4

5

6

ЖООП

1

В

2

843-ж

А

3

1302-ж.

4

Г

1445-ж..

Б

5

1455- 1485-жж.

6

Е

1636- 1644-жж..

Д

1787-ж.

10. Кыргызстан тарыхында жана жалпы тарыхта бир кылымдын ичинде болуп өткөн окуяларды дал келтиргиле.

• Тандаган цифраларды төмөндө берилген таблицадагы тийиштүү тамгалардын астына жазгыла

А) Кытай жылнаамаларында кыргыздардын алгачкы эскерилиши

Б) Баткак салгылашуусу

• Жүз жылдык согуштун башталышы
• Улуу Француз революциясы

3) Руста христианчылыктын кабыл алынышы

В) Мамлекеттик дин катары исламдын караханийлер тарабынан кабыл алынышы

Г) Жунгар хандыгынын талкаланышы Д) Ормондун хан деп жарыяланышы

4) Россияда крепосттук укуктун жоюлушу

5) Хунн империясынын түзүлүшү

А

Б

В

Г

Д

ЖООП

А

Б

5

В

1

Г

3

Д

2

4

11. Катарда берилген адамдарды тарыхый жактан эмне бириктирип тургандыгын жана аталгандардын арасынан кимиси ашыкча экенин жана эмнеге ашыкча экенин түшүндүрүп бергиле:

• Леонардо да Винчи, Рафаэль Санти, Микеланджело Буонарроти, Альбрехт Дюрер
• А) Эмне бириктирип турат: ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• Б) Кимдин аты ашыкча жана эмнеге: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________

ЖООП

• Максималдуу 4 балл берилет.
• А) Эмне бириктирип турат: 2 балл
• Жооп: Леонардо да Винчи, Рафаэль Санти, Микеланджело Буонарроти, Альбрехт Дюрер – булар Жогорку Кайра жаралуу доорунун сүрөтчүлөрү (Эскертүү: бул жоопто катышуучу Альбрехт Дюрерди көрсөтпөшү мүмкүн, бирок анда жоопто калган инсандар Кайра Жаралуу доорунун италиялык сүрөтчүлөрү экенин көрсөтүшү керек).
• Б) Кимдин аты ашыкча жана эмнеге: 2 балл
• Жооп: Альбрехт Дюрер – немис сүрөтчү, Леонардо да Винчи, Рафаэль Санти, Микеланджело Буонарроти – италиялык сүрөтчүлөр.

12.Көбүнчө белгилүү тарыхый инсандарга салттуу түрдө тигил же бул мүнөздөмө-атрибут берилет да, ал аталган адамдардын аттары менен жуурулушуп биригип кеткен болот жана ал мүнөздөмө атрибуттар ал адамдардын өзгөчөлүгүн көрсөтөт же болбосо алардын ишмердүүлүгүнүн маанилүү бир аспектисин чагылдырат. Оң мамычадагы мүнөздөмө атрибуттарды сол мамычадагы аттар менен туура дал келтиргиле.

1. Ричард I

А) Басып алуучу

2. Людовик IX

Б) Жинди

3. Карл, Бургундия герцогу

В) Улуу

4. Вильгельм, Нормандия герцогу

Г) Арстан жүрөк

5. Карл VI (Франция королу)

Д) Күн-король

6. Людовик XIV

Е) Эр жүрөк

7. Карл I

Ж) Ыйык

8. Филипп IV

З) Сулуу

А

Б

В

Г

Д

Е

Ж

З

ЖООП

А

Б

4

5

В

Г

7

1

Д

Е

6

3

Ж

З

2

8

13. Бир кылым ичинде жашап, бири-бирине замандаш болгон тарыхый инсандардын жуптарын түзгүлө. Тандаган цифраларды төмөндө берилген таблицадагы тийиштүү тамгалардын астына жазгыла.

А) Хлодвиг

1) Ормон хан

Б) Сатук Буура хан

2) Наполеон Бонапарт

В) Шабдан

3) Фридрих Барбаросса

Г) Авраам Линкольн

4) Гарри Трумэн

Д) Филипп II Август

Е) Уинстон Черчилль

5) Бумын каган

6) Джузеппе Гарибальди

Ж) Александр I

7) Владимир I Кызыл күн

А

Б

В

Г

Д

Е

Ж

Силер замандаш катары тандаган жуптарды эмне бириктирип турат? 1_______; 2________; 3_________; 4__________; 5____________; 6____________; 7________________; 8___________________

Толук тапшырма үчүн максималдуу 21 балл берилет. Замандаштардын туура көрсөтүлгөн ар бир жубу үчүн 1 баллдан берилет. Замандаштарды эмне бириктирип тургандыгына карата берилген ар бир түшүндүрмө үчүн 2 баллдан берилет. Жооптор:

А

5

Б

В

7

Г

1

Д

6

Е

3

Ж

4

2

Силер замандаш катары тандаган жуптарды эмне бириктирип турат?

• Ормон хан жана Шабдан – XIX кылымдагы чоң кыргыз уруу башчылары, Кыргызстан тарыхында маанилүү роль ойногон тарыхый инсандар;
• Наполеон Бонапарт жана Александр I – 1812-жылкы Ата мекендик согуш учурундагы Франциянын жана Россиянын императорлору;
• Фридрих Барбаросса жана Филипп II Август – Үчүнчү кресттүүлөр жортуулунун катышуучулары болгон королдор;
• Гарри Трумэн жана Уинстон Черчилль – “кансыз согуш” саясатынын башында турган саясий ишмерлер;
• Бумын каган жана Хлодвиг – жаңы мамлекеттердин негиздөөчүлөрү: Франк королдугу жана Түрк каганаты;
• Джузеппе Гарибальди жана Авраам Линкольн – ХIХ кылымдын мамлекеттик саясий ишмерлери жана өз өлкөлөрүнүн улуттук баатырлары;
• Владимир Кызыл күн жана Сатук Буура хан – өз мамлекеттеринде бирдиктүү мамлекеттик динди кабыл алуу жаатында реформаларды жүргүзүшкөн.