"Онды? б?лшек. Онды? б?лшекті о?у ж?не жазу"

5^а сынып       Математика

Саба?ты? та?ырыбы:  Онды? б?лшек. Онды? б?лшекті о?у ж?не жазу.

Саба?ты? ма?саты:

1. Білімділік: Онды? б?лшектер ??ымын енгізу, онды? б?лшектерді о?у?а ж?не жаза білуге жа?дай жасау;

2. Дамытушылы?: Белсенділіктерін ж?не о?ушыларды? п?нге ?ызы?ушылы?ын арттыру, дамыту;

3. Т?рбиелік: О?у?а, саналы сезімге, жауапкершілікке ?з бетінше е?бектенуге т?рбиелеу. Тез ойлап, тез ?орыту?а ж?не с?йлеу м?неріне т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: Жа?а білім беру саба?ы.

К?рнекіліктері: о?улы?, кубик, г?л, а?аш, ?зен, тау, ?й, ?оржын, алма.

П?наралы? байланыс: ?дебиет, биология, тарих.

О?ыту ?дістері: Т?сіндірмелі с?ра? – жауап, ой-тол?аныс,  дидактикалы? бірліктерді ірілендіру технологиясы, кубизм стратегиясы, іскерлік ойындар.

Саба?ты? барысы:

І. ?йымдастыру кезе?і. О?ушылармен амандасып, саба??а ?ажетті ??ралдарын т?гендеп, д?рыс отыруларына назар аудару.

ІІ. ?й тапсырмасын тексеру. «Кубизм» ?дісі ар?ылы есептер жина?ы кітабынан

№257 есеп

ІІІ. Жа?а саба?ты т?сіндіру. Саба? та?ырыбы жазылып, ма?саты айтылады.

Онды? б?лшектер  ??ымы

О?ушылар, бізді? б?гінгі саба?ымызды? та?ырыбы: Онды? б?лшек. Онды? б?лшекті о?у ж?не жазу.

Саба?ымызды? ?ту шарты: ?онжы? досыны? ?йіне ?она??а бар?ысы келеді. Ал, онда досыны? ту?ан к?ні болып жатыр. Ол досыны? ту?ан к?ніне бару ?шін ?р т?рлі кедергілерге тап болады. Ол кедергілер (г?л, а?аш, ?зен, тау)-берілген тапсырмаларды орындау. Сонды?танда о?ушылар, барлы?ымыз бірігіп, б?л ?онжы??а кедергілерден ?туге к?мектесейік. Ол ?шін ?р кедергідегі тапсырмаларды орындаймыз.

     ?онжы? келе жатып, ойланады: -Мен досыма ?андай сыйлы? сыйласам? - екен деп, с?йтіп г?лге тап болады. Г?лді ж?лып алайын десе, онда?ы тапсырманы орындау ?ажет. Ол ?шін б?гінгі жа?а саба?пен танысуымыз ?ажет.

1-кедергі:

Б?лімі он?а еселік болатын сан  онды? б?лшек деп аталады.

Б?лімдері 10, 100, 1000 ж?не т.с.с болатын б?лшектерді

  жазу?а болады.

О?ылуы:

 н?л б?тін оннан бес

Жай б?лшекті немесе аралас санды онды? б?лшек т?рінде жазу ?шін:

1. Керек жа?дайда б?лшекті? алымында?ы цифрлар саны мен б?ліміндегі н?лдер санын те?естіру;
2. Б?тін б?лігін жазу;
3. Б?тін б?лігін б?лшек б?лігінен айыру ?шін ?тір ?ою керек;
4. Б?лшек б?лігіні? алымын ?тірден кейін жазу керек.

Онды? б?лшекті? б?лшек б?лігіні? цифрлары онды? та?балар деп аталады.

Мысалы: 5,128, м?нда?ы 1, 2, 8 цифрлары –онды? та?балары

Жай б?лшекті онды? б?лшек т?рінде жазу?а болады.

Мысалы:

      Тарихи деректерге то?талу.

Онды? б?лшек орта ?асырда араб математиктеріні? ж?не олармен бір уа?ытта Ежелгі ?ытайда пайда бол?ан. Еуропа онды? б?лшектерді Нидерланды математигі ж?не инженері Симон Стевин (1548-1620) 1585 жылы “Оныншы” кітабын жары??а шы?ар?анда ?олныс?а енгізген. Б?л кітап Еуропа?а ке? тара?ан. 1585 жылы оны автор француз тіліне аудар?ан. Ал 1608 ж кітап а?ылшын тілінде жары? к?рген.

 - Онды? б?лшектер натурал сандар?а ??сас ж?не есептеулер ж?ргізуге ы??айлы бол?анды?тан к?нделікті ?мірдегі есептеулерде жиі пайдаланылады.

Ал, мысалы онды? б?лшектерді к?нделікті ?мірмен байланыстыратын болса?:

         С?йтіп, ол г?лді алып, ?уанышы ?ойнына сыймай келе жатса, алдынан та?ы бір кедергіге тап болады. Ол кедергі - а?аштан ?ту. –Ол енді а?ашта ?сіп т?р?ан алмаларды ал?ысы келеді. Оны алу ?шін мына тапсырмаларды орындау ?ажет.

2-кедергі:

№700

1) 3,16;     2) 8,123;      3) 0,03;      4) 28, 0007;      5) 400, 00015.

?онжы? ?уанып, алмаларды алып ?оржынына салады. С?йтіп ж?ріп келе жатып, ?зенге тап болады. Ол ?зеннен ?ту ?шін мына тапсырманы орындау ?ажет.

3-кедергі: 

№704

1. 3,9 км;
2. 11,19 км/сек;           3) 49, 62 км.
3.  

Онды? б?лшекті жай б?лшек т?рінде жазы?дар:

    С?йтіп, 3-кедергіден де ?тіп, -Енді досыма жеттім-ау, - дегенде  алдынан тау кездеседі. Енді таудан ?ту ?шін мына тапсырманы орындау ?ажет.

4-кедергі:   

«Ой т?йін» (с?зж?мба? шешу)

1. Алымы б?ліміне те? немесе одан ?лкен б?лшек (б?рыс)
2. 2² неге те?? (т?рт)
3. Б?тін ж?не б?лшек б?ліктен т?ратын сан (аралас)
4. Геометриялы? фигура (шаршы)
5. ??рамында м?нін табу ?ажет болатын ?ріпті ?рнек (те?деу)
6. Е? кіші жай сан (екі)

?онжы? – сендерді? к?мектері?ні? ар?асында досыны? ?йіне де жетеді. Сендерге  ?лкен рахметін айтып, ?оштасады. ?онжы? ал?ысын білдіреді!!!

ІV. Бекіту.

• Онды? б?лшек дегеніміз не?
• Онды? та?ба деген не?
•  

V. ?йге тапсырма: №698, №701 – 205 бет, «Онды? б?лшек» туралы тарихи деректер.

VІ.  ?орытынды: Рефлексия: О?ушыларды? «К??іл-к?й» шкаласын аны?тау.

VІ.  Ба?алау. Белсене ?атысып отыр?ан о?ушылар?а ж?лдызшалар беріледі.

                        Кім к?п ж?лдызша жинайды сонша жа?сы ба?амен ба?аланады.

                        Жарайсы?дар! Саба? ая?талды! Сау болы?ыздар!

Володар жалпы білім беретін мектебі

Саба? жоспары

Та?ырыбы: «Онды? б?лшек. Онды? б?лшекті о?у ж?не жазу»

?ткізген: математика п?ніні? м??алімі

                                                            Калиуллова Л.С.

2014-2015 о?у жылы