Онтохон "Баялиг асарhан миисгэй"

Баялиг асарhан миисгэй

Урдын урда сагта нэгэ γгытэй айл ажаhуугша байгаа. Жаахан гэртэ таабай тɵɵбии хоёр байгаа, тэдэнэр зугаалжа шадаха миисгэйтэй hэн. Тэрэниинь Баян гэжэ нэрэтэй бэлэй.

Нэгэтэ тэрэ миисгэй хаа-яагγй зайжа, зайжа ерээд, иигэжэ хɵɵрэбэ: «Би эдихэ юумэ бэдэржэ ябаад, нэгэ агы нγхэндэ ерэшɵɵб. Шагаажа харахадамни, тэрээн соо ехэ алтан, мγнгэн харагдаха шэнги болоо. Досоонь орохо гээд айшооб. Наашаа ерэхэдээ, хэрмэ барижа эдеэб. Танда эдихыетнай асарааб».

Миисгэйнгээ асарhан хэрмые таабай γбшɵɵд, досоонь модо хэжэ хатааба. Тɵɵбиинь hγγлдэ хэрмэн малгай оёхо юм.

Тогоон соогоо хэрмэнэйнгээ мяха шанаад, эдижэ байхадань, миисгэй hэмээхэн гараад ябашаба. Тэрэл ага нγхэн руу гэшхэлшэбэ. Хажуудань ошоод, модоной саана хоргодоод hууба. Тиихэдэнь агы сооhоо нэгэ хγн гараад, «хаагда» гэбэ. Агы нγхэнэй γγдэн хаагдашаба. Тэрэ хγнэй саашаа ябашаhан хойно Баян миисгэй «нээгдэ» гэбэ, тиихэдэнь нээгдэшэбэ. Тэрээ руу ороод, алта абаад гарашаба. «Хаагда» гэхэдэнь, γγдэниинь хаагдашаба.

Абаhан алтаа гэртээ асарба. Таабай ехэ баярлаад, тэрэ алтаар юумэ хэжэ γзэбэ. Тγрγγшээр hайн юумэн болобогγй. Хэ хэhээр байтарынь, ехэ гоё hиихэ, бэhэлиг болошобо. Тэдэнээ тɵɵбиидɵɵ зγγлгэбэ.

hγγлдэнь нютагайнгаа залуушуулые hургаба, олон дархашуул бии болобо. Тэдэ дархашуул нютагайнгаа нэрэ нэрлγγлжэ, холо газараар суутай болоо hэн.

Yнэхɵɵрɵɵ манай Бγргэ нютаг мγнгэшэ, алташа дархашуулаар баян юм. Олон γе дархалжа байhан Тубшэн дарханай γри hадаhад мγнɵɵ дархаа хэжэл байдаг. Анха тγрγγн дархалжа эхилхэдээ, тэрэ дархан нюуса газарта ошожо, алта асарагша байhан юм гэжэ домог дуулаhан байнаб.

Цыренова Дашима, 9-дэхи классай hурагша

Баялиг асарhан миисгэй