Орта факторлары, оған бейімделу және тіршілік формалары

Алгазина Роза Каскабаевна

Ақтөбе қаласы №34 орта мектебінің биология пәнінің мұғалімі

Сабақтың тақырыбы: §40.Орта факторлары, оған бейімделу және тіршілік

формалары

Мақсаты: Оқушыларға орта факторлары,оның әсер ету үш негізгі

деңгейлері және өсімдіктердің тіршілік формалары туралы

мағлұмат беру.

Дамытушылығы: Оқушылардың экология ғылымы,тіршілік орталары,

экологиялық факторлар туралы білімдерін дамыта, жетілдіре түсу.

Тәрбиелілігі: Оқушылардың экологиялық білімі мен білік дағдыларын

жетілдіре отырып,туған елін,жерін сүюге және көркейтуге үлес

қосуға,өз ойларын қорытындылай білуге тәрбиелеу.

Сабақтың типі: жаңа сабақты меңгерту.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Өткізу әдістері: сұрақтарға жауап,баяндау,түсіндіру,тест түрлері және т.б.

Сабақта ұйымдастыру жұмыстары жүргізіліп, ой қозғау мақсатында оқушыларға жабық тест жұмысы ұсынылды.Өткен сабақ пен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында оқушыларға «мағынаны тану» («Түртіп алу әдісі») тапсырмасы берілді. «Білемін» бөліміне алдыңғы кластарда алған мағлұматтарын, «Білгім келеді» бөліміне өздерін толғандыратын мәселелер туралы жазды.Жаңа сабақ оқушыларға ведио көрсетумен басталып бүгінгі сабақ не туралы өтетіндігі сұралды. Дәптерге терминдермен жұмыс жүргізілді.

Орта факторлары бөлінеді:

1.Табиғаттың нақты құраушылары

2. Қолайлы жағдайлар жиынтығы

Әсер ету деңгейлері 3 бөлінеді:

1) минимум - ең төменгі деңгей, одан әрі тіршілік тоқтайды

2) максимум - ең жоғарғы деңгей,одан тіршілік тоқтайды

3) оптимум - ең қолайлы деңгей

Факторларды сипатына қарай

1) абиотикалық 2) биотикалық 3) антропогендік

Өсімдіктердің тіршілік формалары

1.Эпифиттер 2.Фанерофиттер 3.Хамефиттер 4.Гемикриптофиттер 5.Криптофиттер 6. Терофиттер

Білімді жетілдіру мақсатында тапсырмалар орындалды.

1.Сәйкестендіру тесті:

Тіршілік формалары беріліп оқушылар соған сәйкес анықтамаларды тапты.

Эпифиттер - Жер асты,жер үсті мүшелері тегіс үсіп немесе қурап қалатын бір жылдық өсімдіктер

Фанерофиттер - Топырақта тамыры болмайтын,ағаштарға жабысып, шырмалып өсетін өсімдіктер

Хамефиттер - Топырақтың терең қабатында тамыр түйнектері, пиязшықтары, тамырсабақтары сақталып қалатын көпжылдық өсімдіктер

Гемикриптофиттер- Жер бетінде өсетін барлық ағаштар мен бұталар, шөптесін өсімдіктер

Криптофиттер - Жер бетіндегі өркендері қыста үсіп қалатын,ал пиязшықтары сақталатын өсімдіктер

Терофиттер - Өркендері жер бетіне төселіп өсетін көп жылдық өсімдіктер

2. «Дискуссиялық өрнек» тапсырмасында тақырып мазмұны беріліп, оқушылар келісемін, келіспеймін жолдарына сәйкесінше белгілерін қойды.

3. «Жылдар сөйлейді» тапсырмасында берілген жылдарда биология саласында қандай жаңалықтар ашылғандығын баяндады.

Келесі тапсырма кітаппен жұмыс (В тобы) жүргізілді. Оқушылар сексеуілдің ерекшелігі, құрылысы,түрлері туралы өз ойларын білдірді.Интерактивті тақтадан сексеуілдің суреті көрсетіліп Қазақстанда қандай жерлерде кездесетіні, бейімделу ерекшелігі, бұрынғы кезде ата-бабаларымыз отын ретінде пайдаланғандығы айтылды.

Білімді бекіту мақсатында «Қоректік тор», «Өсімдіктерге байланысты метафоралық теңдеулер» тапсырмалары берілді.

Сабақты қорытындылау мақсатында тест тапсырмалары орындалды. Оқушылар бағаланып, үйге тапсырма берілді.