Кыргызстан, чуй
СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ
Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно
Скидки до 50 % на комплекты
только до
Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой
Организационный момент
Проверка знаний
Объяснение материала
Закрепление изученного
Итоги урока
Была в сети 11.07.2024 11:59
Жусупова Айжамал Жусупова
Учитель географии и истории
31 год
27 256
976 
Местоположение
Специализация
Осмон империясы жана Иран
Категория:
История
25.03.2020 20:35
Просмотр содержимого документа
«Осмон империясы жана Иран»
Алайчы уулу Саит атындагы инновациялык орто мектеби
| Предмет: Д\йнъ тарыхы | 10-класс |
| Текшерген ОББ: Ниматилла кызы Багдаг\л | К\н\: 13.03.20 |
| Мугалим: Жусупова Айжамал |
|
Сабактын темасы: Осмон империясы жана Иран.
Сабактын максаты: Осмон империясынын пайда болушу жана ън\г\ш\ жън\ндъ окуп \йрън\шът.
Сабактын милдеттери:
| Таанып бил\\ч\л\к(когнитивдик) Осмон империясынын пайда болушу жана ън\г\ш\н окуп билишет. | Ишмерд\\л\к(ън\кт\р\\ч\) Карта менен иштъъ жъндъмд\\л\ктър\ артат,ъз оюн далилд\\ айта бил\\гъ машыгышат жана алган билимдерин практикада колдоно алышат. | Баалуулук(тарбиялык) Окуучулар бирин-бири укканга,топто,жупта иштъъгъ, тарбияланышат. |
Негизги компетентт\\л\к:
| Маалыматтык | Социалдык-коммуникативдик | Ъз алдынча уюштуруу жана къйгъйлърд\ чеч\\ |
| Саясий башкаруу системасы жън\ндъ окуу китебинен жаны маалымат алышат. | Интернет булактарынан ъз алдынча жаны маалыматтарды табууга кън\г\шът. | Окуучулар Султан бий боюнча ъз алдынча ырларды жазып,ой толгоп с\ръттърд\ тартышат. |
|
|
|
|
Предметтик компетентт\\л\к:
| Тарыхый сабаттуулук компетенциясы | Этномаданий компетенциясы | Социалдык-инсандык компетенциясы |
| Осмон элинин ирандарга каршы кътър\л\ш\н окушат. | Алардын жашоо турмушун изилдъън\н зарылдыгы жън\ндъ ой ж\г\рт\шът. | Осмон элинин жашоосу мененирандыктарды бири-бири менен байланыштырат. |
Сабактын тиби: Аралаш сабак.
Усулдар : Салттык
Ресурстар: Окуу китеби,с\ръттър,компьютер,интер.доска
Сабактын с\ръттъл\ш\:
| Этап | Убакыт | Мугалимдин иш аракети | Окуучунун иш аракети |
| Уюштуруу | 3 мин | Саламдашат. Жагымдуу маанай т\зът(логикалык суроо) Сабактын жабдылышын карайт. | Саламдашат.жагымдуу маанайда сабакка киришет.Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. |
| Уй тапшырмасын текшеруу |
12 мин | /йгъ берилген тапшырманы тешер\\ \ч\н интерактивд\\ доскага берилген тапшырма боюнча тест т\р\ндъ чагылдырып берет. Окуучулардын иштеген тапшырмасын ар бир жуптун дептерин бири-бири менен алмаштыртып тешертет.Туура жообун доскага берет.Алган баллдарына жараша окуучуларды карточка менен баалап алат. | /й тапшырмасын интерактивд\\ доскага кърсът\лгън тестти ар бир окуучу ъз алдынча иштешет. Тапшырманы аткарып б\ткън соё ар бир жуп бири-бири менен дептерин алмашып текшеришет жана белгиленген суроого жараша доскага карата балл коюшат. Тапшырманы жакшы белгилегендер карточкаларды алышат. |
| Жаны теманы тушундуруу |
20 мин | Осмон империясы жана анын башкаруу системасын слайддан кърсът\п,токтолот. | Окуучулар ой ж\г\рт\п жооп беришет.Т\рд\\ жоопторду айтышат.Кайсы жооп туура экендигине ъздър\ ынанышат.Жаёы теманы берилген слайддан къё\л бъл\п угушат. |
| Бышыктоо |
4 мин | Суроолор берилет.Жаёы теманы бышыктоо \ч\н 3 топко бирден плакат берет,3 топ болуп бъл\н\п Осмон империясы жана иран жън\ндъ жазышат. | Жооп беришет.1-топ Акбото бий,2-топ Н\з\п бий,3-топ Тайлак баатырга м\нъздъмъ берип,алар боюнча класстер,диаграммаларды т\з\шът.Доскага чыгып аткарган иштерин презентация кылышат. |
| Баалоо |
4 мин | Китептен тапшырма берет.Окуучуларды жыйнаган карточкаларына жараша баалайт. | /йгъ берилген тапшырманы жазып,карточкаларына жараша бааланышат. |
Жаёы тема: Осмон империясы (же Осмондуу мамлекети) (осм.: دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه - Девлет-и ʿАлиййе-и ʿОсманиййе[1][2]) — 1299-1923-жылдар арасы жашап, Чыгыш Европа, Түштүкбатыш Азия жана Түндүк Африкага чейинки жерлерди ээлигине алган, XVI. кылымга келгенде дүйнөнүн эң күчтүү империясы боло алган түрк-ислам мамлекети.
Мамлекеттин негиздөөчүсү жана осмон сулалесинин атасы - огуздардын бозок бутагынын кайы уругунан чыккан Осмон Гази болгон.[3] 1299-жылы Билежик провинциясынын Сөгүт аймагында (айрым пикирлер боюнча, 1302-жылы Йаловада[4][5].) мамлекет болуп жарыяланган. Ыстамбулга чектеш болгон Чыгыш Рим империясын жыккан мезгилин айрымдары Жаңы Чактын башталышы катары карашат. Осмон империясы XVI-XVII к. кызуу күчөгөн убагында үч континентке (кытаага) жайылып, Түштүкчыгыш Европа, Орто Чыгыш жана Түндүк Африканын көпчүлүк бөлүгүн өз ээлигине алган. Өлкөнүн чектери батыштан Гибралтар кысыгы (1553-ж. Марокко жээктерине), чыгыштан Каспий деңизи жана Басра булуңуна, түндүгүнөн Австрия, Венгрия жана Украинанын бир бөлүгү жана түштүгүнөн Судан, Эритрея, Сомали жана Йеменге чейин жеткен.[6] Осмон империясы 29 өлкөдөн жана автоном болгон Богдан, Эрдел жана Эфлак бектиктеринен түзүлгөн, ошондой эле бара-бара деңизден аркы жерлерде да сөз ээси болгон. Буга мисал катары Атлантика океанындагы кыска убак багынтуулар болгон Ланзароте[7] (1585), Мадейра (1617), Вестманнейжар[8] (1627) жана Ланди[9](1655) көргөзүлөт.
Мамлекет алты кылым бою Чыгыш жана Батыш дүйнөсүнүн ортосунда көпүрө сымал болгон. Мезгил-мезгил менен бир канча көтөрүлүштөр болуп турса да, жалпысынан дин, тил жана раса айырмаларына кийлигишпегендиги үчүн кылымдар бою бир топ мамлекеттерди жана улуттарды өз бийлиги астында кармай алган.[10]Осмон империясы эски түрк салттары жана адаттары менен ислам маданиятынын милдеттенмелерине ылайык келген башкаруу формасын жүргүзүшкөн.[11]
Осмон империясынын тарыхы бул мамлекеттин тарыхтагы башкаруу структурасына жана дүйнө саясатындагы ордуна жараша конкреттүү бир нече тарыхый мезгилдерге бөлүнүп каралат.
Бейлик (1299-ж. чейин)
Негизги макала: Осмон мамлекетинин бийлик мезгили
Бийлик мезгилинин башталышы кайсы убакта болгондугу белгисиз. Осмон Газинин кошууну 1298-жылы Инегөл жана анын тегерегин каратуусунан кийин өзүнүн көзкарандысыздыгын жарыялайт[12]. Ушул мезгил бийлик мезгилинин аякташын түшүндүрөт.
1227-жылы Моңгол империясынын тушунда Анатолияга Сулейман шах баштаган кайылар качып келишкен[13]. Анадолу Селжук мамлекетинин ошол кездеги башкаруучусу Алаеддин Кейкубад 50.000 адамдан турган бул кайыларды Каражадаг аймагына жайгаштырат.[12]. Сулейман шахтын Фырат дарыясындагы чөгүп өлүүсүнөн кийин кайы уруусунун айрым бир бөлүгү Эрзурум жана Эрзинжан айланаларына[13], айрымдары болсо Сирияга жана кайрадан атажурттарына көчүшкөн.
Эртугрул Гази болсо Сөгүткө жана анын айланасына багыт алып, бул жактарды өзүнө караткан. Ал болжолу 1000 км2 чамалуу жерди каратып, [14] болжол менен 90 же 83 жашында дүйнөдөн кайтат[15][16]. Анын ордуна, кийин мамлекетке атын берген Осман Бей шайланган.
Түптөлүш (1299 - 1453)
Калып:Түрк тарыхы
Негизги макала: Осмон мамлекетиин түптөлүш мезгили
Осмон Гази заманы
Осмон Гази
1299-жылдары Анадолу Селжук мамлекети кыйроо алдында турган кезде, Осмон Гази өзүнүн жакын адамдары менен Билежик, Йархисар жана Инегөлдү каратуу менен алектенген.[14] 1301-жылы болсо, ал Йенишехирди айланасы менен каратып, Йенишехирди борбор калаа кылган.
Вебинар для учителей
Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!
