Открытый урок по краеведению "Как рубашка в поле выросла"для обучающихся 7 класса

Открытый урок в 7 классе

Учитель: Кондратьева Антонина Михайловна.

Шкул: ГБОУ ООШ с. Аксаково

Урок теми: М\нле ана ёинче к\пе ъссе ёит\нн\.

Как рубашка в поле выросла.

Урок тĕсĕ (форма урока): Хутăш урок. Интегрированный урок.

/ёлев тĕллевĕ (цель урока): й\т\н в=рл=х\н ёулне ана ёинче акнинчен хатер япала пуличчен к=тартасси. Показать путь семени льна от посева до готового изделия.

Аталантару тĕллевĕсем: Çыхăнуллă пуплеве, шухăшлава, тимлĕхе, илемлĕ те тĕрĕс вулав хăнăхăвĕсене аталантарасси, сăмах йышне пуянлатасси.

Усă курнă технологисем: информаципе хутшăну технологийĕсем, сывлăха сыхлас технологисем, проблемăллă тата аталантару технологийĕсен элеменчĕсем, ушкăнра хутшăнса ĕçлесси.

Çĕнĕ сăмахсем: кант=р (конопля), й\т\н (лен),к\лте (пучок), волокна –със, мялка – тыл=, ступа – кил\, особая щетка – ш=рт, пир - холст.

Вĕренекенсен результачĕсем:

Харкамлăх результачĕсем (личностные УДД):

1. М=н асаттесене сума суса (уважение), в\сен \ё\сене хисеплеме вĕренни. Воспитывать уважение к нашим предкам, их труду и быту;

2.Вĕренъре харпăр хăй тивĕёлĕхне туйма, хăй вăйне, пултарулăхне шанма вĕренни.

Предметăн пайрамлă результачĕсем (предметные): илемлĕх мелĕсене шыраса тупма пĕлни, вĕсене тĕслĕхсемпе ёирĕплетме пултарни.

Предметсен пĕрлĕхлĕ результачĕсем (метапредметные):

Йĕркелъ ВУД (регулятивные УУД): ума лартнă тĕллеве пурнăёлама тухăёлă мелсем суйласа илни; вулавăн тĕрлĕ мелĕсемпе усă курни, текстпа ĕёлеме, ăнлавсене хак пама, пĕтĕмлетъсем тума пĕлни.

Хутшăну ВУД (коммуникативные УУД): мăшăррăн, пĕчĕк ушкăнпа, пĕрле ĕçлеме – пĕрлĕхлĕ ĕçĕн харкам пайне пурнăçлама хăнăхни.

Информаци ВУД (познавательные УУД): тĕрлĕ информаци çăл куçĕпе усă курма пултарни (кĕнеке, хаçат-журнал, Интернет).

Курăмлăх хатĕрĕсем: « Тумтир» темăпа ёыхăннă ъкерчĕксем, компьютер (электронл= шутлав машини), проектор.

Урок юхăмĕ:

1. Класа йĕркелесси, ачасене урок темипе кăсăклантарасси.

- Ырă кун пултăр, хаклă ачасем! Эпĕ сире телейлĕ те сывă курма питĕ хавас. Шăппăн вырнаçса ларăр.

Мана Антонина Михайловна тесе ч\неёё\. Эп\ сир\нпе паян краеведени урок\ иртерет\п.

-Ачасем, куçăра хупăр-ха, эпĕ сире ытарлă (асамлă) япала парса тухатăп. Мĕн-ши вăл? (Й\т\н - Лён)

- Кам ёак с=маха ч=вашла калама пултарать?

-Маттур!

- Мĕншĕн - ши çак пĕчĕк пĕрчĕ асамлă (чудесный)?

- Ёавна вара пир\н сир\нпе урок в=х=т\нче п\лес пулать. Это и предстоит нам узнать.

Слайд 1.

- Ачасем, эсир шанат=р - и, ёак п\ч\кёеё п\рч\рен к\пе пулнине?

- Ачасен отвеч\сем.

- Апла пулсан, эпир сир\нпе паян \л\к-авал м\нле й\т\нрен к\пе ъстерни ёинчен калаё=п=р. Пире паян ёамр=к пике пул=ш\.

II. Урок темипе тĕллевĕсене палăртасси.

Слайд 2.

Учитель с=мах\: Тахёан авалах ч=вашсем й\т\н (лен) тата кант=р (конопля) ъстерн\. В\сене ъстерме чи лай=х выр=нсем суйлан=.

Пыс=к мар историлл\ справка. Диана Ямщикова каласа к=тартать:

- Чи т\п тумтир \л\к авалтанах – к\пе пулн=. +на ват= ёынсемте ёамр=ксемте, ачасемте, пуяннисемте чух=ннисемте т=х=нн=. К\пе хреёчене те патшана та кирл\ пулн=. К\пе ё\леме п\лни т=р=ххин виёелен\ =ста ё\в\ё пулнине.

Слайд 3.

Учитель: Юмах х=в=рт каланать, анчах та \ё\ часах пулаймасть.

К\пе ё\лес тесен ёамр=к пикесемпе х\рар=мсем п\р каё ёеё \ёлемен – ик\ ёулччен.

Диана Ямщикова каласа к=тартать:

- К\пе ё\леме пит\ те чпал= кур=к ъстерн\ - й\т\н. Унран ёип тун=, ёипрен – пир т\ртн\. Ёав=нпа та калама пулать хресченсем х=йсен к\писене «ъстерн\».

Учитель:

- Ачасем, эсир ана ёинче к\пе ъснине курн= -и?

Учитель:

- А вон хреёчен х\р\ Таня, х=ш\нпе пир\н пике паллашр\ - курн=.

Учитель:

- Тархасш=н, сире валли вулама п\ч\к калав.

- Пурнете экран ёине п=хма с\нет\п.

Слайд № 4. Пуёлам=ш\. Калав=н яч\. Ачасем вулаёё\.

Слайд № 5. Й\т\н акни ёинчен.

Слайд № 6. Таня шух=ша каять…

Слайд № 7. П\р ик\ хутчен Танян…

Слайд №8. Тата темиёе эрне иртн\...

Слайд №9. Х=ёан чечексем т=к=нч\ё…

Слайд № 10. Х=ёан й\т\н типсе ёитр\...

Слайд № 11. Ик\ эрне иртсен…

Слайд №12. Кайран сапалан=, турткалан=…

Слайд №13. Л=скан= й\т\не тим\р тура ш=л\пе туран=…

Слайд №14. Анчах та Таня каллех шух=ша каять…

Слайд №15. Х\ллете иртр\, ёуркуннете….

Слайд №16. Х=ёан пир хатер пулн=…

Слайд №17. Каллех хелле ёитн\...

Учитель:

- кил\шр-и сире калав? Кам ёырн= ёак калава?

- Константин Дмитриевич Ушинский-педагог, выр=с писател\.

Учитель: П\т\млетъ (вывод): Паян эпир п\лт\м\р, м\нле \л\крен к\пе ъстернине.

Учитель: К=штах канас пулать. Эпир сир\нпе =м=рту иртеретп\р.

Ик\ пир т\рки. Кам маларах х\рл\ пусмапа ёыхн= т\лне ёитет.

Учитель:

- Хальхи саманара й\т\нтен м\н т\рл\ япаласем т=ваёё\?

Давайте подберём слова, с которыми ассациируется слово ЛЁН.

Ат=рьха ушк=нпа =м=ртса с=махсем суйлар, х=ш\семпе й\т\н (лён) с=мах ёых=нса т=рать. Ёак япала кластер пулать.

1-м\ш \ё. Сделать ромашку. На каждый лепесток писать.Лен- льняное полотенце-салфетка-рубашка-льняное масло, одежда, ткань льняная.

2-м\ш \ё. С=махсемпе \ёлесси. Пуш= выр=нсене тултарасси:

Сеяли (акн=) - пололи (ёумлан=) –теребили (тымар\пе ё=лн=)-снопы вязали (к\лте тун=) - мочили (шыва путарн=)-расстилали (сарн=) –мяли (тыллан=) - чесали (ш=ртпа тасатн=) - пряли (арлан=) - ткали (пир т\ртн\).

Пир т\ртекен стан (ткацкий станок) – кросна ПОКАЗАТЬ

ПОКАЗАТЬ: пир т\ркисене…. пусма

Учитель:

- /л\к-авал, х=ёан х\рача х=й\н п\ррем\ш ёипне арлан=, ёав=н т=р=ххин юм=ё п=хн=:

-ёиппи тик\с пулсан-пурн=ё\ те телейл\ пулать, ёинёе е хул=н пулсан – нумай кулянмалли пулать.

- Пир\н сар пике шанать, сир\н ёул=р телейл\ пулать тесе. Сир\н ёул=р тик\с те яка пулт=р тесе сир\нпе сывпулашса п\ч\к тутрипе сулласа сире =сатать.

Учитель: Слайд 19. Юлашки. Тавтапуё.

- Ачасем, пит\ те маттур \ёлер\р. Тавтапуё сире. Мана с\ре те к=м=лл= пульч\ сир\нпе паллашма. Ёак=нпа сир\нпе сывпулашатп=р.

М\НЛЕ АНА ЁИНЧЕ К\ПЕ ЪССЕ ЁИТ\НН\?

Проблемный вопрос:

К \пе ана ёинче ъсме пултарать - ши ?

М \Н В=Х=ТРА К\ПЕ ЪССЕ ЁИТ\НЕТ ?

Ка нт=р (Конопля ) Й\т\н (Лён)

Й \т\н акни

«Юмах х =в=рт каланать, анчах \ё\ часах пулаймасть …»

М \НЛЕ АНА ЁИНЧЕ К\ПЕ ЪССЕ ЁИТ\НН\.

Й \Т\Н ЪСТЕРНИ

— Ара, й\т\н акат=п, х\р\м. Ъс\ к\пе сан валли те тата Ваёёътка валли те.

Таня шух=ша кар\: «Них=ёан та курман хирте к\пе ъснине…». Тата ик\ эрнерен хир сип-сим\с кур=кпа вит\нч\. Вара Таня шух=ша кар\: «Аван пит пул\чч\, ёак=н пек ман=н к\пе пулсасс=н».

П\р ик\ хутчен Танян ам=ш\пе тата акк=ш\сем хире й\т\н ёумлама ёърер\ё. Яланах к\ёен й=м=кне калаёё\: «Пит\ те чипер к\пе пулать сан=н…».

Тата темиёе эрне иртн\: сим\с кур=к кунран-кун ёъл=рен те ёъл\рех ъсет, вара кур=к ёинче к=вак чечексем кур=на пуёлар\ё. «Ваёёътка ш=л=м=н куё\сем ев\р – шутласа илет Таня, анчах та ниёта та к\пе курмаст=п.

Х=ёан чечексем т=к=нч\ё, в\сен выр=н\нче сим\с й\т\н пуё\сем кур=на пуёлар\ё. Вара х=ёан й\т\н пуё\сем х=м=рланма пуёлар\ё тата типр\ё, Танян ам=ш\пе акк=ш\сем х=йсен ани ёинчи й\т\неп\т\м\пех тымар\пе ё=лч\ё, к\лте ёыхр=ё те хирте типме х=варч\ё.

Х=ёан й\т\н типсе ёитр\, вара ун=н пуё\сене татма пуёлар\ё, ун хыёё=н й\т\н к\лтисене шывра путарч\ё, ёиелтен чул хуч\ё. Хурл=хл=н Таня п=хса т=ч\, м\нле ун=н к\пине шыва путарнине.

АКК=Ш\СЕМ КАЛЛЕХ =НА КАЛАЁЁ\: - ПИТ\ ТЕ ЧИПЕР К\ПЕ ПУЛАТЬ САН=Н, ТАНЯ. ИК\ ЕРНЕ ИРТСЕН Й\Т\НЕ ШЫВРАН К=ЛАРН=, ТИП\ТН\, УН ХЫЁЁ=Н ТУНИСЕНЕ ТУКМАКПА ЁЕМЁЕТН\.

Кайран сапалан=, турткалан= ав=н картинче, м\ск\н й\т\нрен й\ри тавра й\т\н ш=мми (кострика) в\ён\.

Л=скан= й\т\не тим\р тура ш=л\пе туран=, п\р ав=к (пока) й\т\н ёемёе те пурё=н пек пуличчен. - Сан=н пит\ те чипер к\пе пулать – татах Таняна акк=ш=сем калаёё\.

Анчах та Таня каллех шух=ша каять: «+ёта ши кунта к\пе? Ку Ваёёъткан ёъё\ ев\рл\, анчах та к\пе мар. Ёитр\ё х\ллехи в=р=м кунсем. Танян акк=ш\сем й\т\не к\нчеле ёине ёыхр\ё те, ёип арлама тыт=нч\ё. «Ку ёип ёеё, - шутлать Таня, - ара к\пи =ёта-ши?»

Х\лле те иртр\, ёуркуннепе ёулла та - к\ркунне те ёитр\. Анне пир выр=нне пърте лартр\ те пусма т\ртме пуёлар\. Тыт=нч\ =са ёипсем хушинчен п=равур чупкалама. Вара Таня курах кар\, м\нле ёипрен пир пулнине.

Х=ёан пир хат\р пулн=, =на юр ёине сара-сара хун=, ёуркунне кур=к ёине сарн= х\вел ёине, тата =на шывпа сирп\тн\. Пир шап - шур= пулса т=н=.

Каллех х=лле ёитн\. Ам=ш\ пиртен к\пе хат\р\сене касса хат\рлен\. Вара акк=ш\сем к\пе ё\леме пуёланн=. Раштав праёникне Таняпа Ваёёътк=на ё\н\, юр пек шап-шур= к\песем ё\лесе т=х=нтартн=.

Технология производства льна

Сеяли пололи

теребили вязали в снопы

мочили расстилали

мяли чесали

пряли ткали

ПИР Т\РТЕКЕН СТАН Ч=ВАШ К\ПИ

Тавтапуё т=р=шулл= \ёлен\ш\н тата тимл\н итлен\ш\н!

СПАСИБО ЗА ВНИМАНИЕ!