Открытый урок по лезгинскому языку на тему : "Антонимы амонимы синонимы"

Тарсунин кьил: Антонимар, омонимар, синонимар.

Мурад: 1) Лексикадай ганвай чирвилер мягькемарун; гзаф манаяр авай гафар рик1ел хкун; антонимар, синонимар, омонимар кваз предложенияр туьк1уьриз чирун, абур текстинай жагъуриз чирун.

2) Дидед ч1алалди фикир ийи, дуьз рахаз чирун. Кьат1унар гегьеншарун.

3) Дидед ч1ал к1анарун. Фольклордиз, халкьдиз гьуьрмет авун. Фольклордиз фикир гун. Хъсан в апис к1валахар, абуруз къимет гуз чирун.

Тадаракар: ктаб, словарар, карточкаяр, компьютер, проектор…..

Тарсуниз финиф

1. Класс къайдада тун!

Доскадал тарсунин кьил ва мурадар кхьида.

1. К1валин к1валах ахтармишун.

1) - Лексика квез лугьуда?

- Ч1алан гафарин состав ва гафарин кьет1енвилер чирдай илимдиз лексика ва я лексикология лугьуда.

2) Гафариз шумуд мана ава?

- Садалай гъейри, мад артухан манаяр авай гафариз гзаф манайрин гафар лугьуда. Лезги ч1ала ч1ехи пай гафар гзаф манаяр авайбур я.

3. Къугъун « Ни вуч фикирна » (слайд)

Чин – лицо

Чин – страница

Хъуьцуьгандин чин – наволочка

Калушрин чин – поверхность обуви

Столдин чин – поверхность стола

Кьве чин алай инсан (двуличный)

Йис – шерсть

Йис – год

- Ибарадин гъавурда куьн гьик1 акьазва?

Сад-садахъ галаз сих алакъада авай гафариз ибараяр лугьуда. Бязи вахтара ибараяр анжах тек са кьве гафуникай ваъ, гзаф гафарикайни арадал атун мумкин я.

4.Ц1ийи тарс: Антонимар, синонимар, омонимар. (слайд)

- Им чи къенин ц1ийи тарс я. Заз квез са гъвеч1и притча ахъайиз к1анзава..

Са кьуьзуь касди вичин хтулдиз ихьтин насигьат гузва: - Инсандин къене 2 жанавур ава, сад лацу, садни ч1улав. Абур чеб – чпихъ галаз гьамиша женгина ава. Ч1улав – писвал ийизвай: пехилвал, хаинвал, тапарарун, кьисас… Лацу – ислягьвал, муьгьуьббат, умуд, вафалу, гьакъикъат…. (аялри антонимар жагъурда)

- Хтулди яб гана хьиз хабар кьазва : -Абурукай, буба, эхирдай вуж гъалиб жеда. Кьуьзуь касди хъвер лагьана: «Вуна гьидаз т1уьн гайит1а, гьадаз вуна рехъ гана, азадвал гайит1а, гьам!»

- И притчадин куьн гьик1 гъавурда акьуна? Бубади гьихьтин насигьат гузва?

- Ина квекай ихтилат физва?

- Квез уьмуьрда гьихьтин хъсанвилер чида?

(аялриз яру рик1ер апайда)

- Куьн рик1ер гьамиша михьибур хьуй!

(Ч1улав рик1 къачуна аялрин вилик къазунда)

- Куьн къене гьич ч1улав рик1ер тахьуй!

- Ша, гила чна правилаяр к1елин……

5. Къугъун. Мисалрай антонимар жагъур. (слайд)

Къенин к1валах………..вегьемир.

Хъсанвал жезвачт1а…………….ийимир.

Вад ч1улав йикъахъ са ……………..югъ гала.

Ч1ехибуруз гьуьрмет авун………….буржи я.

«Хъсанвал» - гаф разбор авун.

Са дибдин гафар – хъсанди, хъсандаказ…

Вал- суффиксдин куьмекдалди ц1ийи гаф арадал атана.

-Хъсанвал вуч лагьай гаф я?

6. Группайра къугъун. (слайд)

Омонимрин ряд жагъурун

(Аялриз шикилар апайда, абуру антонимрин ряд жагъурда)

7. Ктабдихъ галаз к1валах.

2-тапшуругъ, 84-чин

(явашдиз мани кутазва)

Синонимар жагъурун ва правило рик1ел хкун.

8.Фад лугьунар. (слайд)

Къацу хъархъун тарал

Туькьуьл къацу хъархъар

Туькьуьл къацу хъархъар

Къацу хъархъун тарал

Къ-4, хъ-8, кь-2, уь-4

9. Нетижаяр кьун.

Тест.

Аялриз тестер алай чарар апайда.

10. К1валин к1валах.

Мисалар к1ват1ун.

Аялриз конвертра аваз гафар апайда, гафарикай мисалар к1вале к1ват1да.

Газетрай, журналрай антонимар, синонимар, омонимар квай предложенияр жагъуриз кхьин.

11. Къиметар эцигун.