Открытый урок "Сердце матери" (А. Джачаев)

АГЬМАТ ЖАЧАЕВ - ДАГЪЫСТАН ХАЛКЪ ШАИРИ

• Жачаев Агьмат Муталимович 1939-нчу йылда Буйнакск району Эрпели юртунда тувгъан. Къумукъ охувчугъа Агьмат Жачаев шаир ва журналист гьисапда танывлу. Магьачкъалада завод да ишчи болуп ишлеген. Дагъыстан пачалыкъ университетни филология факультетин битдирген сонг, бир вакъти муаллим касбуну юрютген.
• Шаирни биринчи шиърулары 1966-нчы йылда «Дослукъ» альманахда чыгъа. Шо башлапгъы шируларында Агьмат Жачаевни сёзге усталыгъы, поэзияда мекенли ёл тутгъанлыгъы гёрюндю.
• Агьмат Жачаевни биринчи китабы «Ёлугъув» деген ат булан 1974-нчю йылда чыкъды. «Атланман» «Ана бала» (1977),
• «Ёллар»(1981), «Ягъалагъа яз гелген» (1983)
• Шаирни яратывчулугъу оьтесиз генг. Ону асарларында табиатны гёзеллиги, таза сююв,ананы келпети, дав ва парахатлыкъ, эллине, анадаш халкъына, ата – бабалардан мердешленип гелеген инг асил къылыкълагъа аминлик – булар бары да оьз ерин тапгьан.
•        Агьмат Жачаев 1980-нчи йылдан берли СССР-ни язывчуларыны Союзуну члени, РСФСР-ни Оьр Советини, Дагъыстан Пачалыкъ Советини гьюрметлев грамоталары булан савгъатлагъан. Дагъыстан Республиканы маданиятыны ат къазангъан къуллакъчусу.
• 2010-нчу йылда огъар Дагъыстаны халкъ шаири деген гьюрметли ат берилген.
• 2015-нчи йылда Дагъыстан республиканы пачалыкъ савгъатыны лауреты болду.
•  

Дарсны темасы:

А.Жачаев « Ана юрек»

Дарсны мурады

1. «Ана юрек» деген шиъруда ананы балагъа бакъгъан сюювюн гёрсетмек

2Ананы сюймеге чакъырыв

• 3.Шиъруну беклешдирмек

Тарбиялав мурады

- ананы аяп,хадирин билип яшама уьйретмек.

- яшланы анагъа бакъгъан сюювюн артдырмакъ

Эпиграф

Бир тавлар бар

• Къаяларын оьпме сюемен.
• Бир къоллар бар
• – Аяларын оьпме сюемен.
• Шо къаялар –
• Къаялары ана тавланы.
• Шо аялар –
• Аялары ана къолланы

Пачалыкъ премия

• 22 ноябрде 2013 йылда Р.Гьамзатовну атындагъы китапханада А.Жачаевни «Ана юрек» деген китабыны презентациясы оьтгерилген. Ана юрек” деген  китабында 500-ге ювукъ бет бар. Шо китапгъа ону гьар тюрлю йыллар анагъа  багъышлап язгъан шиърулары, балладалары,  сонетлери ва поэмалары гирген. Шаирни  яратывчулугъунда 

ананы темасы аслу  ерни тута

2013 й.

Ана юрек

•   Ананы бир яшы болгъан,
• Башлап гёзю-къашы болгъан.
• Йыллар гетип, яш нарт бола,
• Ана буса бек къарт бола.
•  
• Яшы ташлап, пакъыр бола,
• Гёзю къайта, сокъур бола.
• Яшай уьйню мююшюнде,
• Яшын гёре ол тюшюнде.

• Ятлар эте огъар кёмек:
• Гьай чуткъулукъ, гьай ич гёлек,
• Къол ялгъайлар, ят гёрмейлер,
• Гьай йыртыгъын ёрмелейлер.
•  
• Языкъ болма къоймай ашдан,
• Ятлар ювукъ чыгъа яшдан!..
• Ана бир гюн тарлангъанда,
• Яшына бек зарлангъанда,
•  
• Сокъур гёзден гёзьяш тёгюп,
• Намазлыкъгъа тизден чёгюп,
• Эки къолун оьрге чюе,
• Яшгъа къаргъыш этме сюе,
•  
• Авур сёзлер излей ташдай...
• Тек нетесен, баласына
• Ана алгъыш этме башлай!

Сёзлюк иш

Яш нарт бола- гючлю къуватлы,къаркъаралы бола

Гёзю къайта- гёзлери гёрмейген бола

Чуткъу- къатынгишилени явлукъну тюбюнден байлайгъан гийим

Ич гёлек – капотну тюбюнден гиеген гёлек

Къол ялгъамакъ- кёмек этмек

Йыртыгъын ёрмелей- сёгюлген йыртылгъан ерин тикмек

Шиъруну чеберлик аламатлары

• Метафора - гёзю къайта; къол ялгъайлар
• Тенглешдирив- авур сёзлер ташдай
• Къопдурув- яш нарт бола

• Шиъруну къурулушу – 7,8 бувунлу ямб

• Ананы бир яшы болгъан а
• Башлап гёзю-къашы болгъан а
• Йыллар гетип ,яш нарт бола б
• Ана буса бек къарт бола б
• Шиъруну къапиясы –жут

Аналаны гьакъында айтывлар Бюртюклени орнунда тюшген сёзлени салыгъыз

ата- анангны

• Абурлу болма сюйсенг- …….. абурла
• Ана айтгъанны этмеген, …………… етмеген Анасын ………. авлетден, авлет болмас
• Ата-анагъа …… этмеген, ………. тюшер
• Атасы ёкъ — ярты ……., анасы ёкъ …… етим. 
• Ана …….. баллада,бала гёнгю …….
• Ана сёзю – ……. тав

мурадына

йылатгъан

сый

сыйдан

етим

герти

гёнгю

гьавада

алтын

Дарсны беклешдирив

• Шиъру бизин негер уьйрете?

• аналаны сюймеге олагъа абур этме
• аналаны къарт болгъанда ташлап къойма ярамайгъанны
• бир заманда да аналар яшларын ташлап къоймажакъны

Уьйге иш

• темагъа сочинение «Ана юрек» деген язмакъ
• Шиъруну гёнгюнден уьйренмек

Савболугъуз!