Өзгөн району. Ж. Абжапаров атындагы орто мектеби .тарых мугалими Н. Абдыкеримова.6-класс. тема: Хунн империясы жана анын коңшулары.

Сабактын кундолук планы.

Сабактын темасы:___Хун империясы жана анын коншулары.

Классы, предмети: ____6-класс. Кыргызстан тарыхы.

Сабактын максаты:

А) билим беруучулук:______ _хундардын жашоо турмушу, алардын коншу мамлекеттер мн мамилеси жонундогу билимдерин бекемдоо.

Б)тарбия беруучулук:______хун мамлекетинин тарыхын кызыгып окууга жана мекенчилдикке тарбиялоо.

В) онуктуруучулук:______ _байыркы турктордун бабасы хундар жонундогу тушунугун кенейтуу.

Сабактын усулу:_______аралаш.

Сабактын тиби:____жаны сабак.

Сабактын формасы:______аралаш.

Предмет аралык байланыш:_____ __география.

Сабактын жабдылышы:_____окуу ктиеби. Доска, бор.

Сабактын журушу:

Уюштуруу иши:______ саламдашуу, класстын сабакка даярдыгын маанайын байкоо.келбеген окуучуларды жоктоо.

1-баскыч: Чакыруу этабы:

Сабактын максатын тушундуруу:__улуу хун империясы жана алардын жашоосу, коншулары жонундо тушунук беруу.

Отулгон теманы кайталоо:_____пар-5.

2-баскыч: Тушунуу этабы: хундар кочуп жашаган, негизинен мал багышкан, жылкыны абдан ардакташкан.булардан жашоосуна кенири пайдаланышкан этин жеп. Жунун кийим буюм жасаган. Копчулугу боз уйдо кээлери жер уйдо, жыгач уйдо жашаган. Кол онорчулугу да оскон карапа кооз , буюмдарды жасаган.мергенчилике чыгып ит агытып куш салышкан.Хун жигитттери шамдагай , чыдамкай,козго атаар мерген болушкан. Акырындык мн аздап дыйканчылыкты уйронушо баштаган. Б.з.ч 3к-9к чейин уруулук тузулуш азайып эрте феодалдык тузулушко отушкон.булар жонундо кытай тарыхчылары Сыма Цянь мн Бань Гу маалымат жазып калтырышкан. Олкону башкарууну хан 24 акимге тапшырган алардын бийлиги да атадан балага откон.”шануй “ кенирсиген тенир дегенди тушундургон.шануйду тенир дайындайт деп ойлошкон “тенир жалгасын” деген соз ошондон калган. Хундар тундук кытайдан-тенир -тоого чейинки аймакта жашаган. Моде шануйдон баштап жер байлардыкы эмес мамлекеттики болгон.уйдо ата башчы болгон. Агасы олсо женесин кайнисине алып беришкен. Оз уруусундагы кызга уйлоно алган эмес.Б.з.ч 200-ж кышта хундар кытайга кол салып 250 км сурот. Император Гао Цзу Байден тоосунда 7 кун камалат. Моде акыры аркадан жардам келбесин деп бошотот. Б.з.ч 198-ж тынчтык келишими тузулот Хань династиясы учун пайдасы жок келишим болгон. Хундарга жыл сайын салык толошкон. Б.з.ч 192-ж император каза болгондо Моде анын канышасын шылдындап мага турмушка чык деп орой кат жоноткон. Мам-тин тынчтыгын ойлоп каныша бул шылдынга чыдап коп белек жоноткон.Моде батыштагы йуечжилерди талкалоону максат кылып усундардын бийлик эгесин олтуруп уулун алдырып тарбиялап усундарга бийлоочу гуньмо титулун берип аларга жакшы мамиле жасап оздоруно вассал кылды йуечжилерге каршы согушка чогуу чыгышты бул согуш абдан узакка созулду Б.з.ч 174-ж Моде каза болду. Уулу Гийуй согушту улантты йуечжилер 2ге болунгон чон жана кичине болуп чону согушту уланткан.гийуйдун уулу Б.з.ч 174-168-ж согушта йуечжилерди женип башчысын олтуруп баш соогун идиш кылып алган. Йуечжилер Б.з.ч 129-ж башка жакка барып кушан мамлекетин негиздешкен. Хань мамлекети Б.з.ч 2к баштап чындала баштаган .йуечжилерди таап хундарга каршы чыгуу учун Чжан Цянь атту элчи жонотот узак убакытта зорго таап барса алар тохарлар деп аталып коп жерди ээлешкен экен оч алууну сунуш кылганда тохарлар баш тартты. Кетип жана келе жатып хундарга колго тушуп алар жонундо коп маалымат топтогон бул индияга кыска жол бар экендигин далилдеген. Улуу жибек жолунун калыптанышына оз таасирин тийгизген.согуш кобунчо хун жэргесинде журо баштаган Чжань Цянга император У-Ди мартаба берген. Кийин женилип калганда олум жазасын берип бирок кайра озгорткон.хундардын 2 беги согушта женилип коркуп кытайга качып кеткен.Б.з.ч 119-ж согушта хундардын 19 мини олгон кытайлар да 100 мин атынан айрылган.2чисинде хундар 70 мин адамынан ажырап тундук Монголияга сурулушкон. Чжан Цянь усундарга барып союз тузуп келип 1 жылдан кийин коз жумган.

Бышыктоо : суроо- жооп.

Жыйынтыктоо: окуучулардын сабак мезгилиндеги иш аракетине анализ беруу аркылуу.

Баалоо: формативдик. Тапшырма:пар-6.

_______ Теманы бышыктоо:_____

3-баскыч: Ойлонуу этабы:

Жыйынтыктоо: _______________

Баалоо: ________

Уй тапшырмасы:____