СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Классный час "Общечеловеческие ценности - основа счастливой жизни"

Нажмите, чтобы узнать подробности

 

Дарсла мурадуни:

Буч1ахънила: даргала лит-ла вакилтачил тянишбирни даимбарни; лит.произв-ла анализ бирахъес бурсибарни; лит.мез г1ерасахъни;

Бяркъ бедлугнила: кьац1ла х1урматбирахъни; нешла мезличи диги адикьни.

Дарсла жура: сагати багьудлуми кайснила.(усвоение новых знаний)

Дарсличирти г1яг1ниахълуми:  презентация, интерактивная доска, компьютер

Буч1ахънила бетуцуни: гъай, суратуни, х1ялумц1ни.

Дурсри- ургабси бархбас: историяличил, музыкаличил, халкьла мух1лила пагьмуличил.

 

Дарсла башри.

1. Дарсличи х1ядурдеш.

Салам, доскаличиб числола белк1..(слайд1)

-Салам дурх1ни. Наб Кумсият Мях1яммадсаг1идовна бик1ар. Первомайскла гимназиялизир рузусира.Ну ишбарх1и х1ушачил гьунираънила мурад саби, х1ушачил тянишриэс ва  литератураличила ихтилат дураберк1ес.

-Г1ях1 сяг1ят бираб!

Х1ердизирая доскаличи. Се бурули ишди буралабани?

Кьац1личила буралаби (слайд2)

Кьац1 – кьумурла къугъадеш.

Кьац1 адамлис г1ергъи х1ебашар.

(баяндарес)

- Х1ушала пикрили,  сегъуна саби ишбарх1и дарсла тема? Селичила гъайдик1ех1е?

Просмотр содержимого документа
«Классный час "Общечеловеческие ценности - основа счастливой жизни"»

МБОУ «Первомайская гимназия имени С.Багамаева»







План урока

по теме

«Легенда о хлебе» Х.Алиева

Предмет: родная (даргинская) литература

Класс: 9







Подготовила:

учитель родного (даргинского)

языка и литературы

Рамазанова К.М.









2021год





Дарсла мурадуни:

Буч1ахънила: даргала лит-ла вакилтачил тянишбирни даимбарни; лит.произв-ла анализ бирахъес бурсибарни; лит.мез г1ерасахъни;

Бяркъ бедлугнила: кьац1ла х1урматбирахъни; нешла мезличи диги адикьни.

Дарсла жура: сагати багьудлуми кайснила.(усвоение новых знаний)

Дарсличирти г1яг1ниахълуми: презентация, интерактивная доска, компьютер

Буч1ахънила бетуцуни: гъай, суратуни, х1ялумц1ни.

Дурсри- ургабси бархбас: историяличил, музыкаличил, халкьла мух1лила пагьмуличил.



Дарсла башри.

1. Дарсличи х1ядурдеш.

Салам, доскаличиб числола белк1..(слайд1)

-Салам дурх1ни. Наб Кумсият Мях1яммадсаг1идовна бик1ар. Первомайскла гимназиялизир рузусира.Ну ишбарх1и х1ушачил гьунираънила мурад саби, х1ушачил тянишриэс ва литератураличила ихтилат дураберк1ес.

-Г1ях1 сяг1ят бираб!

Х1ердизирая доскаличи. Се бурули ишди буралабани?

Кьац1личила буралаби (слайд2)

Кьац1 – кьумурла къугъадеш.

Кьац1 адамлис г1ергъи х1ебашар.

(баяндарес)

- Х1ушала пикрили, сегъуна саби ишбарх1и дарсла тема? Селичила гъайдик1ех1е?

-Кьац1личила .

-Бархъси саби, нушала дарсла тема кьац1личила саби.(слайд3)

-Кьац1 сен-сен башахъуси?

Халкьла хабар «Сен-сен башахъуси кьац1».(слайд4)(Литвала халкьла

Хабар)

:



Гьачам хъучив узули вамсурси хъубзарличи, х1ерекун укес кайибх1ели,бец1 гъамбиубли саби.

-Биха кьац1!- бик1ули саби бец1.

-Хъубзарли кьац1 бедили сай.Бец1лис к1ац1 г1ях1бизурли саби.

Бик1ули саби ил адамлизи:

-Мурталра дила кьац1 биахъес багьандан, се барес г1яг1ниси нуни? Бурсибараба нура!

-Г1ях1си саби, - кьабуликиб адам ва бец1 бурсибарес вализур.

.-Гьаланачи хъу бацес г1яг1ниси саби…

-Бацунх1ели беркес вирару кьац1?-хьарбиули саби бец1ли.

-Ризкьи дег1ес г1яг1нили сари.

-Дег1унх1ели беркес вирару?

-Вирх1ейрар. Ризкьи дикьайчила уэс г1яг1нилиг1яг1нили саби.

-Дикьурх1ели беркес вирару?

-Диршес г1яг1нили сари.

-Диршибх1ели, букусив кьац1?

-Х1ейрар, лугназирад кьукьри дек1ардарес чебиркур.

-Дек1ардарибх1ели,кьац1беркес вирару?

-Делкьес г1яг1нили сари.

-Илх1ели вирару беркес?

-Башни башес г1яг1нили саби.

-Башунх1ели?

-Хамир берц1ес г1яг1нили саби.

-Берц1ибх1ели, вирару кьац1 беркес?

-Вирар.

Пикрибухъун бец1 ва бик1ар:

- Убра агарри дила кьац1, илдицад х1янчи дарили бируси кьац1 гьаннала г1ергъира агарли буус.

-Сен бец1 пашманбиубли кьац1 башахъес?

- Гьамадлив кьац1 бируси?

-Тема кьац1личила биалли, мурадуни сегъунти сари?

Нушала дарсла мурадуни сари ишбарх1и: (слайд5)

1.Даргала литературала вакилтачил Х1 Г1ялиевличил гьунидаъни.

2. Литература теорияличила баянти г1ерасни.

3.Кьац1ла х1урматбирни, ил мях1камбирни гьарилличи хъарси биъни аргъни.

-Гьаннала замана адамтани бирулив кьац1ла х1урмат, лайикьси?

-Ах1ен, кьац1 жярга-зегълизи гъудурбарили лайбик1ули саби, кьяшмауб шякбирули саби. Амма мурталра ишкьяйда кьац1 гьарзали бируси ах1ен. Историялизибадли балулрая х1ушани, школабазир дурадурк1ути гьанбикуназибадли, нушала улкала халкьлис гаши дях1яэс чебуркъубсири. Гьандикахъая Ват1а Черях1ти дургъби, блокадализибси Ленинград…Сецадх1и калунсири блокада Ленинградла?( с 8 сентября 1941г. По 27 января 1944г.)

(Слайдуни 6-16)( Э.Пьеха.Баллада о хлебе. по всем фото блокадн.хлеба)



-Мабагьабая х1ушани кьац1 агарси барх1и, дурх1ни!

- Гьанна кьац1личила ихтилат даимбирех1е

Х1.Г1ялиевла «Кьац1личила бурала» (слайд17)поэма

(слайд18) сурат

-Х1.Г1ялиевла удирти классуназир сегъунти произведениеби делч1унрая х1ушани? ( «Дуц1румла барх1ехъуни».5кл., «Ухъна Кьадила вац1а» 6кл., Духъянти барх1и-дуги» 7кл.)

-Художникла ва писательла ургаб се дек1ардеш леба?

- Художникли сипатуни-образуни алк1ахъули сари краскабачил, писательли - дугьбачил.

Х1 Г1ялиевлис 1940 ибил дуслизив Х1урхъила шилизив ак1убси дубурлан сайри. Илис даргала Пришвин бик1утири, сунела произведениебазиб Пришвинниван чебетаахъибси т1абиг1ятла сипат алк1ахъух1ели .(слайд19)





-Поэма се саби? ПОЭМА – халаси лиро-эпическое произведение саби, имц1аливан назму кьяйда каргьурси,сюжет лебси, урк1ила х1яланира историялизир кадикибти, кадиркути анц1букьунира дархдасунси.(слайд20)

-Литературала чидил журализиизи кабурхули поэма? (слайд 21)

Эпос

лирика

драма

Хабар

Новелла

Повесть

Роман

Буралаби

Багьираби

Айту

Назму

Деза

Элегия

Далай

Х1ябкуб

Романс

Сонет

Трагедия

Комедия

Драма

Водевиль


Басня, баллада, поэма


-Се саби сюжет?

(Слайд22) СЮЖЕТ –кадиркути анц1букьунала гьаб-г1ергъидеш саби.

Поэмала сюжет гьаргбарес. (учительли):

Поэмала бех1бихьудлизиб, кьац1ли адамла г1ямрулизиб бурцуси мерличила, илала дурхъадешличила. Поэмализиб сипатбируси манзил жяв замана сабни багьесли саби пачни, талхъунти гьанбушнили.

Ункъли х1ерирнили пачани балули ах1ен кьац1ла кьадри, ил чинад башусил. Сецад къиян кайсулил хъубзарли ил бак1ахъес. Хъубзарла х1урмат чина бируси, илдачи кьясли сай, гьимили виц1или сай. Илис сабабра талхъа дурх1ни агни сабри.Буйрухъбарили хъубзарла лерил г1яг1ниахълуми къирдирули сай. Хъубзарла г1якьлу чедибиркули саби. Х1ябал анк1ила кьякь х1уйзи диг1яндарили, илдачиб чула яшав белши саби хъубзурани. Иличи ург1ебли. Сунела мех1урдешли, пача садакьачи ветарули сай.дукелц1ила куцличив сай. Халати устадешличил мез жагадирахъути г1яг1ниахълуми пайдаладирули сай.

Хъярхъли дурес: (слайд23)

К1ина к1ана к1иркабара, 

К1инайс бек1ра к1ап1кабара.

Слайд 24(отрывок поэмала)

Бех1бихьуд – кьац1лис деза саби:



Кьумурлабадли хамир

Х1ербизалли берх1иван,

Талих1чевли вирус ну

Иш дунъя гибх1еливан.



Т1ембик1ули саби ил

Хъубзарла бузерили,

Дунъяличиб агара

Илгъуна т1ем ерили.

-Селичил цугбурцули кьац1?

… … … …

Гьирдарили шантачи.

Нукертала г1яскурти,

Гуж-зулмули, гъазали

Дац1дарахъиб усурби.







Кульминация:

Гъайла парикьат агу,

Куц саби маймалагла.

Шалг1ердухъун, кадерхур

Кеп-чек, байрумти дагла.



Т1амара бетахъили,

Кали сар лук1ин-лух1ин.

Кьац1лис се бик1аралра

Бурес вирули ах1ен.



Ахир:

Хъубзурани балули

Кьадри кьац1ла, ризкьила,

Цацали мях1камдариб

Гьелис гугби анк1ила

Ишди тугъала мяг1на сегъуна саби?

Чеди ках1ебирхьули,

Кайсулицун укалли,

Кабурхусину давла

Дубурацад биалра.

-Се бурес дигули авторлис иличибли? Чичила сари илди? Хъубзурачила? Пачачила?



Фразеологизмаби:слайд(25)

Варскъа тупанг-

Канихъус -

Г1якьрабгъуна-

Дец1агар-



-Илди эпитетуни чичи далдиркура поэмализир?.



Рефлексия слайд26

-Се багьуррая , дурх1ни, ишбарх1и ?

-Селичилари нушала ихтилат?

-Се г1ерасирая?

-Сен кьац1ла х1урматбирес чебси адамличи?



Хъули х1янчи: слайд27

Х1.Г1ялиевла «Кьац1личила бурала» поэма белч1ес.



Синквейн (слайд28-29)

1.Кьумур къугъабирахъуси се саби? – ца девличил бурес( кьац1)

2.Кьац1лис 2 определение дурес(бизиси, тухъси)

3.Се бирули нушаб кьац1ли? - лукъахъулра, ц1акьдирахъулра, халадиахъулра

4.Кьац1личила 4 девличил предложение. Кьац1 кьумурла къугъадеш саби.

5.Синоним 1 пунктлис. - хамир.