Иссиқлик алмаштиргичларни компьютерли моделларини қуриш

12- Issiqlik almashtirgichlarni kompyuterli modеllarini qurish

• Issiqlik almashish  issiqlik uzatish issiqroq jismdan sovuqroq jismga issiqlik uzatilishi bilan bogʻliq boʻlgan oʻz-oʻzidan yuz beruvchi qaytmas jarayon; mikrozarralarning tartibsiz harakati bilan boglik boʻlgan, energiyasining bir jismdan ikkinchi jismga mikroskopik ish bajarmasdan uzatilishiga olib keluvchi jarayonlar majmuidir .

• Issiqlik almashish  issiklik oʻtkazuvchanlik, konveksiya va radiatsiya yoʻli bilan sodir boʻladi. Isituvchi sirt issiklik uzatuvchi sirt deb ataladi. Issiqlik almashish da suyuqlik yoki gaz (bugʻ) ish muhiti hisoblanadi. Issiqlik almashish  . nazariyasi energiyani uzatish haqidagi taʼmimotning bir qismi boʻlib, texnik termodinamika bilan birga issiklik texnikasi nazariy asosini tashkil qiladi.

• Bugʻкozonlarida, bugʻ va gaz turbinalarida, pechlarda Issiqlik almashish  hodisasi roʻy beradi. Tabiatda uzluksiz Issiqlik almashish  yuz berib turadi. Issiqlik almashish ning nazariy va amaliy masalalari issiqlik texnikasida oʻrganiladi.

• Issiqlik almashish  apparatlarining kompyuterli modelini qurish. Tajriba ishidan maqsad: Issiqlik almashish apparatlarining kompyuterli modelini qurishni o’rganish. Haroratning fazaviy bir jinsli bo’lmagan maydonlari ta’siri ostida yuzaga keladigan, issiqliklarni tashishning o‘z - o'zidan  yuz beradigan jarayoniga   issiqlik almashish jarayoni  deyiladi .

• Issiqlik tashishning miqdoriy o'lchami o'tish yo'nalishiga perpendikulyar bo'lgan birlik yuzadan birlik vaqt ichida o'tadigan issiqlik miqdoriga teng va o'tish yo'nalishini ko'rsatuvchi  q  issiqlik oqimi zichligining vektori hisoblanadi. Issiqlik almashish apparatlarini hisoblashning muhim masalasi harorat maydonlari  T(t, x, u, z) ni  aniqlash ,
• shuningdek issiqlik oqimlari  q(t, x, u, z)  ni topish hisoblanadi.

• Agar  q  oqim maydonining zichligi ma’lum bo'lsa, unda issiqlik tashishning yig'indisi Q ni ixtiyoriy X sirt orqali hisoblash qiyin emas: Q=  J ( qF ■ n F  )F. bu erda  n F   — X sirtga perpendikulyar bo'lgan birlik vektor.  Odatda qattiq devorlar , surti issiqlik tashuvchilar va fazalar qismlarining yuzalari (kondensatsiya va bug'lanishda) yuza (sirt) sifatida qaraladi .

• Issiqlik almashish masalasining matematik ifodalanishi tashish va saqlanish qonunlariga asoslanadi. Mos chegaraviy shartlar tadqiq etilayotgan ob’ektning boshlang'ich holati va uning atrof muhit bilan o'zaro ta’sirini belgilaydi. Issiqlik almashish nazariyasi uzluksiz (tutash) muhitlar modellariga asoslanadi.

• Bu molekulalar o'rtasidagi masofa qaralayotgan tizimning, hattoki uning elementar hajmlarining xarakterli o'lchamlaridan juda kichikligini bildiradi. Energiya tashish qonunlarini ko'rib chiqamiz. Ko'rsatib o'tganimizdek energiya oqimi turli jinsli harorat maydonlari natijasida yuzaga keladi.