Предметияб ц1ар

МКОУ «Дылымский многопрофиьный лицей имени И.Гаджиева»

Выполнила: учитель родного языка и литературы

Загирова Зухра Камиловна

с. Дылым

2014год.

Дарсил тема: Предметияб ц1ар.

Рик1к1ен. Прилагательное.

(обобщение)

Дарсил мурад: Гьел каламалъул бут1абазул х1акъалъулъ ц1алдохъабазул лъай щула гьаби, маг1арул мац1алъул бечелъи ц1алдохъабазе рагьи.

Дарсил байбихьи: «Метер маг1арул мац1 хвезе батани, хваги дун жакъаго

жаниб рак1 кьвагьун».

(Р.Х1амзатов)

Дарсил ин:

1. Муг1алимасул байбихьул раг1и.

Нилъер дарс буго расандиялъулаб, лъабго бут1аялде классги бикьун, кьезе руго суалал.

1команда «Прилагательное»

2 команда «Рик1к1ен»

3 команда «Предметияб ц1ар»

Суалал руго гьел темабазда т1асан.

1. Гьабизе буго «Фразеологиял лъай» абураб конкурс.

2. Бицанк1абазе баян ва суалал.

3. Кицаби .Абиял.

4. Маг1арул мац1алда хурхарал куч1дул рик1к1ине.

5. Маг1арул раг1абазе баян.

6. Дарсил х1асил.

1. Командабазул байбихьи:

Жиб – жиб командаялъ кьела жиндиего определение ва мисалал рачина.

Гьелъухъ гьезие буго цо балл (доскаялда хъвайла)

1. ПРЕДМЕТИЯБ Ц1АР.

1. Сабур

2. Гудур

3. Лъугъур

4. Сапун

5. Цедер

Алат

Х1ара

утар

1. Ахир

2. Сири

3. Ирис

1. «Б» х1арпалдасан байбихьулеб раг1и хъван, къот1елал ц1езаре.

1. «А» х1арпалдасан ругел предметиял ц1арал абизе, галабиги лъолаго.

А, ах, ахбазан, аби, аслу, алжан, ахират, аздагьо, ахихъан, Аваристан.

1. Цо – цо х1арпги бортизе биччан цогидал предметиял ц1арал лъугьинаре.

Риди, хъала, хъарт, хъиргъу, аскар, накку, хурма, хъалахъ, нухи, щвата, гордо.

1. Т1анк1азул бак1алда х1арпал хъван, ц1иял предметиял ц1арал лъугьинаре?

Ми…ир, мо…оро, …ерело,

Ми…ир, мо…оро, …ерело,

Ми…ир, …ог1о…о …ерело.

- кь- - г- - п-

- х- -ж- - с-

- ц1- -б-, -л- -г-

1. Гьаб к1иябго куплеталъулъ кинаб предметалъул бицунеб бугеб?

«Ракълида къед гьабулеб,

Къебелъухъ махх бац1улеб,

Жибго дун чармил буго,

Г1оркь дида ц1улал буго.

Ц1а г1адаб бух1араб рак1

Каранда гьеч1ониги,

Кибго х1алт1и бугелъуб

Х1ажат т1убала дица.

(кварт1а)

1. Гьал предметиял ц1аразул г1емерлъул форма лъугьинабе?

Ч1ужу, чи, инсан, г1ака, ц1ц1е, г1ин, рукъ, тушман, рукь, хъабахъ, хъаба, лагъ.

1. ПРИЛАГАТЕЛЬНОЕ

Гьал прилагательноязул антонимал рате:

Бечедаб – Г1ат1идаб -

Гьуинаб- Лъик1аб -

Халатаб – Берцинаб -

Пашманаб - Г1олохъанаб

1. Гьазие синонимал рате:

Лъик1аб – ц1акъаб Янгъизав – х1алих1атав

Къуватав – залимав Янгъизав – мискинав

Сог1ав – хъач1ав берцинав – гьайбатав

1. Х1арпал хис – хисизарун, прилагательное лъугьинабе.

Бахин – хинаб

Бачин – ничаб

1. Прилагательное бате, кинаб членалъул ккун бугеб?

Хвараб г1ака рахьдалаб.

Хераб х1ама сих1ираб.

1. Гьал прилгательноял кинаб каламалъул бут1аялдасан лъугьун ругел?

Гьанжесеб Радалисеб

Метерисеб Къасисеб

Сонисеб Досиесеб

1. Т1анк1азул бак1алда х1арпал лъун, прилагательноял лъугьинаре.

М …екъаб т … ирияб

Т1 … екъаб х …ирияб

Р … екъаб яз …ихъаб

1. «К», «Б» х1арпалдасан байбихьулел прилагательноял ургъе.

(кепаб, квешаб, кутакаб, квег1енаб, камилаб, кваранаб)

(биараб, бицараб, бик1араб, баг1араб, бит1араб, бац1ц1адаб, бищараб, барщараб).

1. Гьал наречияздасан прилагательноял лъугьинаре.

Нек1о – нек1сияб цебе - цебесеб

Гьанже – гьанжисеб хадуб - хадусеб

Жакъа – жакъасеб гъоркь – гъоркьсинаб

1. Гьоркьосеб жинсалъул ахир бугел прилагательноял хъван, ц1езабе.

1. Бет1ераб

2. Бащадаб

3. Бег1ераб

4. Баг1араб

5. Бах1араб

6. Балагьаб

7. басрияб

1.4.РИК1К1ЕН

1. Гьал предметиял ц1аразул цо – цо х1арп хисизабун, рик1к1енал лъугьинаре.

Къоно – къого

Къо – цо

1. Азарго ва цо гъорлъ бугеб кици ургъе.

А. Азарго галул нух цо галудалъун байбихьулеб.

Б. Азаргояс гьабураб цояс биххулеб.

В. Азарго г1и бугониги, г1аг гьеч1еб т1ажу, г1иял рехъен бугони, бихъараб т1ажу.

1. Рик1к1ен бате.

Анц1илъе восич1ев, нусилъе рик1к1инч1ев.

1. Гьал дробал бит1ун ц1але.

3 1 4 1 2

7 9 5 8 5 (анкьилъа лъабго)

1. Лъабго къот1елалъуб 80 кин хъвалеб?

1. Рик1к1еналъул аслу гъорлъ бугел журарал раг1абихъвай:

Анкьгъатаб, анкьт1алаяб, анкьк1ач1, анц1илбет1ер, ич1гох1, ич1к1ал, лъабг1ин.

1. Рик1к1еналъул ахиралдаса ГО нахъе рехун, предметиял ц1арал лъугьинаре.

Къого – къо, нусго – нус, анкьго – анкь.

1. Лъабго рик1к1ен буго цо х1арпалъул гурони бат1алъи гьеч1еб.

Анлъго, анкьго, анц1го.

Тестовияб х1алт1и

1.Качествияб прилагательное бихьизабе.

А) Кьарияб.

Б) Чармилаб.

В) Инсулаб.

Г) Советияб.

2. Гьоркьоблъиялъул прилагательноял рат1агьаре.

А) Ц1акъаб.

Б) Берцинаб.

В) Т1уцаб.

Г) Жакъасеб.

3. Бит1унхъвараб жубараб прилагательное бате.

А) Г1ант мах1аб.

Б) Г1ант – мах1аб.

В) Г1антмах1аб.

4. Прилагательное лъугьинабулеб, бит1ун т1езабураб суффикс бате.

А) Щу- т1алаяб.

Б) Щут1ала- яб.

В) Щут1алая- б.

5. Прилагательное падежазде сверулищ?

А) Цо – цоял сверула.

Б) Сверуларо.

В) Сверула.

Г) Лъаларо.

6. Предметияб ц1аргун прилагательное сундулъ рекъон кколеб?

А) Падежазулъ.

Б) Цох1о формаялъулъ.

В) Жинсалъулъ.

Г) Жинсалъулъги формаялъулъги.

7. Рик1к1еналъул бит1унхъвараб формаялда гъоркь х1учч ц1ай.

А) Анц1илалъаб абилеб.

Б) Анц1ила лъаб абилеб.

В) Анц1ила лъабабилеб.

Г) Анц1илалъабабилеб.

8. Бит1унхъвараб жубараб рик1к1ен бихьизабе.

А) Щуну сазарго.

Б) Щунус азарго.

В) Щунусазарго.

Г) Щу нус азарго.

17