Презентации ERNEST HEMINGUEÝ (1899-1961)

ERNEST HEMINGUEÝ (1899-1961)

Ömri we döredijiligi. Ernest Miller Hemingueý 1899-njy ýylda 21-nji iýulynda Çikagonyň gola-ýynda ýerleşen Ouk-Park şäherjiginde eneden dogulýar. Onuň kakasy lukman bolupdyr. Ejesi aýdym aýtmagy gowy görýär eken.

Onuň çagalyk döwri gür tokaýlara bürelen Miçigan ştatynda geçipdir. Ol 1917-nji ýylda orta mekdebi tamamlaýar

• Orta mekdebi gutaransoň birnäçe wagtlap “Kanzas Siti Star” gazetiniň habarçysy bolup işleýär.

Ol uruşdan ýaralanyp gelenden soňra Parižde döredijilik işi bilen içgin gyzyklanýar we şol ýerde Gertruda Staýn atly ýazyjy aýalyň edebiýat topary bilen tanyşýar

ERNEST HEMINGUEÝ

• 1923-nji ýylda E. Hemingueýiň “Üç hekaýa we on goňşy” atly ilkinji eserler ýygyndysy çapdan çykýar.

ERNEST HEMINGUEÝ

• Şol ýygyndynyň yzysüre ýazyjynyň “Biziň zamanymyzda” atly hekaýalar ýygyndysy neşir edilýär.

1926-njy ýylda E. Hemingueý özüniň “Gün hem dogýar” atly ilkinji romanyny ýazýar.

E. Hemingueýiň üçünji eseri “Hoş gal, ýarag” romanydyr.

1929-njy ýylyň ýaz aýlarynda tamamlaýar.

“ Men şu kitaby ýazanymdaky ýaly hiç haçan özümi şeýle bagtly duýmandym” diýip, E. Hemin-gueý ýazýar.

Romanyň wakalary Birinji jahan urşy döwründe Italiýa-Awstriýa frontunda 1917-nji ýylda bolup geçýär.

ERNEST HEMINGUEÝ

“ Hoş gal, ýarag” romany ýazyjynyň öz durmuşy bilen hem göniden-göni baglanyşyklydyr.

Sebäbi E. Hemingueý Birinji jahan urşy döwründe meýletinlik bilen sanitar batalýonynda Fransiýada gulluk edip ýaralanýar we soňra alty aýlap hassahanada ýatmaly bolýar.

ERNEST HEMINGUEÝ

Ýazyjy “Hoş gal ýarag” romanynda özüniň uruşda gören-eşiden zatlaryny beýan edýär.

Romanda Birinji jahan urşunyň ähli pajygaly sahnalary, onuň pidalary amerikan leýtenanty Frederik Genriniň durmuşy bilen baglylykda suratlandyrylýar.

Leýtenant Genri harby sanitar bölüminde gulluk edýär we Italiýany ýüregi bilen söýýändigi üçin öz borjuny ak ýürekden ýerine ýetirýär.

Bu roman diňe bir urşy paş ediji eser bolman, ol Şekspiriň “Romeo we Julýetta” atly tragediýasyndaky ýaly çuň ynsan söýgüsini beýan edýär.

Her güni dürli garaşylmadyk betbagtçylyklardan doly wakalaryň içinde Frederik Genri şepagat uýasy Ketrin Barklini tüýs ýürekden söýýär.

Urşuň şol ýyllarynda Ketriniň çagasy bolýar emma çaga öli bolýar.Şondan soň hem Ketrin aradan çykýar.Şeýlelikde, Frederik Genrin ýaragyny taşlap, urşy ret edip Şweýsariýa gidýär.

Ýazyjy “Hoş gal, ýarag” romanynda özüniň uruşda gören-eşiden zatlaryny beýan edýär.

E. Hemingueý bu romandan soň hem birnäçe ajaýyp eserler döredýär. Onuň “Öýleden soňky ölüm”, “Ýeňiji hiç zat almaýar”, “Afrikanyň ýaşyl baýyrlary” we hekaýalar toplumy.

E. Hemingueý Florida-da ýaşan döwründe “Almak we ýitirmek” romanyny ýazýar.

Bu romanda ýazyjy Garri Morganyň keşbiniň üsti bilen adamyň näme üçin kanuny ret edip, jenaýat ýoluna düşüşini görkezýär.

1937-nji ýylda faşizmiň birleşen güýçleri Ispaniýa çozanda, Hemingueý meýletinlik bilen Ispaniýa gidýär we faşizmiň bet pygyllaryny, jenaýatçylykly urşuny näletläp “Ispan topragy”, “Ispan esgeri”, “Madridli sürüjiler” we başga-da birnäçe eserler, makalalar ýazýar.

ERNEST HEMINGUEÝ

Ispaniýadaky raýatlyk urşuna bagyşlap ýazan iň uly eseri “Kim üçin jaň kakylýar” romanydyr.

Bu romanda amerikany Robert Jordan ispan halkynyň tarapynda faşistlere garşy göreşýär.

1944-1945-nji ýyllarda bolsa Angliýa baryp, faşizme birigip göreşýän soýuzdaşlaryň Fransiýa - kenarynda düşüren ägirt uly desant operasiýasyna, ýagny “ikinji frontuň”

söweşlerine gatnaşýar.

E. Hemingueý 1951-1952-nji ýyllarda Kuba respublikasynda ýaşan ýyllarynda özüniň meşhurlyk gazanan “Goja we deňiz” powestini ýazýar.

Bu eseri üçin ýazyjy 1953-nji ýylda Pulitsiýer baýragy we 1954-nji ýylda Nobel baýragy bilen sylaglanýar.

ERNEST HEMINGUEÝ (1899-1961)

Ernest Hemingueý 1961-nji ýylyň 2-nji iýulynda Aýdaho ştatyndaky Ketçem şäherjiginde aw tüpeňiniň göçmegi zerarly ýaralanyp, aradan çykýar.

“ Goja we deňiz” powesti

“ Golfstrimde gojanyň ýeke-täk özi gaýygynda balyk tutardy. Ol segsen dört günläp deňze çyksa-da, bir balyk-da tutup bilmändi. Ilkinji kyrk günde onuň ýanynda bir oglan hem bolupdy.

Diňe şoňa görä-de, oglanyň ata-enesi oňa goja hakynda “baryp ýatan bagtsyz” diýip aýdypdy” diýen sözler bilen başlanýan bu eser gojanyň garrylyk döwrüni görkezýär.

Gojanyň ýanyndaky oglanjyk gojanyň ýyrtyk, könelişen ýamaly egin-eşiklerine seredip: “Muňa täze köýnek, gyş kurtkasy, nähili hem bolsa bir aýakgap we ýene bir odeýal gerek” diýip, pikir edýär.

Goja deňizdäki pyşbagalary adamlaryň öldürýändigine gynanýar. “Meniňem ýüregim şolaryň ýüregi ýaly, meniň aýaklarym we ellerimem olaryň aýaklaryna meňzeş” diýip, goja pikirlenýär.

Deňiz gojanyň iň söýgüli mekany. Ol her bir balygyň, deňiz guşlarynyň hereketlerini synlap, deňizde näme boljakdygyny bilýär.

Goja şol tutjak bolup arzuw eden uly balygy tutmagy başarýar.

Goja gaýdyp kenara gelýänçä ol balygy akulalar çozup iýýärler,emma şonda-da garry balygy iýjek bolup topulýan akulalara garşy göreşýär.

Gojanyň ruhubelentligi,durmuşa bolan opyimistik,ruhubelent,ynamly garaýşy onuň uly baýlygy iýýän akulalar bilen göreşinde aýdyň ýüze çykýar.Ol şeýle güýçden gaçan ýagdaýda-da: “Ýöne adam ýeňilmek üçin ýaradylan däldir.Adamy ýok edip bolar,ýöne ony ýeňmek mümkin däl”diýýär.

Uly balyk bilen aldym-berdimli göreşde goja aýdyp,güýçden gaçyberende,her gezek öz dosty kiçijik oglanjygy ýatlap: “Wahol oglan ýanymda ýok” diýip,ýene-de täzeden ruhlanyp,balyk bilen göreşýär.

Soraglar we ýumuşlar:

1.E.Hemingueý Birinji jahan urşy döwründe nirede gulluk edipdir?

2.E.Hemingueýiň haýsy eseri Ispaniýanyň durmuşy bilen baglanyşykly?

3.Ýazyjynyň “Hoş gal,ýarag” romanynda wakalar haýsy ýurtda bolup geçýär?

4.E.Hemingueýiň haýsy eseri üçin Nobel baýragy berilipdir?

5. “Goja we deňiz” powestini okaň we gojanyň durmuşy barada gürrüň beriň.

6.Balykçy goja Santýagonyň keşbini häsiýetlendiriň.