Презентация "Байрамлар"

Къ ы р ы м т а т а р х а л къ б а й р а м л а р ы

• Ораза байрам

Ораза байрамы мусульманларнынъ байрамыдыр. Мусульманлар 30 кунь девамында ораза туталар.

• Байрамдан бир кунь огюне арфе куню ола. Бу куню къокъу чыкъарыла.

• Экинджи куню исе сабадан акъайлар джамиге баралар. Байрам намазындан сонъ эр кес бири-бирини байрамнен хайырлай.

Байрамда эр кес яхшы кийине, чюнки урбаларнынъ энъ яхшысыны, янъысыны байрамда кийип башламакъ – бу биринджиден, байрамгъа урьмет демек, эм де байрамда джемаат ичинде озюнъни гузель косьтермек.

• Къурбан байрамы

Къурбан байрамы Ораза байрамындан 70 куньден сонъ къайд этиле.

Бу байрамда мусульманлар джамиге баралар, байрам намазындан сонъ къурбан чалалар ве къурбан этини фукъарелерге даркъаталар. Бу байрамда да ораза байрамдаки киби: «Байрам шерифлеринъиз мубарек олсун» - деген сёзлернен бири-бирлерини хайырлайлар.

• Наврез байрамы

Наврез байрамы - къырымтатарларда янъы йыл деп сайыла. Наврез фарс тилинде «янъы кунь» демектир. Адети узьре бу байрам мартнынъ 21-не къайд этиле. Бу куню куньдюзнен гедже бир ола.

Къырымтатарларда Наврез байрамыны къадимий девирлерде

шерефлеп башлагъанлар. Койлерде топракъ ишлери башлай.

Байрам арфесинде къадынлар эвлерини, азбарларыны джыйыштыра-яраштыралар, чешит лезетли кобете, бурмалар   пиширелер.

Балалар топлашып эв-эвден юрелер. «Наврез» йырыны йырлап, эв саиплерини хайырлайлар. Олар исе балаларгъа татлы емеклер, джевиз, къурулары берелер. Бу байрамны халкъ шенъ оюн-кулькю, шакъаларнен кечире. Чюнки бу гузель, къуванчлы кунеш байрамыдыр.

Хыдырлез байрамы

Эвель-эзельде милядий таквимге коре, 6-майыстан 8-ноябрге къадар язмевсими, 8-ноябрден 6-майыскъа къадар къыш мевсими сайыла эди. Бунынъ ичюн 6-майыста къыш мевсими бите ве яз башлай.

Арап тилинден «Хазр» сёзю ешиллик мананы бильдире. Хыдырлез – ешиллик, янъы аят, уянув, темизлик, берекет, боллукъ темсили олды.  

Хылырлез»  арап сёзюнден алынып, «къудретли» мананы бильдире .

Хыдырлез байрамына буюк азырлыкъ корюле. Байрамдан бир кунь эвель арфе куню эр ер джыйыштырыла азбар, ахырлар темизлене, чюнки Хыдыр ве Ильяс эвлиялар эр ерни доланып, эр шейни коре экенлер.

Адети узьре, Хыдырлез куню саба къартлар-яшлар мезарлыкъларгъа барып, эр кес озь акърабасынынъ къабирини темизлей, рухуна дуа окъуй.

Хыдырлез байрамы куню саба эв бикелери чешит хамыр ашлары, къалакъай пиширелер. Халкъ кой четине чыкъып, анда шенълене, эглене, къырда- къалакъай тыгъырталар. Эгер къалакъай усть тарафы иле йыкъылса, демек берекет яхшы оладжакъ, дейлер.

Дервиза байрамы

- Дервиза байрамы - бу кузь байрамыдыр. Дервиза байрамы сентябрьнинъ 22-синде къайд этиле. Бу куню куньдюзнен гедже бир ола. Дервиза эки сёзден ибареттир: «дер» – къапы, «виза» – кирмек ичюн рухсет демек. Дервиза – бу янъы дюньягъа кирмек демектир.

Байрам джемаатнен кечириле, эльбетте, дуа окъулып, къурбан чалына. Къызларгъа салынджакълар къурула. Къадынлар тёпеликтен элек тагъырталар. Элек насыл юварланып тюшеджегинден келеджек йылны берекетли я да берекетсиз оладжагъыны билелер.

Дикъкъатынъыз ичюн сагъ олунъыз!