Просмотр содержимого документа
«Презентация к открытому уроку по родному языку (даргинский) на тему: "Морфологический разбор глагола" 7 класс»
Дарган мезла гьаргси дарс 7 класс
Тема:«Глаголла морфологический разбор». Глагол тикрарбарни.
- Глаголличила багьуди кагахъни.
- Глаголла морфологический разбор бирнила гьаб-г I ергъидеш багьахъни.
- нешла мез руркънилизиб, дурх I назир вег I ла Ват I айчи, мезличи, литератураличи, г I ядатуначи диги, пахру ва иштях I ак I ахъни;
- дурх I нала мезла ва литературала шайчирти багьудлуми чедаахъни.
Рашидов Рашид Меджидович ( 1.05.1928 – 15.05.2011, с. Ванаши-Махи Сергокалинского района )
Чум азир тугъ делк!алра
Поэтли нешличила,
Таманбируси ах!ен
Буруси иличила.
Изала хъумуртахъу
Нешла малх I ямси девли,
Айт I ун тур кабик I ахъу
Нешла духуси девли.
« Нешла мез х I едалуси адам, ц I едеш х I едашуси галгагъуна сай ».
Х I . Г I ялиев.
Х I ушала девиз.
* Къукъу-лямц I . Къукъу-лямц I кьяйда нуша, Г I ямрулизир хъярхътира, Нушазибад берцуди, Гьеч азгъинтас агара!
* Лачинти. Нуша дишт I а лачинти Гьуц I лира гьаладях I ли Багьудлумала гьунчир, Ганздик I ули гьарзали!
Далай.
Дурх I ни нуша даргала
Узби-рузбира даргла,
Дагъиста дайла дайлаб
Берхъаб нушала дарга!
Хъули х!янчи ахтардибарни.
Хъули х!янчи ахтардибарни.
1. Суал-Жаваб.
- Се саби глагол?
- Чум журала дирара глаголти?
- Чум замана дирара глаголла?
- Чум наклонение лера глаголла?
- Се т I алаббиру чеббурхуси глаголли?
- Чиди наклонениела суффикс рурсила уличил цугсив?
- Чиди гъайла бут I ни сари бит I ак I , белк I ибти дугьби?
- Сегъунти глаголтазирад дигнила наклонение барес х I ейрара?
4.Чиди наклонениеличи шурдулхъули ишди дугьби, ург I ерли делч I унх I ели?
игьаб
ац I иб
ик I ар
Халкьла далуйтазиб аба ибси существительное дебали къаршибиркур.
5.Чиди наклонениела лебси -аба ибси суффикс?
(Аба, авц аба .)
6.Чиди гъайла бут I ни сари дек I ардарибти дугьби?
Х I ера иш кьац I ла бут I а
Лебилра ишдас бут I а .
7.Се сари илди?
8. Кроссвордуни арзая. (Конкурс капитанов)
* Къукъу-лямц I *Лачинти
1) жинс 1) жинс
2) падеж 2) замана
3) луг I и 3) луг I и
1
1
2
3
3
2
Доскаличиб белк I ла х I янчи.
- Фонетический разбор:
- Девла бут I нала разбор:
Х I урхъан Г I ямарла Батирай даргала поэзияла дудеш сай.
Яни.
Х I урхъан, Г I ямарла, Батирай, даргала.
№ 1 , №2 , №3 , №4 .
Физминутка.
Ишди духути бук1ри
Азадли жургъдирех!е,
Ихтияр бедлугех!е
Ункъли пикридик!ахъес .
Наб лук!ес дигахъисра
Умуси тетрадьлизи,
Дархьти х!урпри лук!ули,
Къугъаси ручкаличил.
Глаголла морфологический разборла
гьаб-г I ергъидеш:
1. Гъайла бут I а. Мяг I налашалси лишан.
2. Морфологический лишанти:
а) бек I барх I ила форма (белгиагар форма);
б) жура (таманси,таманах I си);
в) чеббурхуси,чебх I ебурхуси;
г) наклонение;
д) луг I и;
е) замана;
ж) бях I ;
з) жинс;
3. Синтаксислашалси лишан.
Белк I личилси разбор.
Дурх I ни школализи бак I иб .
Бак I иб – глагол ( се бариба? ), бек I барх I ила форма-вак I ес; таманси, чебх I ебурхуси, хабар наклонение, дахълихъла луг I и, убла замана, 3 бях I , мурул жинс; дурх I нани (се бариба ?) бак I иб (сказуемое).
9. Мяг I нализир къаршити дугьби ца-ца х I ярпли лук I ули, кьунби диц I ахъая.
1. Г I ях I си 1.
2. Шаласи 2.
3. Бишт I аси 3.
4. Багьласи 4.
5. Къиянси 5.
6. Гъамси 6.
11.Дугьби дарган мезличи шурдатирая .
Открыть -
Сорок девять –
Вам -
Горячий –
Десятый –
Показал –
Двоюродная сестра -
Рефлексия:
- Селичила гъайдик!ули калунра?
2.Селичил тянишдиубра?
«Нешла мез вег I варкьибси нешгъунти сари:илди х I ейгни-вег I ла неш х I ейгнигъуна саби».
К.Д.Ушинский.