Презентация классного часа "Встреча Нового года по восточному календарю"

Шагаа – ыдыктыг байырлалывыс!

Кызылдын башкы колледжизинин 3-ку курзунун сургуулу Дарбый Айдана Владиковна

Кызыл – 2020 ч.

Тыва чонум чанчылдары Тывызыксыг аажок чараш. Шаандан тура чаңчыл болган Шагаа деп бир байырлал бар. Шагаа дээрге тыва чоннуң Чаагай сүзүк, чаңчылы-дыр. Айның чаазын, хүннүң эртенин Алгап йѳрээн байыры-дыр.

Шагаанын ёзулалдары:

Саң салыры, чалама баглаары, чажыг чажары болгаш йѳрээл салыры, чалбарыыры, ак харга арыгланып кактаныры, чуңгулаары, мѳѳрейлиг оюннар ойнаары, Шагаа дою кылыры.

Шагааның оюннары:

• «Аскак – кадай», «Согур - Аза»;
• «Тевек»;
• «Улустуң аас чогаалының биче хевирлеринге мѳѳрейлежири»;
• «Чинчи чажырары»;
• «Кажык»;
• «Хуреш», «Хурежип ойнаары»;
• «Аржыыл кагары», «Баг кагары»…

Тевектээри

Шагаа хүнү мѳѳрейлиг,

Адыг-чарыш маргылдаалыг.

Чадан адаал, багдан кагаал,

Адааннажып тевек тевээл.

Тыва чонум тывынгыр чон,

Дынгылдайлап ойнап-хѳглээр.

Тывызыктап маргыжаалам,

Тыпаан кижи догааштырзын!

Үлегер сѳсте нүгүл чок.

Үер сугда байлаң чок.

Үлегер домактардан

Угаады кааптаалыңар, че!

Кажыкты ойнаары

• Кажыкты дүжүрүп кагары;
• Кажыкты хожулап кагары
• Кажык адары;
• Кажык-биле аът чарыштырары;
• Кажыкты чыттырып кагары;

Кичээнгейлиг ажылдааныңар дээш четтирдивис!