КРБбИМа КЖжанаКДИ
Билим беруу жана илим
министрлиги
МКТны активдүү окутуу үчүн
стратегиялар жана офлайн куралдар
Ишмердүүлүктүн түрү: Өмүр бою билим алуу
Мугалимге багытталган окуу
Лекция
Семинар
Окуу(окутуу) жана практика
Демонстрация
Дискуссия
Биргелешкен группа
«Ачылыштар жолуна багытталган» окуу
Келишимдер
Ролдук оюн
Проекттер, өз алдынча иштер
Сурамжылоо
өзүн өзү баалоо
Окуучуга багытталган окуу
эмнеге? Эмне үчүн?
- Түшүндүрүү тренинги
- Окутууну жана окууну
стимулдаштыруу
негизделген окутуу
- Сурамжылоого негизделген окутуу
- Кооперативдик окуу
40 мүнөттүк лекциянын эмнеси жаман?
- Окуучу көңүлүн бурбайт
- Окуучунун маалыматты кабыл алуусу начарлайт
- Критикалык/чыгармачыл ой жүгүртүү үчүн эффективдүү эмес
- Лекциялар чоң көлөмдөгү материалды камтыйт, бирок окуучулар баарын кабыл ала албайт
- Чыныгы окутуу пассивдүү эмес, активдүү болот.
- Окутуу жөн гана эсти эмес акыл-эсти колдонууну камтыйт
Окуучулар кантип жана качан эң жакшы үйрөнүшөт?
- Окуу процессине активдүү катышканда;
- Ар кандай маалымат каражаттары аркылуу түшүнгөнүн, же болбосо билимдерин жана көндүмдөрүнүн көрсөтүүгө уруксат берилгенде;
- Реалдуу турмуштук кырдаалдарга
- Байланыштуу окуу иш-чараларына катышып, дайыма кайтарым байланыш алып турушса;
- Өз алдынча окуу прогресси жөнүндө жана жетишкендиги тууралуу ойлонгон учурда;
- Бир тапшырманы аткаруу же проблеманы чечүү үчүн классташтар менен чогуу иштешсе
АКТИВДҮҮ ОКУТУУ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
Катышуучуларды чакыруу үчүн пландаштырылган иш-чаралар :
- маалыматты иштеп чыгуу
- колдонуу
- окуу процессинин алкагында өз ара аракеттенүүгө жана тажрыйба алмашууга аракет кылуу
Блум таксономиясы боюнча үлгү суроолор
Түзүү
Түшүнүү
Түзүү
Эстеп калуу
Баа берүү
колдонуу
Анализдөө
Кандай фактылар же идеялар көрсөтүп турат...?
Кандай жыйынтык чыгара аласыз?
.
.
Сиз кандай жыйынтык чыгарат элеңиз...?
Сиз кандай
артыкчылык берет
элеңиз...?
Эмне болот, эгер…?
… деген
эмне?
Кантип
жакшыртуу үчүн альтернатив а иштеп
чыгуу…
классифика циялайт элеңиз...?
Кантип салыштырып, жатасыз...?
Сунуштоо
жолдорунуз.
..
… кандай байланышы бар?
Сиз кантип суроттойт элениз?
Эмне болуп жатканын түшүндүрүп бере аласызбы...?
Кандай далил таба аласыз...?
Сиз кандай мамиле
кылат
элеңиз...?
Сиз кантип колдойт элениз?
План түзүү…()
Эмне үчүн...?
КРБилим берүү жана илим министрлиги
КРБбИМаКЖжанаКДИ
Кыргыз билим
берүү академиясы
Активдүү окууга көмөктөшүүчү окуу стратегиялары
АДАМ:
Уккандын 20%;
көргөн нерсенин 40%;
көргөн + уккандын 60%;
көргөн + уккан + өзү жасагандын 90% эстейт
"Мен уксам, унутам
Мен көзүм менен көрсөм, эстеп калам
Мен колум жасасам түшүнүп алам!»
Конфуций
Конфуций
Байыркы Кытай ойчулу
ББкБ (мен эмнени билем, билгим келет,
билдим)
2 мүнөт: Жеке иш: ББкБ баракчасында
Б (билем) колонкасында активдүү стратегиялар жөнүндө эмнени билесиз, жазыңыз
Бк (билгим келет) колонкасында активдүү стратегиялар жөнүндө эмнени билгиңиз келет, ошону жазыңыз
Б (билдим) сабактын аягында толтурулат.
3 мүнөт: Каалоочулар жооптору менен чыгышат.
ББкБ (мен эмнени билем, билгим келет, билдим)
Мында мугалим окуучулардын билгендерин баалоого жана классты туура багытка алып баруу үчүн дагы эле эмнени билгиси келгенин аныктоого жардам берүү үчүн иш баракчаларын чогултат.
- Жарыяланган жана классификацияланган мета тилкелер да альтернатива катары колдонсо болот.
- Padlet программасында жогорудагы үлгүнү колдонсо болот.
- Жоопторуңузду Padletте түзгөн баракчага өткөрүңүз;
- курстун катышуучулары менен Google класста бөлүшүнүз.
Окутуунун жана окуунун ар кандай стратегиялары
Классты башкаруу:
- башкаруу
- тынч сигналдар
- Таймер куралы
- Светофорлор
- 5 см үн
- Овациялар
- Унаа токтотуучу жай
- Көңүл бургандар
- Гамбиттер
- «Мээ чабуул»
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
Ар кандай активдүү окутуу стратегиялары: Ралли Робин
- Ралли таблицасы
- аралашуу - жупташып иштөө - бөлүшүү
- Айлануу системасындагы атаандашуу
- Бирге номерленген баштар
- Төрт бурч
- Фрейердин модели Ички -тышкы айлана
- Тегерек стол
- Джот ойлонду
- Крестики нолики
- Сабактарда классты аралаштыруу
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
Өзүн-өзү баалоо жана теңтуштардын баалоосу "Эки жылдыз жана бир тилек"
- ББкБ
- ЖЖК (жакшысы, жаманы, кызыктуусу)
- Баш бармак өйдө/ баш бармак ылдый
- Светофорлор/смайликтер
- Конкреттүү жазуу/оозеки кайтарым байланыш
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
«Катанды тап» стратегиясы Окуучулардын көңүлүн активдештирүүчү универсалдуу техника .
Калыптандырат :
- маалыматты талдоо жөндөмдүүлүгүн;
- стандарттуу эмес кырдаалда билимди колдоно билүүнү;
- алынган маалыматка сын көз менен баа берүү жөндөмдүүлүгүн.
Мугалим окуучуларга белгисиз болгон маалыматтарды ар кандай каталардын саны менен сунуштайт. Окуучулар катаны топто же жекече издешет, талашышат, кенешишет. Белгилүү бир пикирге келип, топ спикерди тандайт. Ал жыйынтыктарды мугалимге берет же тапшырманы жарыялайт жана класстын алдында анын чечиминин айтат.
Талкууну создуктурбоо үчүн, ага убакытты алдын ала белгилеңиз.
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
«Катанды тап» стратегиясы Окуучулардын көңүлүн активдештирүүчү универсалдуу техника.
Мисалы: ( орус тилинен ) мугалим грамматикалык аныктамаларды ката менен айтат. Бир же бир нече ката болушу мүмкүн.
Алардагы катаны табуу керек.
Адабият, тарых . Окуучулар авторлорго шилтемеси менен цитаталардын сериясын алышат. Кайсыл учурда цитата бул авторго тиешелүү экенин аныкташат. Өз пикирлерин далилдешет.
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
Тескери мээ чабуулу стратегиясы
Тескери мээ чабуулу мүмкүн болгон кемчиликтерди жоюуга багытталат.
Бул ыкма издөө көзөмөлүн (управление поиска) жокко чыгарат, бирок психологиялык инерцияны жеңүүгө жардам берет (объект жөнүндө өткөн билимге негизделген көнүмүш ой жүгүртүү ыкмасы), Ойду жылбай жаткан ордунан жылдырууга, ошол эле учурда керектүү жерде токтоого шарт түзөт.
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
«Морфологиялык үкөк» стратегиясы
Бул стратегия маалымат копилкасын түзүү үчүн жана кийинки лингвистикалык, математикалык түшүнүктөрдү окуп үйрүнүүдө аныктамаларды түзүү үчүн колдонулат.
Модель маалымат чогултуу жана талдоо үчүн кызмат кылат, изилденген көрүнүштүн маанилүү жана маанилүү эмес белгилерин аныктайт.
Копилка универсалдуу, ар кандай предметтерге колдонулушу мүмкүн.
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
«Морфологиялык үкөк» стратегиясы
Мисал:
- орус тилинде - жаңы сөз куруу үчүн сөздүн бөлүктөрүн бириктирүү;
полисемантикалык сөздөрдүн лексикалык маанилеринин жыйнагы; синонимдик жана антонимдик катарларды т үзүү ; фразеологиялык бирдиктер жана алардын маанилерин чогултуу;
- Математикада – жаны мисалдарды т үзүү үчүн мисалдын элементтерин чогултуу; кийин анализдеш үчүн жана классификациялоо үчүн математикалык туюнтмалардын, чондуктун, фигуралардын копилкасын түзүү.
- Курчап турган д үйн ө - ар кандай өсүмд ү к жана жаныбарлардын т үрлөрүнүн к опилкасы (топтому).
- Адабий окууда - метафора , рифмалар топтому; каармандардын өздүк сапаттарынын жана мүнөздөрүнүн топтому .
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
" Ооба-Жок" стратегиясы.
TRIZ технологиясынын универсалдуу ыкмасы (ойлоп табуучу маселелерди чечүү теориясы):
- балдарды да, чоңдорду да өзүнө тарта алат;
- окуучуларды активдуу позицияга коет.
Төмөнкү универсалдуу окуу иш-чараларын түзөт:
- ар түрдүү фактыларды бир сүрөткө байланыштыра билүү;
- болгон маалыматты уюштуруу мүмкүнчүлүгү;
- бири-бирин угуу жөндөмү.
Мугалим бир нерсени (сан, предмет, адабий каарман, тарыхый инсан ж.б.) ойлонот. Окуучулар мугалим "ооба", "жок", "ооба жана жок" деп гана жооп бере ала турган суроолорду берип, жооп табууга аракет кылышат.
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
" КАДАМДАН КАДАМГА КАРАЙ« СТРАТЕГИЯСЫ
Интерактивдүү окутуунун ыкмалары.
Ал мурда алынган билимдерди активдештирүү үчүн колдонулат.
Окуучулар доскага басып өтүп, ар бир кадам үчүн термин, түшүнүк, көрүнүш, ж.б. мурда үйрөнгөн материалдан айтып турушат.
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
"ЗИГЗАГ" СТРАТЕГИЯСЫ
Бул стратегияны студенттерменен иштеп чыгуу үчүн төмөнкү көндүмдөрдү колдонсо болот:
- текстти башка адамдар менен бирге талдоо;
- топ менен изилдөө иштерин жүргүзүү;
- Маалыматты башка адамга жеткиликтүү
айтуу;
- Айрым предметтерди изилдөөдө топтун таламдарын эске алуу менен өз алдынча багытты аныктоо.
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
«ИДЕЯЛАРДЫН, ТҮШҮНҮКТӨРДҮН, ЫСЫМДАРДЫН СЕБЕТИ»
СТРАТЕГИЯСЫ
Сабактын баштапкы этабында жеке жана топтук ишти уюштуруунун ыкмасы, окуучулар тажрыйбасын жана билимин актуалдаштыруу учурунда колдонулат.
Бул окуучулар сабактын темасы боюнча
билген же ойлогон нерселердин баарын табууга мүмкүндүк
берет
Тактада сиз шарттуу түрдө себеттин сөлөкөтүн тартасыз,
окуучулар тема боюнча чогуу билген нерселердин баарын чогултушат.
ОКУТУУНУН ЖАНА ОКУУНУН АР КАНДАЙ СТРАТЕГИЯЛАРЫ
Башка концепциялар
- Когнитивдик жүрүм-турум (множественный
интеллект)
- Мээнин кабыл алуусуна багытталган окуу
- Эмоционалдык интеллект
- Көйгөйгө негизделген окутуу
Ротация усулу Окуучулар бир нече чакан топторго бөлүнүшөт. (2-3мүн) Ар-бир топко тема, суроо же тапшырма жазылган ватман жана маркерлер таратылып тапшырма түшүндүрүлөт. (2-3мүнөт, ватман экиге бөлүнөт) Ар-бир топ өз ара кеңешип суроолорго бир нече жооп жазышат. (2-3мүн) Берилген убакыт бүткөндө, мугалим “Ротация” деген команда берип, окуучулар өз ватмандарын сааттын жебесинин багыты боюнча өзүнөн кийинки топко жиберишет. Алар дагы өз билгендерин кошумчалап кийинки топко которушат. (2-3мүн) Ошентип ар-бир топтун ватмандары өздөрүнө кайтып келгиче иш улана берет. (бири-бирин кайталабашы керек) Ватмандарын алып башка топтогулардын жазган маалыматтары менен таанышып чыгышат. Ар-бир топ кезеги менен доскага чыгып аларды окуп беришет.(эгерде зарыл болсо ушуну менен токтотсо болот) Андан кийин өтүлгөн тема боюнча текст таратылат же китептен берилет. Окуучулар аны окуп чыгышат. Ватмандын экинчи бөлүгү таратылып ага окуганда дагы кошумча маалыматтар пайда болсо кыскача жазышат. (4-5мүн) Убакыт бүткөндө аны мурдагы илген ватмандын жанына илип экөөнү салыштыра окуп беришет. (2-3мүн)
ПСМТ усулу ПСМТ (Позиция-себеп-мисал-тыянак) усулун колдонуу балдардын талкууга катышы билүүсүн өнүктүрүү үчүн эң мыкты ыкма болушу мүмкүн. Мындай ыкма балдардын инсандарга эмес, идеяларга көңүл бургандай кылып өз пикирлерин айтышына багыт берет. Пикирлерин айтып жатканда балдардан төмөндөгүдөй ырааттуулукту сактоону өтүнүңүз. Бул үчүн жөнөкөй бир мисал келтирели: 1.Позиция Окуучу өз позициясын билдирет: “Чылым чеккенге тыюу салуу керек дегенге мен макулмун” 2.Себеп Окуучу эмне үчүн башкача эмес, дал ушундай пикирде экендигинин себебин айтат: “Чылым чегүүдөн өпкө рак оорусуна чалдыгат” 3.Мисал Окуучу мисал келтирет: “ Төлөмүш байкем былтыр өпкө рагынан каза болду” 4.Тыянак Окуучу өз аргументтерин жалпылаштырат: “Мына ушул себептен мен элибиздин ден-соолугу чың болушу үчүн мен чылым чеккенге тыюу салуу керек деп ойлойм».
МУГАЛИМДЕР ЖАНА ОКУУЧУЛАР ҮЧҮН ВИЗУАЛДЫК КУРАЛДАР
Графикалык уюштургуч - бул структуралаштыруу үчүн колдонулган окутуу жана окуу куралы, материалды жакшыраак түшүнүүгө жана өздөштүрүүгө мүмкүндүк берүүчү маалымат жана идеялар. Тексттик жана визуалдык сүрөттөрдү айкалыштыруу, графикалык уюштургучтар түшүнүктөр, терминдер жана фактылар ортосундагы мамилелерди жана байланыштарды чагылдырат. (№ 5 тиркеме )
ТӨРТ БУРЧ/СЫЗЫК
ФАСИЛИТАТОР бир нече жооптору бар суроо берет. Катышуучулар жоопту УНЧУКПАЙ тандап алышы керек.
Алып баруучу «АЛДЫГА» дегенде катышуучулар дароо өздөрү
каалаган бурчка же сызыкка (тамгалар же сөздөр менен
белгиленген) өтүшү керек.
Бир жерге чогулган топ эмне үчүн бул жоопту тандап алганын өз
ара талкуулап, жообун түшүндүрүүнү сураганда өз ойлорун
бөлүшүшү керек.
эмне үчүн?
ТӨРТ БУРЧ/СЫЗЫК
Суроо №1: Мугалимдер үчүн эң жакшы программалык жабдылыш кайсы?
Жооптор:
А. Facebook
B. Padlet
C. PowerPoint
D. YouTube
ТӨРТ БУРЧ/СЫЗЫК
Суроо №2: Климаттын өзгөрүшүнө байланыштуу бул планетадагы адамдар жана жашоо коркунучтабы?
Жооптор:
А: Мен макулмун
Б: Мага көбүрөөк маалымат керек.
С: Макул эмесмин
ҮЧ БУРЧТУК-КВАДРАТ-ТЕГЕРЕК
Жеке иш (3 мүнөт):
Кагазга геометриялык фигураларды тарт: үч бурчтук, квадрат жана тегерек. Ар бир форманын ичине төмөнкүлөрдү жазыңыз:
Үч бурчтук : Сиз үйрөнгөн үч маанилүү нерсе
Квадрат : бүгүнкү талкуулардан сиз сөзсүз макул болгон бир ой
Айлампа : мугалим класста белгилүү бир стратегияны колдоно ала турган ыкмалардын бири
ЖЕКЕ ИШ (3 МҮНӨТ):
Бүгүнкү талкуулардан
бир ой сиз сөзсүз
Макул боло турган
Жолдордун бири класс менен иштөөгө мугалимге колдонууга боло турган
Сиз үйрөнгөн үч маанилүү көз ирмем
стратегиялардын
бири
БИР КЕЛҮҮ, БИР АДАШУУ (ИЧКИ-СЫРТКЫ ТЕГЕРЕК )
- Катышуучуларды 2 топко бөлүңүз
- Ар бир топ 2 тегерек түзүшү керек - бир ички тегерек (A), экинчиси сырткы
тегерек (B)
- Ар бир катышуучунун өнөктөшү болушу керек; бири-бири менен бетме-бет
келишин суран
- Алып баруучу "КЫЙМЫЛДАГЫЛА" дегенде, сырткы тегеректегилердин баары оңго жылат (ички тегерек кыймылсыз калат)
- Ар бир жуп үчүн:
- Катышуучу А бир мүнөт бою үч бурчтук, тегерек жана квадрат түрүндө
кагазга жазылган суроолорго жооп берет.
- Анда В катышуучусу суроолорго 1 мүнөт жооп берет
- Көнүгүүнү жарым-жартылай көрсөтүү: 10 мүнөт
О (окутуу) ББкБ баракчасынан
- ББкБ баракчасына кайрылабыз
- 2 мүнөт: Жеке иш (унчукпастан)
- О колонкасында: активдүү окутуу стратегиялары жөнүндө эмнени ҮЙРӨНГӨНҮЗдү жазыңыз
- 5 мүнөт: Каалоочулар өз жоопторун башкалар менен бөлүшүшөт
- Активдүү окуу стратегияларын жыйынтыктоо
Келиниздер ойлонуп көрөбүз
Сиз окуп үйрөнгөн ар бир инструмент үчүн;
Мугалимдер бул куралды пайдалуу деп эсептейби?
Ооба болсо, кантип? Бул курал пайдалуу боло турган сабактар жөнүндө ойлонуп көрөлү?
Сиз аны пайдалуу деп
эсептейсизби?
Бул курал кандай стратегияны же максатты колдойт?
Окуучулар бул куралдарды жана/же натыйжаларды пайдалуу деп эсептейт деп ойлойсузбу?
Кандай мааниде?
"Акылдуу уй" мээге чабуулу
"Акылдуу уй" мээге чабуулу
ИДЕЯЛАР СТАНЦИЯСЫ; АКТИВДҮҮ ОКУТУУНУН НАТЫЙЖАЛАРЫ
4 топко бөлүнөт: ар бир столдо бир барак кагаз болот. Ар бир топ
теманы талкуулап, ойлорун кагаз барактарына
кезектешип
жазышат
(2 мүнөт)
ИДЕЯ СТАНЦИЯСЫ: АКТИВДҮҮ ОКУТУУНУН КЕСЕПЕТТЕРИ
Активдүү окутуунун стратегияларын колдонуунун кесепеттери боюнча иш барагынын темалары:
1-барак: Сабакка даярдануу 2-барак: Классты башкаруу 3-барак: Окуучуну баалоо
4-барак: Мугалимдин колдоосу
Топтор баштапкы баракчаларына кайтып келип, жоопторду жыйынтыкташат:
Пленардык билдирүү/талкуу (бардыгы: 15 мүнөт)