Презентация " Толумлукъ" 4 класс

Дарсны темасы: Толумлукъ.

оьзен

Гелишлеге гёре тюрлендиригиз.

Баш гелиш - не? оьзен

Еслик гелиш – нени? оьзенни

Багъым гелиш – негер? оьзенге

Тюшюм гелиш – нени? не? оьзенни

Ер гелиш – неде? оьзенде

Чыгъым гелиш – неден? оьзенден

Оьзен деген сёз булан жумла тизигиз.

(составить предложения со словом оьзен)

Тавну башындан оьзенни гёрдюм.

(Ким?) мен

Мен (не этдим?) гёрдюм

Гёрдюм (нени?) оьзенни

Гёрдюм (къайдан?) башындан

Башындан (нени?) тавну

Толумлукъ.

Жумлада предметни гёрсетеген ва кимни? нени? не? кимге? неге? кимде? неде? кимден? неден? деген соравлагъа жавап береген экинчи даражаны гёрсетеген уьюрге толумлукъ деп айтыла.

Масала: Сени ( кимни? ) китабынг менде ( кимде?) къалгъан. Кагъыз ( не?) яздым.

Толумлукъ кёбюсю гьалда

хабарлыкъны аян эте.

Тюпдеги жумлалардагъы хабарлыкълардан салынгъан соравлагъа гёре жаялардагъы сёзлени алышдыра туруп языгъыз.

(списывать раскрывая скобки)

Мен (олар) кепим гелмекден иржайып ёлумдым. Къыр бабиш балалар да, уьй бабиш балаланы йимик, бек арив бола. Экинчи гюн шо ёл булан балаланы йимик, бек арив бола. Экинчи гюн шо ёл булан къайтып гелегенде, шо ерде (олар) янгыдан эследим. Олар (мен) бу гезик де къачды. Тек бу гезик, неге буса да, олар ( мен) алдан эсе бек бакъыллайгъандай гёрюндю. Олар ачдыр, неге тюгюл (ана) айрылып, (о) табып болмай туралар. Чалагъанлар етгенде, бу гёзеллер яшынып болармы? Болмаса, чалагъаналар бабиш (балалар) тутма къаражакъ, (олар) инжитежек (адам) ий болмай .