Презентация Жанар тоолор жана гейзерлер

Сабактын максаты:

• Жанар тоолор (вулкан) жана гейзерлер боюнча негизги түшүнүктөрдү алышат.
• жанар тоолордун активдүүлүктөрү боюнча түшүнүктөрдү калыптандырышат.
• Картадан жанар тоолорду таба алышат .

Жердин түпкүрүнөн эринди массанын (магма) терен жаракалар аркылуу ысык газдын, күлдүн, буунун, лаванын жер бетине буркулуп чыгышы Жанар тоо деп аталат. Жанар тоонун атырылуу күчү Жердин мантиясындагы, литосферанын төмөнкү катмарындагы ысык, эриген магмадан көз каранды. Магма көтөрүлүп чыккан жарака жанар тоонун өзөгү деп аталат. Өзөгү кратер менен бүтөт. Магманын температурасы +1500°С ден ашат. Жердин бетине атылып чыкканда 900-1200°С болуп, акырындап муздай баштайт.

Вулкандын түзүлүшү

күл

өзөгү

Лаванын – температурасы 1000 градус

Магма – коюу, илешчек, температурасы 1500 градустан ашат

Мантия – температура 2000 – 2500 градус

вулкандын түзүлүшү:

- магманын очогу;

- лава;

- өзөгү;

- конус;

- кратер.

Атылган вулкандын продуктысы

Атырылган вулкандын продуктылары:

• суу буусу;
• лава;

- вулкан түтүнү, күл;

• вулкан газы:
• күкүртек,
• көмүр кычкыл газы.

океан түбүндөгү вулкан

Кургактыктагы вулкан

баткактуу вулкан

Крым жарым аралындагы баткактуу вулкан

Таман жарым аралындагы баткактуу вулкан

баткактуу вулкандын схемасы

Вулкандын түрлөрү

Аракеттеги

Өчкөн

Ключевская Сопка

Этна

Килауэа

Охос-дель-Сальдо-Чили жана Аргентинада

Чиборосо-Эквадордо

Мармолехо-Аргентина, Чилиде

Чон Арарат-Турция

Сахама-Боливия

Казбек-Кавказда

Килиманджаро-Африка-Танзанияда

Извержение вулкана Везувий

в 79 году (реконструкция)

Везувий-Италияда

Гекла-Исландияда

Тейде-Испанияда

Стромболи-Италияда

Фудзиямо-Японияда

Кракатау-Индонезияда

ж.б.

Вулкандардын географиясы

Г Е Й З Е Р Л Е Р

Гейзер исланд сөзү-чачыратуу, сугаруу деген сөздү түшүндүрөт.

Бул ысык суунун атырлышы жана анын суу буусу 80 метрге чейин көтөрүлөт.

Азыркы мезгилде Жаңы Зеландияда, Исландияда, Россиянын Камчатка жарым аралында, АКШнын Йеллоустон паркында кездешет. Адам баласы гейзердин ысык суусун электр энергия алууда, имараттарга жылуулук берүүдө колдонушат.

Эң белгилүү ысык булактар АКШнын Йеллоустон паркында- «Чоң ар түрдүү түстөгү булак». Анын көлөмү 80-90 м, тереңдиги-50метрге жакын, бул чоңдугу боюнча АКШда биринчи, дүйнөдө үчүнчү ысык булак. Анын суусунун температурасы-70°С

ЙЕЛЛОУСТОН УЛУТТУК ПАРКЫ

Йеллоустон улуттук паркы-дүйнөдөгү биринчи улуттук парк. Ал 1872-жылы

1-мартта негизделген. Америка Кошмо Штатынын Вайоминг, Монтана жана Айдахо штаттарынын территориясында жайгашкан. Бул улуттук парктын аянты-898,3 мин гектар

Йеллоустон улуттук паркындагы эң кооз белгилүү гейзер-Олд-Файтфул

Гейзер Флай АКШнын Невада штатында

Үйгө тапшырма:

Окуу китебинин §17. окуу

1. Жанар тоо (вулкан) деген эмне?

2 Жанар тоо (вулкан) кандайча пайда болот?

3. Жанар тоолор активдүүлүгү боюнча кандай болуп бөлүнөт?

4. Жанар тоолор (вулкандар) кандай жерде кездешет?

Конспект дептерине жоопторун жазуу.