Презентация. Алмашлыклар.

Елмай әле, син елмайсаң,

Яратыр олы-кече.

Дөньяда иң матур кеше

Елмайган, көлгән кеше

• Үзләрен атамыйча гына зат яки предметларга, аларның билгесе яки санына һәм хәлләренә күрсәтә (ишарә итә) торган сүз төркеме АЛМАШЛЫК дип атала.

АЛМАШЛЫК ТӨРКЕМЧӘЛӘРЕ

Мәгънәләре буенча алмашлыкларның

7 төркемчәсе бар.

• 1. Зат алмашлыклары
• 2. Күрсәтү алмашлыклары
• 3. Билгеләү алмашлыклары
• 4. Сорау алмашлыклары
• 5. Юклык алмашлыклары
• 6. Билгесезлек алмашлыклары
• 7. Тартым алмашлыклары

Зат алмашлыклары

• Мин, без – I зат – сөйләүчеләр.
• Син, сез – II зат – тыңлаучылар.
• Ул, алар – III зат – сөйләмдә катнашмаган, әмма шулар турында сүз барган зат яки предметны белдерүчеләр.

Күрсәтү алмашлыклары

• Күрсәтү алмашлыклары затка, предметка, аның билгеләренә күрсәтәләр.
• Бу, ул, шул, шушы, әнә, менә, теге – зат яки предметка күрсәтә.
• Бу, шушы, менә - иң якын аралыкны, шул, ул – уртача аралыкны, әнә - ерак аралыкны күрсәтә.
• Андый, мондый, шундый – предмет билгесенә ишарәли.
• Алай, болай, шулай, шушылай –эш-хәл билгесенә ишарәли.

• Кита(п,б) ым
• Китап б…те
• Сакчы (л,н) караш
• Герой йөрә(к,г)е
• Күңел көзг(е,ө)се
• Китапны кадер(н,л)ә
• Әд…бият
• Үстерү

• Һәркемнең китапка сакчыл карашы кирәк!
• Үземнең укыган китапларым белән иптәшемне дә таныштырдым.

Билгеләү алмашлыклары

• Затларны, предметларны гомумиләштереп белдерәләр.
• Бар, барлык, барысы, барча, барчасы, бөтен, бөтенесе, һәммә, һәммәсе – зат, предметларга тулаем күрсәтәләр, күплек формасында булалар.
• Һәр, һәрбер, һәрберсе, һәркем, һәрнәрсә, һәркайсы, һәртөрле, үз-үзе, үзләре – аерым зат, предметларны белдерәләр.

Бигрәк шаян һәрберебез.

• Тик тормыйбыз бер дә без.
• Барыбыз да чүгәлибез,
• Башны уңга борабыз.
• Аннан сулга карыйбыз
• Һәм сикерә башлыйбыз.
• Кулларны күтәрәбез,
• Шул арада иелеп,
• Басарга өлгерәбез.
• Тирән итеп суладык,
• Үз урыныбызга утырдык.

Тикшер!

• 1)
• 3)
• 1)
• 2)
• 3)
• Бөтен.

• Бүген мин дәрестә ... белдем. Миңа ... ошады. Мин ... аңладым. Мин ... өйрәндем.