Презентация "М?хтар ?уезов"

Мұхтар Әуезов

Өмірбаяны

Ол қазіргі   Шығыс Қазақстан облысының   Абай ауданы   жерінде   1897   жылы жиырма сегізінші қыркүйекте туған. Алғашқыда   1908   жылы Семейдегі Камалиддин   хазірет медресесінде оқып, одан кейін орыс мектебінің дайындық курсына ауысады.   1910   жылы   Семей қалалық бес кластық орыс қазына училищесіне   оқуға түсіп, соңғы класында оқып жүргенде  « Дауыл »   атты алғашқы шығармасын жазады.

Училищені   1915   жылы аяқтап,   Семей   қалалық мұғалімдер семинариясына түседі.   Семинарияда   оқып жүріп   Шәкерім Құдайбердіұлының « Жолсыз жаза »   дастанының негізінде  « Еңлік – Кебек »   пьесасын жазып, оны   1917   жылы маусым айында   Ойқұдық   деген жерде сахнаға шығарады.

Бала Абай

Асыл сөзді іздесең, Абайды оқы ерінбе С. Торайғыров

Семантикалық карта

р/с

Үзінді

1

2

Зере

Е-е...Бұлдыр-бұлдыр күн өткен.

Ұлжан

Шырағым, ер жетерсің, Ер жетсең, сірә не етерсің?! Алысқа шырқап кетерсің, Шындасаң, шыңға жетерсің.

3

Абай

"Қозы Көрпеш Баянды" жырлап берген жыршы.

4

Барлас

5

Ал,балам,әжеңмен екеумізді қажай беруші едің,әңгіме жырдың дүкені,міне,жаңа келді.

Байкөкше

Апа,екеуіне де жақсы қып тұрып сый беріп аттандыршы...

Семантикалық карта

1

р/с

Үзінді

Е-е...Бұлдыр-бұлдыр күн өткен.

2

Зере

Шырағым, ер жетерсің, Ер жетсең, сірә не етерсің?! Алысқа шырқап кетерсің, Шындасаң, шыңға жетерсің.

Ұлжан

  +

3

Абай

4

Барласпен бірге келген жас қонақ

Барлас

5

Ал,балам,әжеңмен екеумізді қажай беруші едің,әңгіме жырдың дүкені,міне,жаңа келді.

Байкөкше

Апа,екеуіне де жақсы қып тұрып сый беріп аттандыршы...

   +

  +

  +

  +

Әңгіменің композициялық құрылымы:

Оқиғаның басталуы:

Оқиғаның дамуы:

Шиеленісуі:

Шарықтау шегі:

Шешімі:

Оқиғаның басталуы: Абайдың науқас күйі Оқиғаның дамуы: Зере мен Ұлжанның әңгімелері Шиеленісуі: Құтты қонақтардың келуі, жырлары Шарықтау шегі: Барластың батасы Шешімі: Қонақтарды аттандыру

Халық ауыз әдебиеті, дәстүрлері мен ырым-жоралғылары. 1-топ: Үзінділер 1....- Е - е Бұлдыр - бұлдыр күн өткен. Бұрынғыда кім өткен... 2.... Ел мен елдің шабысы, таласы жайында бірталай күндер өтті... 3.... Тағы бір күндері Мамыр, Еңлік қайғыларын да айтып берді. « Қозы Көрпеш - Баян сұлуды» жырлап берді. 2-топ: 1.... Осы түнде ас пісірілді... Асықпай әлі біраз күн қонақ боп жатып кетіңдер... 2.... Барлас «Қобыланды батыр» жырын жырлады. 3-топ: 1.... Ұғымтал зеректігіне қатты риза боп Барлас Абайға: Шырағым, ер жетерсің, Ер жетсең, сірә не етерсің?! Алысқа шырқап кетерсің, Шындасаң, шыңға жетерсің,- деп домбырасын ұсынды. 2.... Келген сапарларыңа тыста бір азырақ ырым байлаттым. Ала кетіңдер... Риза, қош боп аттаныңдар! - деді.

Жауабы: Керекті сөздер

сый беру бата беру ертегі батырлар жыры лиро - эпостық жыр қонақ күту ел дауы, жер дауы

Бес жолды тұжырым

• 1 зат есім
• 2 сын есім
• 3 етістік
• 4 сөзді сөйлем
• Синоним

Бес жолды тұжырым

• 1 Абай
• 2 Мейірімді,қамқоршы
• 3 Қайғырады, жақтасады,көмектеседі.
• 4 Абай - әділдіктің жақтаушысы саналады.
• 5 Дана

Фразеологизм

Мәтіннен үзінді

Мағынасы

Синонимі

Антонимі

Үйге тапсырма:

    Шығармашылық жұмыс

• 1-топ:    «Асыл әжем»
• 2-топ:   «Құтты қонақ»  
• 3-топ:     «Бабамнан қалған мұрам – домбырам» ойтолғау жазу