Презентация "Сойдаш азалы джумлелер"

5сыныф Къырымтатар тили дерси «Сойдаш азалы джумлелер»

МОУ «Рощино мектеби»

къырымтатар тили ве эдебияты оджасы

Абдишева Гулизар Серверовна

Амет хасталанды. Тёшекте ята, богъазы агъыра, сыджагъы бар. Онъа мусафирликке кимсе кельмей.

Аметнинъ джаны сыкъылды, пенджренинъ янына барды. Амма учюнджи къаттан не кореджексинъ?

Бир къач саниеден сонъ, пенджереге къайдандыр сары шар учюп кельди.

Амет бир шей анълап оламай.

Бакъса, шар усюнде тебессюм ресими бар. Амет къуванды ве олгъаныны анълады. Бу досту Осман онъа бойле этит селям ёллай. Амет пек къуванды. Достлары оны унутмайлар ве хатырлайлар.

Достларынъ сени унутмагъаны пек яхшы!

Достлукъ ола акъикъий, садыкъ, унутылмаз, самимий, ачыкъ….

Лугъат

• акъикъий - настоящий
• садыкъ - верный
• унутылмаз - незабываемый
• самимий - преданный

Мевзу:

« Сойдаш азалы джумледе токътав ишаретлери »

Дерсни н ъ макъсады :

• Къырымтатар дерсине меракъ тербиелев
• Корьме хатыраны, дикъкъатны инкишаф этюв
• Талиль ве фикир этмеге огретмек
• Бирликте чалышмагъа беджерикликни инкишаф этюв
• Адий джумле акъ-да бильгилерни пекитюв

Нени бильмек керек

Не беджермек керек

• Метинде сойдаш азаларны тапмакъ.
• Токътав ишаретлерни догъру къоймакъ.
• Нутугъымызда ишлетмек.

Джумленинъ сойдаш азаларыны

Сойдаш азаларнынъ схемалары

• О,О.
• О ве О.
• О, амма О. ( лякин,исе багълайджылар ишлетиле биле )

Сойдаш азаларнынъ аляметлери:

• Бир сой суальге джевап берелер.
• Бир сой джумле азасы олып келелер.
• Бирджумле азасына бойсунып келелер ве оны изалайлар.
• Интонация я да тизме багълайджыларнен бирикип келирлер.

Сойдаш азалы джумледе токътав ишаретлери

1. Эгер багълайджысыз бирикселер

Биз багъчада алма, армут, шефтали джыйдыкъ.

2.Каршылыкъ багълайджылар огюнде: амма, лякин,исе.

Кунеш къыздыра, лякин къыздырмай.

3.Эгер багълайджылар текрарланса

Бала де анасына, де бабасына бакъты.

Сойдаш азаларны къоюнъыз

Амет ве Осман балалыкътан пек якъын достлар. Олар эр шейни берабер япалар: мектепке….., футбол….., дерс ….. Эгер де Амет хасталанса, Осман оны ташламай:

китап…., дерслерни…, кейфини….

Энъ буюк бахт…., ….., …… достунъ олса.

Достунынъ джаныны агъыртма, онъа садыкъ ол!

Амет ве Осман балалыкътан пек якъын достлар. Олар эр шейни берабер япалар: мектепке баралар, футбол ойнайлар, дерс азырлайлар. Эгер де Амет хасталанса, Осман оны ташламай:китап кетире, дерслерни анълата, кейфини котере.

Энъ буюк бахт садыкъ, самимий, акъикъий достунъ олса.

Достунынъ джаныны агъыртма, онъа садыкъ ол!

Толерантлыкъ – ят адамларнынъ фикирине, динине, арекет тарзына даянув.

Балабан Академик лугъаты

ДЖУМЛЕНИ СОЙДАШ АЗАЛАРНЕН ДЕВАМ ЭТ

1. Достум эр вакъыт………..

2.Меннен дост олмакъ мумкюн, чюнки мен……..

«Акъкъий дост къара куньде белли олур»

не ичюн ойле айталар.

Билемиз

Япып оламыз

• Метинде сойдаш азаларны тапмагъа.
• Токътав ишаретлерни догъру къоймагъа.
• Сойдаш азалы джумлелернинъ схемаларыны тизмек.

1. Сойдаш азалы джумлелер

Достлукъ

Достлукъны инсанлар озьлери яраткъан,  Энъ якъын ёлджугъа: "Достумсынъ", - деп айткъан Достуна сёйлеген мукъаддес сырыны. Достунен йырлагъан севимли йырыны. Достлукъ - бу халкъымнынъ тюкенмез байлыгъы,  Эм шадлыкъ, эм къуванч, эм эфкяр, эм къайгъы,  Достлукънен ольченир эр урьмет ве сайгъы, Достлукъ - бу омюрнинъ сарсылмвз таш дагъы.

Лёман Сулейман

Машалла! Сагъ олунъыз!