Примерный поурочный план урока по куррикулуму посвященный анализу стихотворения

Şeirin təhılili üzrə dərsin icmal nümunəsi

Dərsin tipi: induktiv, bədii əsərin öyrənilməsi.

İş forması: kiçik qruplarda iş, bütün siniflə birgə iş.

Metod və priyomlar: əqli hücum, müsahibə, problemin həlli.

Təchizat: dərslik, iş vərəqləri.

Dərsin gedişi

Ev tapşırığının yerinə yetirilməsi səviyyəsi təqdimatların dinlənilməsi və müzakirəsi əsasında müəyyənləşdirilir. Müəllimin müvafiq qiymətləndirmə meyarlarına müraciət etməsi məqsədəuyğundur.

Motivasiya, problemin qoyuluşu. Bu mərhələni fərqli variantlarda təşkil etmək mümkün olsa da, dərslikdəki “Düşünün” başlıqlı sual (Doğma yurda həsr olunmuş əsərlər üçün oxşar cəhətlər nə ola bilər?) əsasında müsahibənin aparılması və tədqiqat sualının müəyyənləşdirilməsi vaxta qənaət baxımından daha məqsədəuyğundur.

Tədqiqat sualı: Ə. Cavadın “Azərbaycan! Azərbaycan!” şeirinin yüksək dəyərləndirilməsinə səbəb, sizcə, nədir?

Şagirdlərin fikirləri – fərziyyələri dinlənilir, təkrara yol verilmədən qeydlər aparılır.

Tədqiqatın aparılması. Tədqiqat sualının aydınlaşdırılması üçün fərqli təlim metodlarından, iş formalarından istifadə etmək mümkündür. Dərslikdəki “Araşdırın. Fikirləşin. Cavab verin” başlıqlı suallardan istifadə olunması bütün hallar üçün məqsədəuyğundur.

1.Şeirin, demək olar, bütün bəndlərində Azərbaycan təbiətinin gözəllikləri xatırladılır. Bunun səbəbini necə izah edərsiniz?

2. Ölkəmizin zəngin təbii sərvəti, nemətləri şeirdə bircə-bircə sadalanır. Şair bunu nə məqsədlə edir, onun niyyəti nədir?

3. “Qorxun yoxdur, düşmanın var” misrasına diqqət yetirin. Şairi haqlı

saymaq olarmı?

4. Əsərdəki başlıca fikir – ideya nədir?

Kiçik qruplarda iş forması seçilərsə, şagirdlər məlum üsullardan birinin tətbiqi ilə qruplara bölünür. Hər qrupa iş vərəqi təqdim olunur. Tapşırığın icrası üçün ayrılan vaxt elan edilir. Hər qrupun və qrup üzvlərinin fəaliyyətini müşahidə edən müəllim ehtiyac yara­nanda şagirdlərə istiqamət (suallarla, fərqli nümunələr nümayiş etdirməklə, qazanılmış bilikləri xatırlatmaqla və s.) verir.

Tapşırığın icrası bütün qrupların “əsərlə bağlı açıqlamalar” mətni ilə tanışlığını nəzərdə tutur: “Bu şeir ədəbiyyatımızda “Azərbaycan” adlı onlarca əsərin yazılmasına səbəb olmuşdur. Onun maraqlı məzmunu, ölməz ideyası şairləri həmişə cəlb etmiş, bu mövzuda əsər yazmağa ruhlandırmışdır. “Azərbaycan! Azərbaycan!” şeirini oxuduqca oradakı ahəngi, axıcılığı duydunuz. Şair bu ahəngi yaratmaq üçün bir-biri ilə səsləşən (tələffüz edərkən bir-birinə oxşayan) sözlərdən istifadə etmişdir. Bu sözlər qafiyə adlanır. Yuxarıdakı bənddə işlənmiş qarlı, ormanlı, barlı həmqafiyə sözlərdir. Ahəng yaradan vasitələr çoxdur. Bunlardan biri misradır. Şeirdə hər sətir misra adlanır. Misraların birləşməsindən şeirin bitkin parçası – bənd yaranır. Misralar məzmunca bir-biri ilə əlaqəli olduğu kimi, bəndlər də məzmunca bağlı olur.” İş vərəqləri fərqli məzmunda hazırlana bilər.

I qrup

II qrup

III qrup

IV qrup

İşin icrasına ayrılan vaxt başa çatdıqdan sonra qazanılmış məlumatın mübadiləsi həyata keçirilir. Hər qrupun bir üzvü – lideri öz işlərinin nəticələrini şərh edir. Çıxış edənlərə digər qrupların üzvləri suallar verir, cavabla razılaşmadıqda əlavələr edir, öz mövqelərini əsaslandırmağa çalışırlar. Bu mərhələ məlumatın müzakirəsi mərhələsi ilə qovuşur. Müzakirədə cavablardakı nöqsanların aradan qaldırılmasına, fikirlərin əlaqələndirilməsinə xüsusi önəm verilir.

“Tətbiq, Müzakirə. Yaradıcı iş” başlığı altında verilmiş aşağıdakı tapşırıqlar şagirdlərin mövzu üzrə qazandığı bilikləri yaradıcı tətbiqini sövq etmək niyyəti izləyir: 1.Digər fənlərdən, eləcə də müxtəlif mənbələrdən topladığınız məlumat əsasında ölkəmizin nadir təbii sərvətlərinin adını və yerləşdikləri bölgələri

müəyyənləşdirin. 2. Azərbaycana həsr olunmuş məşhur mahnılardan birinin bəstəçisinin və ən yaxşı ifaçısının adını müəyyənləşdirin. Həmin nümunəni seçməyinizin səbəbini aydınlaşdırın.

Müzakirə zamanı şagirdlərin digər fənlər, müxtəli mənbələr üzrə qazandıqıqları biliklərdən istifadə etmələri, mövzu üzrə bacarıqlarını müstəqil tətbiq etmələri diqqət mərkəzində saxlanılır.

Nəticənin çıxarılması, ümumiləşdirmənin aparılması. Müzakirə başa çatdıqdan sonra qrup işlərinin nəticələri ümumiləşdirilir. Çıxarılmış nəticələr fərziyyələrlə, tədqiqat sualı ilə müqayisə edilir.

Qiymətləndirmə. Formativ qiymətləndirməni müəyyənləşdirilmiş meyarlar əsasında aparmaq məqsədəuyğundur.

Qiymətləndirmə meyarları:

Aydınlaşdırma

Münasibətbildirmə

Müəllim dərslikdəki “Evdə iş” başlıqlı tapşırığın (“Vətən insan üçün niyə əzizdir?” mövzusunda yığcam esse yazın) evdə yerinə yetirilməsini şagirdlərə xatırladır.