Радиоактивдүүлүк

ФИЗИКА

Ядролук физика

9- класс

физика

Тема:

Радиоактивдүү нурлар.

нурларынын жаратылышы.

физика

Сабактын жүрүшүндө:

• радиоактивдүү нурлардын табияты менен таанышасыңар;
• радиоактивдүү нурлардын касиеттерин салыштырасыңар;
• радиоактивдүү нурлардын пайдалуу жана зыяндуу жактарын аныктайсыңар.

физика

Негизги түшүнүктөр:

• нурлары;
• нурлары;
• нурлары;
• радиоактивдүү нурлар.

физика

Радиоактивдүү элементтер

Нурдануунун натыйжасында ядросу башка элементтин ядросуна айланган элементтер, радиоактивдүү деп аталат.

физика

82 болгон элементтер-дин бардыгы радиоактив-дүү болуп эсептелет Коргошун физика " width="640"

Радиоактивдүү элементтер

Z 82 болгон элементтер-дин бардыгы радиоактив-дүү болуп эсептелет

Коргошун

физика

Радиоактивдүү нурлар

Пластинкага таасир этет

Абаны иондоштурат

Кээ бир заттарды жаркыратат

Коргошун

кутучасы

физика

Видеотасма

Радиоактивдүү

нурлар

физика

суроо:

Магнит талаасында ( С чекитине түшкөн ) эң чоң бурчка кыйшайган радиоактивдүү нур кайсы?

Альфа нуру

Гамма нуру

3

1

Бардыгы

Бета нуру

4

2

физика

суроо:

Электр талаасында терс заряддалган пластинаны көздөй кыйшайган радиоактивдүү нур бул ...

3

1

2

4

физика

нурларынын жаратылышы

• нурлары
• нурлары
• нурлары

физика

бөлүкчөлөрүнүн агымы

Ылдамдыгы – 20 000 км/с

(гелий иону)

физика

10 МэВ - зыян нурларына калыңдыгы 0,1 мм болгон кагаз барак тоскоолдук кыла алат   физика " width="640"

• Заттын атомдорун иондоштурат.

• Организм үчүн коркунучтуу эмес.

• E 10 МэВ - зыян

нурларына калыңдыгы 0,1 мм болгон кагаз барак тоскоолдук кыла алат

физика

– ылдамдыгы өтө чоң электрондордун агымы

-

• Ылдамдыгы =0,3 0,9с
• Заряды (q) - терс
• Зат аракеттениши - начар
• Жандуу орг. үчүн - зыян
• Өтүмдүүлүгү - жогору

-

-

физика

• белгилүү мерчеми адамдын терисинде нурдануу күйүктөрүн пайда кылат;

• организмдин ичиндеги нурдануу коркунучтуу.

нурлары айнек тоскоолдуктан өтө албайт.

физика

жогорку жыштыктагы фотондордун агымы

(э/м толкун)

(фотондор)

• = 10 -8 - 10 -11 см;

• Гц;

• зарядга ээ эмес;
• жандуу организмдер үчүн зыяндуулугу күчтүү;
• өтүмдүүлүгү өтө жогору.

Х

физика

• өнөкөт же күчтүү нурлануу оорусу менен ооруйт;
• онкологиялык оорулардын пайда болуусуна шарт түзөт;
• кээ бир оорууларды даарылоодо колдонулат.

нурларын өткөрбөө үчүн бир нече см калыңдыктагы темир тоскоолдук болушу керек

физика

нурларын жана башка радиоактивдүү нурларды тосуу үчүн бетон тоскоолдугу керек

Жай-1 КэВ , орточо -1 КэВ -500 КэВ ,

тез - 500 КэВ -20 МэВ

физика

суроо:

Бета нурдануу бул …

суутектин оң иондорунун агымы;

1

гелийдин оң иондорунун агымы;

2

өтө тез электрондордун агымы;

3

өтө тез нейтрондордун агымы.

4

физика

суроо:

Гамма жана рентген нурдануусу чектешкен жерде нурлануулар бардык касиети боюнча бирдей болуп калат. Бул учурда аларды эмнеси боюнча айырмалайбыз?

Жыштыгы

Нурлануу булагы

1

3

Толкун узундугу

Жаратылышы

2

4

физика

Нурлануу мерчеми

Организмге жутулган нурдун мерчемин аныктоо үчүн грей (Гр) деп аталган бирдик киргизилген.

Ошондой эле башка бирдик - рад да колдонулат.

, 1 Гр =

Нурлануу мерчеми( дозасы) - бул иондоштуруучу нурлануунун берилген энергиясынын заттын массасына болгон катышы.

1 Гр =100 рад

физика

Нурлануу мерчеми

• 0,25 Гр (25 рад)- нурлануу менен жабыркаган белгилер билинет.
• 2 Гр (200 рад) – нурлануу ооруусуна алып келет

• 7-8 Гр(700-800 рад) жогору- өлүмгө алып келет .

НОРМА : Жылына 0,05 Гр ( 5 рад )

физика

Жыйынтыктоо:

физика