Ռուս-թուրքական_պատերազմ

Շողակաթի միջն դպրոց

Ռուս-թուրքական պատերազմ 1877-1878

Թվական

Վայր

Արդյունք

• 12(24)ապրիլի 1877-19 փետրվար (3 մարտ) 1878
• 12(24)ապրիլի 1877-19 փետրվար (3 մարտ) 1878

• Բալկանյան թերակղզի, Անդրկովկաս
• Բալկանյան թերակղզի, Անդրկովկաս

• Ռուսաստանի հաղթանակ
• Ռուսաստանի հաղթանակ

4

ՀՐԱՄԱՆԱՏԱՐՆԵՐ

Սուլթան Աբդուլ Համիդ 2-րդ

Ցար Ալեքսանդր 2-րդ

4

  Ռուս-թուրքական պատերազմը ծագել է բալկանյան ժողովուրդների ազգային-ազատագրական շարժումների վերելքի և Մերձավոր Արևելքում միջազգային հակասությունների սրման պայմաններում: Թուրքական լծի դեմ տեղի ունեցած ապստամբությունները Բոսնիայում և Հերցեգովինայում, Բուլղարիայում Ռուսաստանում առաջ բերեցին լայն շարժում՝ ի պաշտպանություն բալկանյան եղբայրակից ժոդովուրդների: Ցարական կառավարությունը, ձգտելով ուժեղացնել իր ազդեցությունը Բալկաններում աջակցում էր ապստամբներին: Երբ Թուրքիան մերժեց Բոսնիային և Հերցեգովինային ու Բուլղարիային ինքնավարություն տալու նախագիծը, որը մշակվել էր Կ. Պոլսում, դեսպանների միջազգային կոնֆերանսում՝ Ռուսաստանի նախաձեռնությամբ, ապա Ռուսաստանը 1877-ի ապրիլի 12(24)-ին պատերազմ հայտարարեց Թուրքիային: Ռուսաստանի կողմում հանդես եկավ Ռումինիան, հետագայում նաև Սերբիան, ռազմական գործողությունները Թուրքիայի դեմ վերսկսեց Չեռնոգորիան:  

4

4

Հունիսի սկզբին ռուսական զորքերը (145 հզ. մարդ) կենտրոնացան Դանուբի ձախ ափին, նրանց դեմ կանգնեց թուրքական բանակը (ավելի քան 200 հզ. մարդ): Կռվող կողմերի ուժերը գրեթե հավասար էին նաև Կովկասյան ռազմաճակատում: Կովկասյան բանակի (75 հզ. մարդ) հրամանատարն էր Մեծ իշխան Միխայիլ Նիկոլաևիչը, թուրքական բանակինը (65-75 հզ մարդ)՝ Ահմեդ Մուխտար փաշան: Բալկանյան ռազմաճակատում ռուսական զորքերը 1877-ի հուլիսից 1878-ի հունվ. ծանր մարտեր մղեցին թշնամու դեմ, կարողացան կոտրել թուրքերի դիմադրությունը, տարան մի շարք հաղթանակներ, ազատագրեցին Բուլղարիան, հունվ. 8-ին գրավեցին Ադրիանապոլիսը և դուրս եկան Կ. Պոլսի մատույցները:

4

4

Կովկասյան ռազմաճակատում գեն.  Ա. Տեր-Ղուկասովի  Երևանյան ջոկատը ապրիլի 17(29)-ին գրավեց Բայազետը, մայիսի 5(17)-ին Արդահանը, նոյեմբ. 6(18)-ին գեն.  Հ. Լազարևի   զորքերը գրավեցին Կարսը և շարժվեցին դեպի Էրզրում:

Բալկանյան ճակատում վճռական հաջողություններն անհանգստացրին Անգլիային և Ավստրո-Հունգարիային: Անգլիական կառավարությունը ռազմանավեր ուղարկեց, որոնց մուտքը Մարմարա ծով ստիպեց ռուսական կառավարությանը հրաժարվել Կ. Պոլիսը գրավելու մտքից: 1878-ի փետր. 19-ին ստորագրվեց Ռուսաստանի համար շահավետ  Սան Ստեֆանոյի պայմանագիրը , որով Ռուսաստանին անցան Բեսարաբիայի հվ. մասը , Բաթումը, Կարսը, Բայազետը: Պայմանագրի 16-րդ հոդվածով նախատեսվում էր բարեփոխումներ անցկացնել Արմ. Հայաստանում՝ մինչև ռուսական զորքերը այնտեղից դուրս բերելը: Անհանգստացած Ռուսաստանի հաջողություններից Անգլիան և Ավսրտո-Հունգարիան հասան Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի վերանայմանը  Բեռլինի կոնգրեսում (1878) , որտեղ Ռուսաստանի համար այն ենթարկվեց ոչ շահավետ փոփոխությունների ու ճակատագրական եղավ հատկապես հայ ժողովրդի համար:

4

4

Պատերազմի հետևանքով թուրքական լծից ազատագրվեցին և անկախություն ձեռք բերեցին Ռումինիան, Բուլղարիան, Սերբիան, Չեռնոգորիան: Ռուսաստանի հաղթանակի հետ մեծ հույսեր էին կապում հայերը: Հազարավոր հայեր կամավոր մտան Հայկական միլիցիայի մեջ, որը կռվում էր ռուսական զորքերի կազմում: Ավելի քան 40 հզ. հայ ընդգրկված էր ռազմական գործողություններին մասնակցող զորամիավորումներում: Հայ կամավորներից շատերը զոհվեցին Կարսի, Բայազետի, էրզրումի գրավման ժամանակ: Գրաված շրջանների հայ բնակիչները բազմապիսի օգնություն էին ցույց տալիս ոուսական զորքերին:

4

4

Շնորհակալություն

4