Саба?ты? та?ырыбы: Тест. Символды? м?ліметтермен ж?мыс істеу т?сілдері.
Символды? м?ліметтерді енгізу.
Саба?ты? ма?саты: О?ушыларды? 2-ші, 3-ші тарау бойынша ме?герген білім де?гейлерін тексеру;
О?ушыларды символды? шамалармен орындалатын амалдармен таныстыру.
Дамытушылы? ма?саты: О?ушыларды? компьютерлік сауаттылы?ын арттыру;
О?ушыларды? саба?та ал?ан білімін дамыта отырып, оларды? шы?армашылы? ?абілетін дамыту.
Т?рбиелік ма?саты: Компьютермен ж?мыс істеу кезінде техника ?ауіпсіздігін са?тай
білуге ?йрету;
О?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру.
Саба?ты? к?рнекілігі: Turbo Pascal программасы.
Саба?ты? т?рі: Аралас.
Саба?ты? барысы:
- ?йымдастыру кезе?і – саба? бойы.
- Тест.
- Жа?а та?ырып т?сіндіру.
- Жа?а саба?ты бекіту.
- О?ушыларды? білімін ба?алау.
- ?йге тапсырма.
Жоспары:
- Тест.
- Символды? м?ліметтер.
- Символды? м?ліметтермен ж?мыс істеу т?сілдері.
1. ?йымдастыру кезе?і. О?ушыларды? саба??а даярлы?ы, о?ушылармен амандасу, о?ушыларды т?гендеу.
2. Тест. О?ушылар?а 3 н?с?адан 18 с?ра?тан т?ратын тест таратылады. О?ушылар д?птерлеріне д?рыс жауаптарын к?рсетеді.
3. Жа?а та?ырып т?сіндіріледі.
Аны?тама. Символды? шамалар дегеніміз с?з тіркестері т?рінде берілген м?тін элементтері.
Символды? м?ліметтерді ??деу символды? (литерлік) типті аны?тайтын CHAR (а?ылшынны? CHARACTER – символ деген с?зінен ?ыс?артылып алын?ан) т?йінді с?зі ар?ылы сипатталады. CHAR типіндегі айнымалыны? м?ні компьютерде пайдаланыла алынатын кез келген жеке символ болып, ол м?лімет ?рнектеуді? кодты? кестесіні? белгілі бір м?ніне с?йкес келуі тиіс. ?рбір символ 0 мен 255 арасында?ы кез келген б?тін санмен бейнеленеді, оны? негізі болып ASCII кодтары саналады.
Символды? типтегі м?ліметтер ?шін т?мендегідей стандартты функциялар аны?тал?ан:
chr(x) – byte типіндегі х санын символ?а т?рлендіреді.
ord(ch) – ch символын оны? byte типіндегі с?йкес кодына т?рлендіреді.
pred(x) – кодына с?йкес алды??ы символды береді.
succ(x) – кодына с?йкес келесі символды береді.
upcase(ch) – кіші латын ?ріптерін бас ?ріптерге айналдырады, бас?а символдар?а ?сер етпейді.
Символды? м?ліметтерді пернелерден енгізу READ операторы ар?ылы ж?ргізіледі, оларды енгізуді? т?мендегідей ерекшеліктері бар.
- Бос орын та?басы – ‘_’ (бос орын – пробел) Паскаль тілінде символ орнына ж?ретіндіктен, символды? айнымалыларды? м?ндері бос орынсыз жазылады.
- Бір айнымалы?а бір ?ана символ меншіктеледі.
- Символды? айнымалыларды енгізуді? та?ы бір ерекшелігі – Enter басылса да, оны READ бос орын символы ретінде ?абылдайды. Мысалы, айнымалылар?а: А=36 В=4, С=’W’, D=’F’ м?ндерін меншіктеп, оны экран?а шы?ару ?ажет болса, онда мынадай программа жазу керек:
program sim;
var a,b:integer;
c,d:char;
begin
writeln('a,b,c,d manderin engiz:');
readln;
read(c,d);
read(a,b);
writeln(a,b,c,d);
end.
4531kn
- Символды? айнымалыларды енгізу кезінде Shift, Ctrl, CapsLock, Alt пернелерін бас?анда олар жеке символ ретінде енгізіліп, м?н орнына сканерлеу кодтары ?абылданады.
- Символды? ж?не санды? м?ндерді енгізгенде к?бінесе EOLN стандартты функциясын пайдалану ?олайлы болады.
Просмотр содержимого документа
«Саба?ты? та?ырыбы Символды? шамалар»
Сабақтың тақырыбы: Тест. Символдық мәліметтермен жұмыс істеу тәсілдері.
Символдық мәліметтерді енгізу.
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың 2-ші, 3-ші тарау бойынша меңгерген білім деңгейлерін тексеру;
Оқушыларды символдық шамалармен орындалатын амалдармен таныстыру.
Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың компьютерлік сауаттылығын арттыру;
Оқушылардың сабақта алған білімін дамыта отырып, олардың шығармашылық қабілетін дамыту.
Тәрбиелік мақсаты: Компьютермен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігін сақтай
білуге үйрету;
Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Сабақтың көрнекілігі: Turbo Pascal программасы.
Сабақтың түрі: Аралас.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі – сабақ бойы.
Тест.
Жаңа тақырып түсіндіру.
Жаңа сабақты бекіту.
Оқушылардың білімін бағалау.
Үйге тапсырма.
Жоспары:
Тест.
Символдық мәліметтер.
Символдық мәліметтермен жұмыс істеу тәсілдері.
1. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың сабаққа даярлығы, оқушылармен амандасу, оқушыларды түгендеу.
2. Тест. Оқушыларға 3 нұсқадан 18 сұрақтан тұратын тест таратылады. Оқушылар дәптерлеріне дұрыс жауаптарын көрсетеді.
3. Жаңа тақырып түсіндіріледі.
Анықтама. Символдық шамалар дегеніміз сөз тіркестері түрінде берілген мәтін элементтері.
Символдық мәліметтерді өңдеу символдық (литерлік) типті анықтайтын CHAR (ағылшынның CHARACTER – символ деген сөзінен қысқартылып алынған) түйінді сөзі арқылы сипатталады. CHAR типіндегі айнымалының мәні компьютерде пайдаланыла алынатын кез келген жеке символ болып, ол мәлімет өрнектеудің кодтық кестесінің белгілі бір мәніне сәйкес келуі тиіс. Әрбір символ 0 мен 255 арасындағы кез келген бүтін санмен бейнеленеді, оның негізі болып ASCII кодтары саналады.
Символдық типтегі мәліметтер үшін төмендегідей стандартты функциялар анықталған:
chr(x) – byte типіндегі х санын символға түрлендіреді.
ord(ch) – ch символын оның byte типіндегі сәйкес кодына түрлендіреді.
pred(x) – кодына сәйкес алдыңғы символды береді.
succ(x) – кодына сәйкес келесі символды береді.
upcase(ch) – кіші латын әріптерін бас әріптерге айналдырады, басқа символдарға әсер етпейді.
Символдық мәліметтерді пернелерден енгізу READ операторы арқылы жүргізіледі, оларды енгізудің төмендегідей ерекшеліктері бар.
Бос орын таңбасы – ‘_’ (бос орын – пробел) Паскаль тілінде символ орнына жүретіндіктен, символдық айнымалылардың мәндері бос орынсыз жазылады.
Бір айнымалыға бір ғана символ меншіктеледі.
Символдық айнымалыларды енгізудің тағы бір ерекшелігі – Enter басылса да, оны READ бос орын символы ретінде қабылдайды. Мысалы, айнымалыларға: А=36 В=4, С=’W’, D=’F’ мәндерін меншіктеп, оны экранға шығару қажет болса, онда мынадай программа жазу керек:
program sim;
var a,b:integer;
c,d:char;
begin
writeln('a,b,c,d manderin engiz:');
readln;
read(c,d);
read(a,b);
writeln(a,b,c,d);
end.
4531kn
Символдық айнымалыларды енгізу кезінде Shift, Ctrl, CapsLock, Alt пернелерін басқанда олар жеке символ ретінде енгізіліп, мән орнына сканерлеу кодтары қабылданады.
Символдық және сандық мәндерді енгізгенде көбінесе EOLN стандартты функциясын пайдалану қолайлы болады.
157
162 849 
