Сценарий
Обряд «Закрытый вечер в канун Сагаалгана»
План
Дугжууба
Бутуу удэр
Сагаалган
Оборудование: тумбочка с бурханом, зула (лампадку), спички, даллалгын табаг, хадаки, презентация 3-х слайдов (монгол hарын 29 удэр «Дугжуубэ», монгол hарын 30 удэр «Бутуу удэр», Шэнын нэгэн
«Сагаалган», слайды фотографии с сопровождемой музыкой),чётки деде и бабе.
Наадаха нюурнууд:
Нагаса эжы – Суворова Туяна
Нагаса баабай – Шалдаев Бато
Эжы – Балданова Дэнсэма
Внучка – Жигмитова Настя
Племянница городhоо ерэhэн: –Тожоева Таня
Ход занятия:
Выход на сцену.
Настя: - Нагаса эжы, та усэгэлдэр Дугжуубэдэ ошоод ерээ губта. Хоорэжэ угыт, ямар удхатай юм?
Туяна: - Заа, hуугты шагнагты. Дугжуубэ хадаа, монгол hарын 29-нэй удэр болоно. Энэ удэр, хун зон бухы гэрээ арилгана, тооhо шоройгоо хамана, угаана, газаагуура сулоолнэ, сэбэрлэнэ.
Настя: - Нагаса эжы, юундэ бидэ талхаар бэеэ аршаабибди, хоорэжэ угыт?
Туяна: - Энэ удэр хадаа, бухы мууhаа, убэшэ зоболонhоо, хэлэ аманhаа hалажа, бэеэ талхаар, гу али сэбэр саарhаар аршаад, дугжуубын галда абаашажа хаядаг.
Настя: - Юунэй тула, нагаса эжы?
Туяна:- Юундэб гэхэдэ, гараhаа байhан жэлдэ сэбэр арюун, убэшэ зоболонгуй, амгалан тэнюун байхын тула.
Настя: - Тиигээд, Танимнай Улаан –Удэ хотоhоо ерээд, буряадаар hайнаар ойлгоно угы. Эжы оршуулаад угытта.
Дэнсэма: - Дугжууба –это своеобразный обряд «уборки», очищения – специальный ритуал устранения всех помех, очищения от всего плохого для того, чтобы в новом году человек обрел благополучие, счастье, мир и спокойствие.
Заходит нагаса баабай (Бато).
Бато: - Таанад юугээ хоорэлдэнэт?
Настя: - Нагаса аба , муноо Сагаалганай удэр гу?
Бато: - Угы, аша басагамни, муноодэр монгол hарын 30-най удэр.
Энэ удэр хадаа «Бутуу удэр».
Настя: - Юундэ, буту удэр гэжэ нэрлээб?
Бато: - Юундэб гэхэдэ,энэ удэр, буряад зон гэртээ байжа бурханаа дэлгээнэ, бурханда мургэнэ; Эхэ зугаан зуйл хамаг амитанай тулоо дасануудта айл бухэндэ маани уншагна; гаража байhан жэлдэ хуу амгалан, жаргалтай байхын тула;
Энэ удэр хэрэлдээ шууяа татахагуй, архи тамхи уухагуй, мяха эдихэгуй, газаагуур зайхагуй гэhэн удхатай юм.
Дэнсэма: - «Бутуу удэр» - это Закрытый день в канун Сагаалгана,
Считается, что в этот день люди готовятся к встрече Нового года. Читают молитвы в дацанах, в каждом доме, чтобы сохранить мир и благополучие.
Туяна: - Ойлгоогта, ухибууд?
Настя: - Ойлгообди, ойлгообди …
Таня: - Ойлгообди, ойлгообди …
Бато: - Ошоё, бурханаа дэлгээе. (Идут подносят бурхану табаг даллалгын , хадаг, лампадку зажигают и санзай бадарааха). Булта ошоод бурхандаа мургэе.
Туяна: - Ошоё, бурхандаа мургэе.
(Баба с дедой первые поклоняются, садятся на стулья читать молитву по чёткам. После них остальные, поклоняются и садятся рядом сними)