Сочинение о важности сохранения родного языка

МКОУ «Мюрегинская СОШ»

Сочинение на тему:

«Книга, которая оставила неизгладимое впечатление»

Автор: Алиева Патимат Магомедовна

МКОУ «Мюрегинская СОШ»

Класс: 9

Контактный телефон: 89188442363

E-mail: ffglm@mail.ru

Педагог-руководитель:

Учитель родного языка и литературы, Магомедова Сапият Казимагомедовна

Контактный телефон: 89205879046

Е-mail: sapiatm76@mail.ru

Дарадли жузличил х1уни гьалмагъдеш,

алк1ан г1ямрулизиб х1ед, багьи, кункдеш.

Сабирхъен ил х1уни, дурхъал табтарван,

сабину ил х1ела гьуйчиб кьиблама.

(Мях1яммадова С.Гъ)

Дила пикрили, чедир гьандушибти дугьбачил кьабулх1ейкес чилра х1ейрар, сенах1енну жуз мурталрала заманализиб наслуби-ургабси бархбас бузахънила г1яг1ниахъалали кавлуси саби. Илини нушаб кумекбирули саби нушала улкала гьар-урти дусмала историяличил, культураличил, литератураличил, г1ядатуначил, г1ямрула шурт1рачил, бек1ахъудиличил тянишдиахъес.

Наб дебал дигахъис жузи дуч1ес. Ришт1ах1ейчирадал нуни мурталра газетаби, жузи, журналти, урус мезли ва дарган мезли делк1унти, иштях1личил дуч1ули рираси. Илала дурабадра , наб дебали дигахъира дила хала нешли дурути халкьла хабуртачи лех1ирхъес. Бахъ иштях1духъесли дурули рири хабурти хала нешлира! Илини сарри набзир бег1 гьалар диги ак1ахъубти фольклорла произведениебачи. Г1ур, дусми аркьуцад, набзир художествола литератураличи диги гьат1иралра имц1адиуб. Наб дебали г1ях1билзан Умурях1ил Шапиевала, Г1ях1мадхан Абу-Бакарла, Мях1яммадрасул Расуловла, Рашид Рашидовла творчество. Илдала гьарилла произведениеби дуч1ух1ели, набзир г1яжаибти урк1ила х1ялани алк1ан: илдала бек1 геройтала мерличир ну сарра или, гьаман гьанбиркули бирар.

Гьар жузи дуч1уси адамла, дила пикрили, сунечи хъумх1ертеси асар барибси, сунезибти геройти г1ямрулизиб г1ях1си бяркълашал г1ибратли биэстили сабси яра произведение яра жуз бирар. Илгъунали бетаур набчилра.

1

Дилара лебси саби наб дебали г1ях1бизурси жуз, бархьли бурасли, повесть, сабира белк1унси Умурях1ил Шапиевани. Ил саби «Цаибси хъарбаркь». Иларси бек1 игитлисра Пат1имат бик1усири, наб кьяйда. Авторли сунела произведениелизир устадешличил, х1екьли чедетаахъили, Ват1а Черях1ти дургъби тамандиубли г1ергъити дусмазир шила адамтала г1ямрула тях1яр-кьяйда, илдала саби-ургарти бархбасуни сипатдарили сари. Авторли повестьла бут1акьянчибала образуначибли гьаргдирули сари адамла г1ях1тигъунти къиликъуни ва х1ейгести шалуби. Дургъбала замана шими, далц1унтин, мурул адамтамрад дац1духъунтири. Илдала мер буцили , улка кьяшмачи т1ашбатес, халкьла яшав ункъбиахъес багьандан, бузутири хьунул адамтира. Илдигъунтазирад ца сарри Пат1иматра. Иличила буч1ух1ели, дила х1улбала гьалар дургъба дебшларарибси, ялавкардеш агарси, рархьли рузуси, ч1умали каризурси хьунул адам т1ашрилзули сари. Илгъунали чейулра ишав нуни Х1ямидра, жагьси бук1ун. Илди к1илисалра ург1ебсили чеахъили сай ишав Султ1ан, фермала заведующий. Илини, Ват1ан къияйзибх1ели, илис кумекбирули ах1енну, сунела къайгъибирули сай: колхозла маза сунес дирули сай, халкь бирг1ябиргули сай. Илала дурабадра, г1урра вайси къиликъ илала , сунес диубтазиб, сай ах1и, сунела хьунулра рурсбира г1яйиблабирни саби. Илди Султ1ай умх1рази буйг1ули сай.

Ишаб нуни чебиулра авторла г1ергъиси къаршибуц: ца шайчиб Пат1иматра Х1ямидра саби - х1ялалти, бархьдешг1ебли кабизурти х1янчизарти, итил шайчив- х1ярамзада, колхозла мас унес барес къайгъилизивси, сегъунтилра жавабкардеш дихес х1ейгуси, сунечи чедак1ибти къияндешуназиб урх1 г1яйиблабируси Султ1ан.

«Вайт1а узусила ахирра вайси бирар» бурули бирар халкьлизиб. Х1ера, илгъуна ахир бак1иб Султ1айсра. Ишдигъунти анц1букьуначила буч1ули, ил-

2

дазибти игитунала баркьудлуми гьаршаликарли х1ердирули, илдас кьимат лугух1ели, бархьси гьуни чиди сабил , балк1си чиди сабил дек1арбирес буч1антас гьамадли бирули саби. Илдачи х1еррик1ули, набра тяп бек1 игит Пат1иматгъуна ретаэс дигулра.

Гьайгьай, сецад х1ейгеси биалра, нушала ишх1елла г1ямрулизибра имц1али къаршибиркули саби Султ1ангъунти адамтира, арцлис лерил сек1ал асес дигути, бархьдеш булан. Илдигъунтас ч1умати къаршидеш дирес, илди бархьси гьуйчи кабилзахъес кумекбирес г1яг1ниси саби. Ил шайчир повестьла игит Пат1имат наб г1ибратли ретаур.

Жузи дуч1нила халаси кьадри лебси саби нушала гъай гьаладях1 ардукнилисра, нуша г1якьлучерти детаънилисра. «Ц1акьсили ца каркахъу, духусили- азир» бик1уси халкьла буралара илис бикьрили бетарули саби.

3