Сценарий кабардинского обряда "Щауэишэж"

Тэрч езанэ лицей

Джылахъстэней джэгу Щауэишэж

ЕгъэджакIуэр Iуэхъу А.А.

Щауэишэж

Уэрэд

Щауэ щIалэр, дыжьын къамэщ. Ежьу: О-орайдэ. Бэрэмахуэщ, ойра.

Авторыр: НысащIэм унэишэ хуащIа нэужь, щауэишэжым и ужь ихьэхэт.Щауэр къызэришэ лъандэрэ щтапIэ щыIэт,Iыхьлы,благъэ нэхъ жыжьэхэм,ныбжьэгъу хуэдэхэм деж. Куэбжэм гъунэгъу къызэрыхъуу,щауэишэж уэрэдкIэ къыдашэжырти цIыхухъу нэхъыжьхэр здэщыIэ хэщIапIэмкIэ яшэрт. Мыбдеж зы нэхъыжь жьакIуэ къэтэджырти щауэм къеджэрт.ЩIалэхэри къыдэджа къудей жаIэу бгъэдыхьэртэкъым, нэхъыжьхэр зэджэр къагурымиIуэу псалъэхэр зэхэмыщIыкIыгъуэу жаIэу зэрызекъуэхэрт.

Уэрэд

Щауэ щIалэр, йопкIыр, йолъыр. Ежьу: О-ойра. Ар зыхуипкIыр нысэ дахэрщ. Ой-орайда.Бэрэмахуэщ, ойра

ДжэгуакIуэ: -Ди тхьэмадэу дахэхэ,ди тхьэмадэ фIэрафIэхэ! Щауэм я нэхъ ябгэмрэ лIым я нэхъ зэфIэкI зиIэмрэ къетшэлIэжащ, дыкъэкIуэжащ. Фыхуитщ адэкIэ зыхуэвгъэзэну ди щауэм, фыкъэджэну.

Нэхъыжь: Щауэ фIыцIэ набдзапцIэу, мы щIыпцIэр зыгъэхулIэ! Мы дыщэ фалъэр зыIэщIэзгъэувэу мы шыхэгъуэгум къизгъэувэ щIалэ.Уэ ди щауэ,къеблэгъэж .Дыноджэ,къекIуэлIэж.

ДжэгуакIуэ:Уа, си ныбжьэгъу дахэхэ! Мы тхьэмадэр къызэрыджэр гурыIуэгъуэщ.Ауэ зэджэмрэ къилъыхъуэмрэ си дежкIэ гурыIуэгъуэркъым. Фэ къывгурыIуэу пIэрэ?

Уэрэд

Фи къэджэкIэр дигу ирихькъым. Ежьу: О-ойра.(дывгъэзэжкъэ)Бэрэмахуэщ, ойра.

ДжэгуакIуэ: Ярэбинэ,гъэбелджылауэ фыкъаджэмэ, дэркIэ зэхэщIыкIыгъуэ хъунт, фызэджэри гурыIуэгъуэ хъунт.

Нэхъыжь:КъыпкIэлъыджэр зэхэпхыркъым, укъалъыхъуэм уагъуэтыркъым. Псори пхудогъэгъу. КъыдэпщIар пхудогъэгъу. ЕкIэпцIэ цIынэ къэпшами пхудогъэгъу, пхъэгъур къэпшами дынохъуэхъу.Къеблэгъэж, ди щауэ.

ДжэгуакIуэ:Ярэби, тхьэмадэ махуэ!Мы щауэ кIыхьу узэджэм сыт хъуну пIэрэ и теплъэ, сыт и шыфэлIыфэ, сытхэр и зэхэзекIуэкIэ! Еплъыт мыбы. ФIэрафIэ защIэу щIалэ къудан защIэщ мыбы зэхэтыр.Узэджэм нэщэнэ гуэр,теплъэгъуэ гуэр иIэу пIэрэ?

Нэхъыжь 2: Iэу,зиунагъуэрэ. Ди нэхъыжьым и псалъэр тIэу жыIэ ибогъэщIри.Дэ дызылъыхъуэр, дэ дызэджэр, дэ дызыщIэбэгыр, нобэ лъандэм хъуэхъушхуэ зыхуаIуатэ щIалэщ.

ДжэгуакIуэ:Ярэби, щIалэр лIакъуэкIэ хэт хъуну пIэрэт?

Нэхъыжь: Зиунагъуэрэ! ЩIалэр, иджыри жызоIэри КIэрэфхэ я щIалэщ.

ДжэгуакIуэ: Ахъ,ар жыпIэркъэ.Мыдэ къакIуэт шынэхъыщIэ. КIэрэфхэ я къуэр куэдрэ къыпхуэдгъэсрэ? Псалъэм папщIэ, мыр КIэрэфхэ я щIалэщ.

Нэхъыжь: Уэлэхьэ, дэ дызылъыхъуэ щауэр апхуэмыдэ!

(Псори зэрызохьэ.Сыт щхьэкIэ.Сыт и лажьэр?)

Нэхъыжь: Дэ дызылъыхъуэ щауэр щIым теувэм и лъэгум дзыгъуэ щIожыфыр. ЗигъэукIурийрэ бгъукIэ гъуэлъым джэду кIэщIокIыр хуиту.

ДжэгуакIуэ:Ярэби, и кIапэр исауэ, апхуэдэу къэплъыхъуэр? Ди жагъуэ зэрыхъунщи, уи лъэгу тыгъуэр теупцIам,уи джабэри джэду щIэпщыну си фIэщ мыхъу. Мыбы къалъыхъуэр уэрауэ къыщIэкIынукъым.Тэмэму къызгурыIуа? Мыбы къалъыхъуэр нэгъуэщI щIалэщ.

Нэхъыжь: Тэмэму къыбгурыIуащ.

(Пшынэ макъ )

ДжэгуакIуэ: Ди тхьэкIумэр тегъэхуауэ дынодаIуэ,тхьэмадэ адэкIэ.

Нэхъыжь:Iэу,зиунагъуэрэ. Мы щIалэгъуалэр сыту гъэщIэгъуэн фыхъуа нобэ.Сытым дежи гулъытэ фиIэу, зэхэщIыкI куу вдэтлъагъуу щытати. Дэ дызылъыхъуэр ,дэ дызэджэр КIэрэф Маратщ.Марат Азэмэт и къуэщ, Азэмэт Мурэдин и къуэщ, Мурэдин Ахъмэтхъан и къуэщ, Мурэдин Ахъмэтхъан Машэ и къуэщ. Иджы къыбгурыIуа нэхъ зэхэщIыкIыгъуэу?

ДжэгуакIуэ: Ди тхьэмадэ махуэ хъунхэ! Ди хьэкъувэкъуныр апхуэдиз зэхэщIыкIыгъуэрэ апхуэдиз гулъытэрэ,апхуэдиз лIэужьрэ къытхуэптIэщIыжащи,къытхуэбгъэгъуну дынолъэIу. КIэрэф Марат узэрылъыхъуэр удэбжеижа нэужь,гурыIуэгъуэ дыдэ хъуащ.Ауэ, ярэби дэ дыщIалэщ,зытлъэщI зэпытурэ дыкIуэнущ. Мы щIалэ гуп дыгъэл къыIутшами, мы фэ къытхуэвгъэхьэзыра ерыскъыми фыхэплъэж.Амыщ и хьэтыркIэ зы лы Iыхьэ, Тхьэгъэлэдж и хьэтыркIэ зы пIастэ Iыхьэ къытхухэфлъхьэж.Ди тхьэмадэ махуэ хъунхэ! ИтIанэ дытегушхуэнщи дыкъекIуэлIэнщ. Щауэм хуэвгъэхьэзырар сыту мащIэ мы Iанлъэм илъыр,дэ сыту куэд дыхъурэ.ДыныволъэIу,тхьэмадэ махуэхэ,зыгуэр къытхухэфлъхьэ.

Нэхъыжь:Еплъыт абыхэм.Мы си джэдыгур зэзмыгъэдзэкIыу хъуну къыщIэкIынукъым.А хьэмэ къилъхуа щIалэхэ! Мыбдежым деж зы хъыджэбзыжь цIыкIу и щхьэцыр бэлацэрэ и Iупэр лауэ къевгъэувэхамэ, батэ къутар вгъэша фигугъэж.Индыл фызэпрыкIыу шыбэ къыкIуэцIрыфхуа фигугъэж. Ы-Ы

ДжэгуакIуэ:Уа, ДжэгуакIуэ:Уа, ди тхьэмадэ махуэ!ДолъаIуэ.

Нэхъыжь:Фи хьэтыркIэ,Тхьэгъэлэдж и хьэтыркIэ зы пIастэ бэлагъыщхьэ дыщIызогъу,Амыщ и хьэтыркIэ зы дзажэ налъэ дыщIызогъу.

ДжэгуакIуэ:Уа, ди щIалэхэ! Мыбы арэзы дымыхъумэ, мы ди тхьэмадэм и джэдыгур зэгъэдзэкIауэ къэнэнкIэ хъунущ. СыныволъэIу, акъылэгъу фыкъыздэхъуи, фIы зыкъидывгъэшэж. Ди тхьэмадэ махуэхэ,къытхуэвгъэгъу.Дэ дыщIалэхэщ, зытлъэщыну щIым и пцIанапIэм ,щIалэ гупыр дизэрыгъэжанри, бзэгу нэхъ папцIэ дбгъэдэмылъу дихьащ.Къытхуэвгъэгъуну долъаIуэ.Доубзэ.ЕмыкIу дыкъэвмыщI.Уа, ди щауэ набдзапцIэу щIылъэр зыгъэхулIэ.Бгъэдыхьэ.Зэ къытхуеджэжи некIуалIэ, си щIалэ.

Нэхъыжь: Мы щIалэ гурэпкIырэхэм я псалъэмакъыр ягъэбэяумэ, адэкIэ пысщэнщ. Ди щIалэ, уи адэр уэркIэ гушхуэну, уи анэм дахэ жепIэну,лъэпкъыр уэркIэ пагэу ,уи гъуэгур кIыхь,дахэ хъуну абыкIэ сохъуэхъуэр.

Авторыр:ИкIэм-икIэжым щIалэхэр арэзы мэхъури ябгъэдохьэ нэхъыжьхэм.Къыхуашия бжьэр щауэр мэIэбэри къыIехри ижьырабгъумкIэ щыт щауэкъуэтым ирет, ирегъафэри къезытам иретыж. КъыкIэлъыкIуэу шхынхэкI зэмылIэужьыгъуэ тету кърата тепщэчышхуэр сэмэгурабгъумкIэ щыт щауэкъуэтым IэщIегъэувэ.Мыбдежым щIалэхэм щауэм зрадзырти иужь дыдэу убэрэжьыным и ужь ихьэхэрт.Езыр и щауэкъуэтхэм къахъумэурэ псынщIэу лъэныкъуэ зэрызригъэзыным и ужь итт.