Substantif
Գոյական անուն
Գոյականը խոսքի մաս է, որը օգտագործվում է առարկան ցույց տալու համար։ Դրանք իրենց մեջ ներառում են մարդկանց, կենդանիներին, իրեր, մտքեր, զգացմունքներ, վերացական առարկաներ։ Գոյականները ֆրանսերենում բաժանվում են հետևյալ խմբերի։
Շնչավոր, դրանք են մարդիկ և կենդանիները, և անշունչ, դրանք են իրերը (գիրք, սեղան)։
Հատուկ անունները՝ Paul, Paris, Erévan, Michel, La France
Հավաքական՝ ամբոխ – foule, բանակ – armée և այլն։
Հաշվարկելի՝ homme-մարդ, table-սեղան, oiseau-ծիտիկ .
Անհաշվարկելի՝ fer-երկաթ, eau-ջուր, air-օդ, grandeur-մեծություն, politesse-քաղաքավարություն։
Ֆրանսերենում գոյականները ունեն սեռ, թիվ, որոշակիություն և անորոշություն։ Դրանք արտահայտվում են հոդերով և վերջավորություններով։
Գոյականի սեռը
Ֆրանսերենում գոյականները ունեն երկու սեռ՝ արական (masculin- արտահայտվում է m տառով) և իգական (féminin – արտահայտվում է f տառով )։ Ֆրանսերենում միջին սեռ չկա։
Մենք գիտենք, որ ռուսերենում գոյականը նույնպես ունի սեռ, սակայն ֆրանսերենի և ռուսերենի գոյականների սեռերը չեն համընկնում։
Օրինակ՝ une table –սեղան / իգական սեռ
Стол – արական սեռ
Սեռը արտահայտվում է տարբեր վերջավորություններով։
Արական սեռի գոյականները ունեն հետևյալ վերջավորությունները՝
-age, -ail, - aire, -at, - eau, -ard, -et, -(i)er, -(a)(t)eur, -isme, -ment, -oir, -on, -ot.
Իգական սեռի գոյականները ունեն հետևյալ վերջավորությունները՝
-ade, -aie, -aille, -aison, -ance, -ence, -asse, -esse, -elle, -erie, -ette, -eur, -ie, -ée, -(i)ère, -ise, -(i)té, -tion, -ion, -ation, -sion, -xion, -(i)tude, -ure, -ature.
Գոյականների մեծամասնության իգական սեռը կազմվում է արական սեռին ավելացնելով համր e։ Որոշ դեպքերում այդ հավելումը ունի միայն ուղղագրական նշանակություն և արտասանական փոփոխություններով չի ուղեկցվում։
Օրինակ՝ un ami – une amie
Իսկ որոշ դեպքերում առաջացնում է հնչյունային և ուղղագրական փոփոխություններ։
Արական սեռի բառավերջի չարտասանվող բաղաձայնը իգական սեռում արտասանվում է։
Un étudiant – une étudiante
–er, -ier վերջավորությամբ արական սեռի գոյականները իգականում դառնում են –ère, -ière
Un écolier – une écolière
Un ouvrier – une ouvrière
–f վերջավորությամբ արական սեռի գոյականները իգականում դառնում են –ve
Un veuf – une veuve
Un sportif – une sportive
–x վերջավորությամբ արական սեռի գոյականները իգականում դառնում են –se
Un époux – une épouse
–ien, -on վերջավորությամբ արական սեռի գոյականները իգականում կրկնում են n բաղաձայնը։
Un Parisien – une Parisienne
Un patron – une patronne
–in, -an վերջավորության դեպքում բաղաձայնը չի կրկնվում։
un cousin – une cousine
un Persan – une Persane
Բացառություն են կազմում՝ paysan – paysanne, Jean – Jeanne գոյականները։
Արական սեռի –eur վերջածանցը իգական սեռում փոխվում է –euse –ի։
Un vendeur – une vendeuse
Un danseur – une danseuse
Արական սեռի –teur վերջածանցը իգական սեռում փոխվում է –trice։
Un directeur – une directrice
Un lecteur – une lectrice
Un instituteur – une institutrice
Մի շարք գոյականներ ունեն նույն ձևը երկու սեռերի համար։ Նրանց սեռերը տարբերվում են հոդերի (արտիկլներ)միջոցով։
Un Russe – une Russe
Un secrétaire – une secrétaire
Un artiste – une artiste
Un enfant – une enfant
Un camarade – une camarade
Մի քանի գոյականներ չունեն իգական սեռի հատուկ ձև։
Un professeur un compositeur
Un auteur un ingénieur
Un écrivain
–e վերջավորություն ունեցող մի քանի գոյականներ իգական սեռում ստանում են –esse վերջածանցը։
Un maître – une maîtresse
Un hôte – une hôtesse
Un prince – une princesse
Մի շարք գոյականների իգական սեռն ունի հատուկ ձև․
ա) արական և իգական սեռերն արտահայտված են տարբեր բառերով․
un homme – une femme un mari – une femme
un père – une mère un oncle – une tante
un garçon – une fille un frère – une sœur
բ) արական և իգական սեռերն արտահայտված են նույն արմատն ունեցող գոյականներով․
un compagnon – une compagne
un vieillard – une vieille
un serviteur – une servante
un héros – une héroїne
un neveu – une nièce
un roi – une reine
un copin – une copine