Сырдык сөз 9-класс

Кыргыз тили

9-класс

Мугалим: Алыбаева Айжан

Саламатсыңарбы, окуучуларым .

Кутмандуу күнүңөр менен!

Маанайыңар жакшыбы?

Балдар, маанайыңар ачык болсун,

билимиңер терең болсун,

күнүңөр көңүлдүү болсун.

Сабактын темасы:

Сырдык сөздүн маанилери, сүйлөмдөгү орду жана тыныш белгилери.

Сабактын максаты:

* Сырдык сөз анын түзүлүшү боюнча маалымат алып, анын тыныш белгилеринин коюлушун үйрөнөбүз;

* Сүйлөмдөрдөн сырдык сөздөрдү таап, сүйлөө кебибизде так, жеткиликтүү колдонууга үйрөнөбүз;

* Кыргыз тилинде таза сүйлөп, бири-бирибизди сыйлай билүү керектигин билебиз;

Каратма сөз

Сүйлөмгө мүчө боло албаган сөздөр.

Киринди сөз

Сырдык сөз

Сырдык сөздөр

Айтуучунун сүйлөмдөгү ойго карата ички сезимин, ички мамилесин билдирүүчү сөздөр.

обочолонуп турат

морфологиялык жактан өзгөрбөйт

уңгу, мүчөгө ажыратылбайт

Сырдык сөз

кайталанып айтуу ыкмасы менен сөздүн эмоционалдык маанисин кеңейтет

Мисалы: Бах! Ысык-Көлдүн суусунун да, абасынын да тазалыгы кандай!

Эмгек сүйгөн кишилер , бах , алп экен го! (Т. С.)

Комбайнын айдап, Касым эгин чаап кирсе кана, аттиңай . (Ч. А.)

Эми эмне кылчумун, катыгүн!

сүйлөмдүн ортосунан

сүйлөмдүн башынан

Сүйлөмдүн аягынан

Сырдык сөздөрдүн сүйлөмдөгү орду

Сырдык сөз

Сырдык сөздөр сүйүнүч, өкүнүч, ыраазычылык, жек көрүү, чоочугандыкты ж.б кабарлоочу сигналдык сөздөр болуп саналат.

Сырдык сөздөр өзү катышып турган сүйлөмдүн тутумундагы башка сөздөр менен грамматикалык байланышта болбогону менен, бүтүндөй сүйлөмдүн мазмуну же ал сүйлөмдөгү белгилүү бир сөздүн, сөздөрдүн тобунун мааниси менен байланыштуу болот.

Сүйлөмгө мүчө боло албаган каратма сөз, киринди сөз сыяктуу эле сырдык сөздөрдүн да сүйлөмдө алган орду эркин . Ал сүйлөмдүн башталышынан, ортосунан жана эң акырынан орун ала берет. Бирок ошондой болсо да, тилдин материалдарына караганда сырдык сөздүн сүйлөмдө

кадыресе көндүм болгон орду

толук түрдө көндүм болгон орду

жана

бар.