Т?рбие са?аты "?ош келді?, ?аза?ымны? Наурыз тойы!"

Т?рбие са?аты: ?ош келді?, ?аза?ымны? Наурыз тойы. Ма?саты: о?ушылар?а ?аза? хал?ыны? т?рмыс тіршілігіне, ?дет ??рпында ерекше орын ал?ан –?лысты? ?лы к?ні Наурыз мерекесіні? ерекшелігін, таби?ат пен адамны? байланысын, ?аза?ша жа?а жылды? келу салтанатын, б?л мейрамда ?рбір адам б?рын?ы реніш, ?кпе наразылары болса б?рін кешіруге, салт-д?ст?рімізді естен шы?армай ?айта жа??ырту?а, о?ушыларды ?аза?ты? ?лы мен ?ыздарына т?н ?асиеттерге т?рбиелеу.   К?рнекіліктер: Наурыз мерекесіне арнал?ан суреттер,   киіз ?й, шарлар, ар?ан, бесік.  Саба? барысы:  І. ?йымдастыру кезе?і  - С?леметсізбе, ??рметті ата-аналар, балалар, ?она?тар! Б?гінгі Наурыз мейрамына арнал?ан «?ош келді? ?аза?ымны? Наурыз тойы» атты т?рбие са?атымызды бастау?а р??сат еті?іздер!  - Балалар, міне Наурыз да келді. 22 наурыз жыл басы. Наурыз ?лкен мейрам.  К?птен к?ткен Наурыз тойы арайлы,  Н?р?а б?леп міне жатыр манайды!  Мал біткенні? бал таты?ан уызды,  ?уат болып ?анымыз?а тарайды.  Т?рт т?лік мал хал?ымызды? с?йері,  К??ілімні? к?мбірлеген к?йі еді.  «Аман ба» деп мал жаны??  Бірін-бірі ??ша?тасып с?йеді.  ІІ. ??гімелесу  Наурыз шы?ыс к?нтізбесінде жа?а жыл басы деп саналады. 21-22 наурызда к?н мен т?н те?еледі. Наурыз деген с?зді? ?зі «нау» - жа?а, «руз» - кун деген с?здерден алынып, жа?а жыл деген  ??ымды білдіреді. Адамдар Наурыз?а дайындалады. Олар ?й, ары?, аула, к?шені тазалайды. А?аш, г?л егеді. Адамдар ?йлерінде дастархан жаяды. ?н шыр?ап, би билеп, ойын ?йымдастырады.  - Наурыз - ба?ытты? бастамасы, ?лылы?ты? ?йыт?ысы, жа?сыны? жаршысы, ынтыма?ты? белгісі, ?мірге н?р сыйла?ан, сезімге г?л сыйла?ан халы? ?астерлейтін к?н.  - Ал, енді бізді? балаларымызды?  наурыз мейрамына дайында?ан та?па?тарын ?сынамыз.  ІІІ. Та?па?тар  Дана

Наурыз келді, балалар,

К?ктеді ?ыр-жа?алар.

Наурыз тойын тойлайы?,

Жа?а жылда, а?алар.

Наргиза

К?ктем  келді, бала?ай,

Жасарды  жер, ала?ай.

Наурыз тойын тойлайы?,

?сем ?нге салайы?.

Арн?р

Бата беріп атамыз,  Бата беріп апамыз,  Т?тті болып жасал?ан,  Наурыз д?мін татамыз.  ІV. Ж?мба?  - Ал енді балалар! Ж?мба?тарды? шешуін табы?дар:  Д?мді-д?мді та?амдарды жинайды,  ?она?тарды к??ілдене сыйлайды.  (дастархан)  Б?л не? Д?рыс айтасы?дар, балалар! Б?л дастархан. Ал дастархан?а ?андай ?аза?ты? ?лтты? та?амдары ?ойылады?  V. Та?па?тар

Альбина

?аза?ты? ?лтты? та?амдары,  Жасымнан жа?ын ма?ан б?рі.  Те?ермес ем олар?а мен,  Ешбір асты ?аламда?ы.  Адиет

Наурыз айы бол?анда,           

?ырдан г?лдер тереміз.

Наурыз тойы бол?анда,

Алтынба?ан тебеміз.

Наурызда ару атанды?,

А?са?алдан бата алды?.

Дияр

Наурызды хал?ымыз

Жыл басы санайды.

К?нермей салтымыз,

К?п елге тарайды.

Арсен

Наурыз келді к?лімдеп,

К?нні? к?зі жылынды.

?згеше б?гін леп,

?ыс тау?а ты?ылды.

VІ. ?лтты? салт-д?ст?рлерімен таныстыру  ?аза? хал?ы ?она? к?туді де, ?она? болып ?ыдыруды да ?ызы? к?рген. Сонды?тан ?аза? хал?ыны? тойлары да к?п бол?ан. Соны? біреуі бесікке салу. Бала ?ыр?ынан шы??ан со? атасы мен ?жесі немесе ?ке-шешесі ауыл-айма?ты жинап, баланы? ?арын шашын алып, бесікке салу тойын жасайды. Бесікті к?бінесе баланы? на?ашы ж?рты алдын ала арнайы жасатып, бесік тойына алып келіп тартатын бол?ан. Онда?ы ма?сат жиен-жекжат ?се берсін, ?рім-б?та?ым, ?рісім к?п болсын деген ой-пікір к?зделген. ?ызды ?ріс, жиендерді ?рпа?, ж?ра?ат сана?ан. Баланы бесікке салуды да ?рім-б?та?ы ?скен, беделді ?арияларды? біріне тапсыр?ан. А?аш бесікке саларда н?рестеден жын-шайтан аула? болсын деген ниетпен бесікті отпен аластайды.  Бесікке салу тойына жинал?андар ?ле? айтып, ?зіл –?алжын, ?лтты? ойындарын ойнап к??іл к?терген. ?азір бізді? ?лтты? салт-д?ст?рімізге орай бесікке салу р?сімі ?теді. Бесікке салу тойларын ырымын к?рсетіп, т?сіндіріп беретін ?желерімізге  с?з береміз. 

?н «?ош келді?, т?рлет, Наурызым»

Орындайтындар Курмангазиева Дана ж?не Мутешева Альбина Бала бесіктен белі шы?ып, е?бектеуден ?ткен со? ая?ын ?аз-?аз баса бастайды. ?з ая?ымен ту?ан жеріні? топыра?ын басып, із т?сіріп, ?з к?зімен алдына ?арап та?-тамаша болады. Б?л баланы? е? ал?аш?ы талпынысы, тіршілігі. М?ны ежелден т?сінетін ?аза? баласыны? келешегіне а? жол тілеп, т?сау кесер жасайды. Б??ан да мал сойып, ж?рт жияды. Баланы? екі ая?ына т?сауша байлап, сонан со? ортасынан кеседі. Бала анадайда?ы анасына ?арай т?лтіректей ж?неледі. Міне, осыдан бастап кішкене ?аза?ты? ?мір жолыны? ал?аш?ы ізі жер бетін шима?тайды. Т?сау кесу ?аза?ты? ?мір сапарыны? с?тті болуы ?шін а? ниетпен жаса?ан ырымы, ??дай?а деген ??лшылы?ы. Осы арада баланы? ая?ына  ала жіп байланады. А? жіпті байла?аны ?р?ашан к??ілі а? кіршіксіз болсын деп, жасыл жіпті байла?аны жасыл ш?птей ж?йнап жай?алып к?ктей бер, к?бейе бер деп, ал ?ызылды байла?аны тіл к?зден са?тасын деп болаша? ?мірде ешкімні? ?ара ала жібін аттама, ?мір болы? же?іл болсын, ?мірі? ?за? болсын, к??ілі? н?р?а толсын, ал?аны? а? бата болсын деп баланы? келешегіне жол ашу, а? жол тілеу. Б?лдіршінні? т?сауын кесу р?сімін ?ткізейік.  VІI. ?лтты? ойын «Ар?ан тартыс»  Наурыз мейрамында халы? ?уанып ?лтты? ойын т?рлерін ойнап к??іл к?терген. Сонын ішінде «К?кпар», «?ыз ?уу»,  «Ар?ан тарту»,  т.б ойындар. - Ал, балалар, ендеше «Ар?ан тартыс» ойынын ойнап, к?шімізді сынап к?релік! Екі команда?а б?лініп ар?анды тартасы?дар.Кімні? командасы осы ар?анды бірінші болып ?зіне ?арай тартады, сол команда же?імпаз болып есептеледі. 1,2,3! Бастаймыз! (балалар ар?ан тартысады)  Рахмет! Отырамыз!  VII. ?орытындылау  ?аза? хал?ыны? ежелгі салт-д?ст?ріні? бірі – бата-тілек білдіру. «С?з ар?ылы жаратушы?а жалынып, жалбарынып ы?пал етуге болады деп т?сінген ата-бабаларымыз. «Жа?бырменен жер к?гереді, батамен ер к?гереді», «Баталы ??л арымас» - деген ой-пікірді уа?ыздап, кейінгі ?рпа?ына ы?ылас білдіріп, а? ниетпен бата беріп, тілек тілеуді д?ст?рге айналдыр?ан. ??рметті ?она?тар, ата-аналар, ?стаздар ж?не о?ушылар! Б?гінгі т?рбие са?атымызды ?желерімізді?  батасымен  ?орытындыласа?.  

Арты? болып несібі?,  Дастарханы? жайылып,  Ашы? болсын есігі?,  ?ре берсін балалар,  Д?шпандары? болмасын,  К?ншілдікпен табалар.  Алпамыстай та?ы да,  ?л артынан ?л тап?ын.  Жар?ыра?ан Шолпандай,  ?ыз артынан ?ыз тап?ын  ??тты болсын б?гінгі,  Шілдехана тойлары?.  Тілектері? ?абыл боп,  Орындалсын ойлары?.  ?умин  Осымен, ??рметті ?она?тар! Б?гінгі Наурыз мейрамына арнал?ан т?рбие са?атымыз ая?талды. Наурыз?а жайыл?ан дастарханымыздан д?м тату?а ша?ырамыз.