Т?ртіп – адам ?міріні? тынышты?ы, адал е?бек етіп, оны? жемісін к?ріп, ала?сыз демалуы, мемлекетті? ?ауіпсіздігі ж?не бас?а да жа?дайлар?а кепілдік беру ?шін орнатылады.
Адамдарды? барлы?ыны? мінез-??л?ы, адамгершілік ?асиеті, ал?ан т?рбиесі бірдей емес. Біреулер момын да адал болса, екіншілері жал?ау да арсыз, та?ы біреуі ?атыгез, бірі бауырмал болып келеді. Арсыз адам адал да бауырмал адамны? е?бегін жеуі м?мкін. Осындай жа?дайды? алдын алу немесе ?ділдікті ?алпына келтіру ?шін мемлекеттік органдар ж?мыс істейді. Ежелгі заманнан бергі ойшылдар мен ?айраткерлер де е? алдымен т?ртіп туралы айтты, т?ртіп орнату?а ы?пал ететін за?дар мен к?шті билікті с?з етті. Мысалы, ежелгі заман?ы грек ойшылы Демосфен «За? біз ар?ылы мы?ты, ал біз за? ар?ылы мы?тымыз» десе, Рим ойшылы Цицерон «За?дар – билік басында?ыларды? ?міршісі, билік басында?ылар – халы?ты? ?міршісі» деп айт?ан болатын.
Ия, Платон айт?андай «за?нан а?ылды болуды? ?ажеті жо?». За? б?рімізге орта?. За?ны? к?штілігі – оны? орындалуында. Шала орындал?ан за? да шала ат?арыл?ан ж?мыс сия?ты.
Со??ы кездері елімізде за?ны? орындалмауы, оны кейбіреулерді? айналып ?туі, за?ды ??рметтемеу сия?ты ж?йттер к?бейіп барады. ?рбір мекемені?, ?йымны? ішкі т?ртібінен бастап, ?о?амды? орындарда?ы, халы??а ?ызмет к?рсету мекемелеріндегі, тіпті т?ртіп орнатумен тікелей айналысатындарды? ?здерінде де т?ртіп м?селесі а?сап т?р. ?о?амды? пікір де солай дейді. ?йткені, адамдар ондай жа?дайды к?нделікті ?мірден бастарынан кешіруде. Б?л ж?йт та?ерте? ж?мыс?а бару кезінде-а? басталады. ?о?амды? к?ліктегі келе?сіз жа?дайлар адамдарды? ж?мыс?а жетпей жатып-а? реніштерін ту?ызады. Осыдан кейін ?андай к??іл-к?й, ?андай сапалы ?ызмет болсын.
Елбасы Н. Назарбаев ?зіні? ?рбір с?зінде, ат?арушы билікті?, ?кімдерді?, за? шы?арушы органны?, ???ы? ?ор?ау ?ызметкерлеріні? алдында айт?ан тапсырмаларында т?ртіп туралы айтуды ?мыт?ан емес. Біра?, оны орындау?а келгенде тиісті орындар д?рменсіздік танытуда. Бас ш?л?ы?ан олар Президентті? б?л тапсырмасын тез-а? ?мытады. Ал?аш?ы бір-екі айда нау?анды? сипатта ж?ргізілген ж?мыс б?рын?ы ?алпына т?седі. Неге? Себебі неде? Ж?ртты? айтуынша, олар ?здері за?ды б?з?анды?тан, лауазымды? ?ызметін теріс пайдалан?анды?тан т?ртіп орнату?а ??штар емес.
Т?ртіпті Мемлекет Басшысы бір ?зі орнатпайды. Оны б?кіл халы?, ?о?ам болып орнатуымыз керек. Оны ?зімізден бастау ?ажет. Экономикалы? да?дарыстарды бастан кешуге, оны е?серуге болады. Ал б?кіл елді т?ртіпсіздік жайласа, за??а ба?ынбау жиілесе оны? болар зардабын айтып жеткізу ?иын. За? б?зушылы? пен т?ртіпсіздік білім мен т?рбие беретін о?у орындарынан бастап, билік орындарын, ?ызмет к?рсету орталы?тарын, ?ада?алау, ба?ылау ?йымдарын, тіпті армия мен шекара ?ызметін де жайлап ал?анын ж?ртшылы? к?ріп отыр. Шынды??а тура ?арап, оны мойындай білген ж?н. Оны жасырмай айтып, о?ан ?арсы к?рес тетіктерін, жолдарын жетілдірмесек бізді? жо?алтарымыз к?п болма?