Таазим сага ,күн мээримдүү апалар!
Саламатсыңарбы балдар? Маанайыңар кандай? Баарыңарга жаз жарчысы байчечекейдей жагымдуу маанай каалайм!
Сабактын максаты:
1.Билим берүүчүлүк: 8-март майрамы эмне үчүн майрамдалып калганын окуучуларга түшүндүрүү.
2. Өнүктүрүүчүлүк: Аял деген ким ? Анын орду кайда болуусу керек? Коомдогу ролу жөнүндө түшүнүк алышат.
3.Тарбия берүүчүлүк: Энени сыйлоого,анын эмгегин баалоого,аял затына сый урмат менен мамиле кылууга , жашоодогу жана коомдогу ордун баалай билүүгө тарбияланышат.
Оо адамдар ! Энелерди сыйлайлы
Энелерди көкөлөтө ырдайлы
Оорутпайлы энелердин жүрөгүн
Энелерге кыянаттык кылбайлы!
Оо адамдар энелерди даңктайлы
Эң бир таза энелердей зат барбы
Эне жокто үйүбүз да караңгы
Энелерди ардактайлы мактайлы!
Адептүү бол,салам айткын дайыма,
Улуу ,кичүү ,кары, жашы баарына.
Эстүү экен ,кимдин уулу кызы деп,
Ээ болосуң өзүң дагы алкышка.
Салам айтпай өтүп кетсең туурабы ?
Анда сенин кемчилигиң бул дагы
Тарбиясыз кандай неме бул дешип,
Жаман сөздөр айтылат сен тууралүү
Адептүү бол,салам айткын дайыма,
Улуу ,кичүү ,кары, жашы баарына.
Эстүү экен ,кимдин уулу кызы деп,
Ээ болосуң өзүң дагы алкышка.
Салам айтпай өтүп кетсең туурабы ?
Анда сенин кемчилигиң бул дагы
Тарбиясыз кандай неме бул дешип,
Жаман сөздөр айтылат сен тууралүү
Салам айтуу салтын туура кармайлы
Туура эмес жолдорго биз барбайлы
Адепсиздик сапаттарды көрсөтүп
Ата-энени убайымга салбайлы
-Ассалоум алейкум,урматтуу апалар!
-Ардактуу эжекелер жана меймандар!
-Мына байчечекей жыттанган жаркыраган жаздын март айы да кирип келди.Жаз менен кошо апалардын ,энелердин 8-март майрамы да эшик кагат
-Ооба,туура айтасың.8-март дүйнөдөгү соолбос булак болгон энелердин майрамы.
-Кыргыздын тарыхында адамзатты таң калтырган
Каныкейдей,Айчүрөктөй,Курманжан даткадай энелерибиз менен сыймыктанабыз!
-Ал эми бизди ушундай даражага жеткирген апа-
ларыбызды 8-март майрамы менен куттуктайбыз!
-Сиздерге аккан суудай узун өмүр,бекем ден соолук,үй бүлөөңүздөргө бакыт-таалай,ынтымак ырыскы каалайбыз!
-Ооба,туура айтасың.8-март дүйнөдөгү соолбос булак болгон энелердин майрамы.
-Кыргыздын тарыхында адамзатты таң калтырган
Каныкейдей,Айчүрөктөй,Курманжан даткадай энелерибиз менен сыймыктанабыз!
-Ал эми бизди ушундай даражага жеткирген апа-
ларыбызды 8-март майрамы менен куттуктайбыз!
-Сиздерге аккан суудай узун өмүр,бекем ден соолук,үй бүлөөңүздөргө бакыт-таалай,ынтымак ырыскы каалайбыз!
Жаздын деми байчечекей гүлүндө,
Тартуу кылат айымдарга майрамда.
Жаз менен башталат дейт жакшылык , Ар бир күнүн тос кубанып майрамдай.
Апа деген асмандагы ай тура,
Апа деген теңдеши жок зат тура.
Апа десем бардык жерде күлкү шаң,
Бул дүйнөдө эч табылбас кен тура.
Кылымдар бою даңктаган,
Кыргыздын кыраан кыздары.
Атагы чыккан алыска,
Кыргыздын чебер ууздары.
Эзелтен элим сыйлаган,
Аялдар үчүн салт кенен
Урматтап сыйлап коёлу
Сегизинчи март менен!
Апасыз үйдө кут болбос,
Апаны сыйлап барктайлы.
Балдарын төрөп чоңойткон,
Энелерди даңктайлы.
Кантип эле унуталы биз муну,
Силерсиңер бул дүйнөнүн түркүгү.
Улайсыңар улутту да , урукту,
Баары өзгөрөт аял гана туруктуу
Аял мээрим,аял бакыт,аял кут,
Аялдарды жер энедей ыйык тут.
Ансыз аалам түбү түшкөн караңгы,
Ошондуктан аялдарды сыйлайлы.
Аядарга ыйык сезим арнайлы,
Майрам күнү жаркырасын маанайы.
«Эне» аты эң бир кымбат аялдын,
Кутту болсун 8-март майрамы
Гүл десе ,гүлдөй жыты буркурашып,
Үндөсө жылаажындай шыңкылдашып.
Үйүңдөн бир күнчөлүк алыс кетсе,
Калабыз кадимкидей сагынышып.
Аялдар үйдүн эле куту эмес,
Алдар жалаң гүлдүн жыты эмес,
Аялдар бул жашоону жаратчуулар,
Сагынтып үй бүлөөсүн каратчуулар
Аял бар , күрпүлдөгөн турмуш да бар,
Аял бар , күйүп бышкан жалынуу бар.
Аял бар ,айтып бүткүс мээрим да бар,
Аял бар муун улаган элим да бар.
Аялсыз тийген күн да караңгыдай,
Аялсыз эч нерсеге кереги жок.
Көчөгө ыргытылган таштандыдай,
Көмүскө жерде эле калам мындай.
Аялдар жашообуздун багбандары,
Турмуштун оорун дагы жеңилин да .
Туруктуу жеңип чыккан балбандары.
Аялды сыйлабаган эркектердин,
Түбөлүк кетпей турган армандары.
Жаркырап жайнап турган кабак-кашы,
Бар болсун бул ааламда аялзаты.
Аттиң ай,алым жетсе көтөрмөкмүн,
Бастырбай ааламдагы аялдарды.
Эркектер мээрим төккүн аялдарга,
Бул жашоо бейиш сага аял барда.
Энелик түйшүгүнөн жеңилдетип,
Жүргүлө дайым аны эркелетип.
Эне сага кандай мактоо жарашат,
Эне сенден ким сыймыкты талашат.
Эне менен теңдеше албайт эч бир жан,
Бардык мактоо сага гана жарашат.
Бүт энелер мактанган,
Бүгүн бизде март майрам.
Жаздын гүлү жыттанган,
Жакшынакай башка айдан.
Кыздар таза кийинет,
Кызгалдактай ийилет.
«Аялдардын күнү» - деп ,
Апам кошо сүйүнөт
Эне баарын сүйүп барктаган,
Эне баарын куштай таптаган.
Ак сүтүн берип бөпөлөп,
Түн уйкусун бөлүп жатпаган.
Канча аялдар куруп шоссе жолдорду,
Канча аялдар казып жатат тоолорду.
Канча аялдар ак алтын дагы өстүрүп,
Канча аялдар көрктөндүрдү борборду.
Эне баарын сүйүп барктаган,
Эне баарын куштай таптаган.
Ак сүтүн берип бөпөлөп,
Түн уйкусун бөлүп жатпаган.
Канча аялдар куруп шоссе жолдорду,
Канча аялдар казып жатат тоолорду.
Канча аялдар ак алтын дагы өстүрүп,
Канча аялдар көрктөндүрдү борборду.
Алтын апам,жаркын апам,
Мага чынар терексин.
Назик апам,сүйкүм апам,
Мага дайым керексин.
«Согуш» деген каргыш үндөр угулбай,
Соолбой гүлдөр,күн шимирип өссө экен
Эне чачы агарса да суюлбай,
Бул заманда эркин куунап өссө экен.
Канча аялдар эркек менен теңешип,
Базарга чыгат саамай чачын жел искеп.
Канча аялдар уул-кызыны ойлонуп,
Алыс сапар жолдо жүрөт акча издеп.
Канча аялдар эркек менен теңешип,
Базарга чыгат саамай чачын жел искеп.
Канча аялдар уул-кызыны ойлонуп,
Алыс сапар жолдо жүрөт акча издеп.
8-марттын келип чыгуу тарыхы жөнүндө , Пурим майрамы жөнүндө докладдар окулат.
Мугалимдин сөзү: « Ким жооп берет» оюнун баштайбыз:
1-? Аялдарды салыштырам: Айга,күнгө,гүлгө,берметке,периге,жерге,алтынга,розага ж.б
2-?Аялдар бизге ким?: Апа,чоң эне,чоң апа,эже,сиңди,кайын эне,келин,жеңе,абысын,кайын сиңди,карындаш,жээн ж.б
3-? Аялдардын коомдогу (ролу) орду кандай?: Кызматкер,саясатчы,ишкер,дипломат,илимпоз,акын,жазуучу,актрисса,бизнесмен,
дизайнер,сүрөтчү,мугалим,врач,ар бир кесиптин кесипкөйлөрү
4-?Аялдарды эмне үчүн даңктайбыз?Эмнесин?
Эр жүрөктүүлүгүн,ишкердигин,мээримдүүлүгүн,боорукердигин,
кечиримдүүлүгүн,сулуулугун,мээнеткечтигин,намыздуулугун ж.б
5-?Аялдарды эмне үчүн айыптайбыз?Эмнесин?
Чагымчылдыгын,ушакчылыгын,сойкулугун,сигарет тартканын,
балдарын таштап кеткендигин,нашакордугун,араккечтигин ж.б
2.Тарыхта белгилүү болгон аялдар жөнүндө «Ким жооп берет» оюнун баштайбыз.
1-?Аялдардын эл аралык майрамын ким сунуштаган?
Жооп: 1910-жылы 8-мартта.Клара Цеткин Дания мамлекетиндеги Копенгаген шаары
2-? Үйдүн куту--- ... Жооп: Аял
3-? Манастын энеси ким болгон? Жооп: Чыйырды
4-? Эли-жерин коргогон баатыр кыздар кимдер?
Жооп: Кыз Сайкал , Жаңыл Мырза
5-? Өзүнүн ууздугу,акылдуулугу менен Бакайдан бата алган аял ким?
Жооп : Каныкей
6-? Семетейдин аялы ким? Жооп: Айчүрөк
7-? Кыргызда 1-жолу датка наамын алган аял ким?
Жооп: Курманжан датка
8-? 1-космонавт аял ким? Жооп: Валентина Терешкова
9-? Кызылчадан мол түшүм алган аялдар кимдер?
Жооп: Зууракан Кайназарова,Керимбүбү Шопокова
10-? Кыргызстандагы экс- президент аял ким болгон?
Жооп: Роза Отунбаева
11.Кыргызстандагы бийчи айым ким болгон?
Жооп: Бүбүсайра Бейшеналиева
12.Колхоздоштуруу маалындагы басмачылар тарабынан өлтүрүлгөн аял?
Жооп: Уркуя Салиева
13.Акмөөрдүн ролун жараткан актрисса ким?
Жооп: Таттыбүбү Турсуналиева
14.Баткендеги кыз атынан коюлган гүлдүн аты?
Жооп: Айгүл гүлү
15.Карышкыр менен кармашкан кыз?
Жооп : Ажар
Көңүл бурганыңыздарга чооң рахмат!
№42 Самат Ашимов атындагы орто мектебинин
5-б-классынын класс жетекчиси Муратова Жыпаргүл Абдраимовна
8-март. Аялдардын майрамы!
Аялдардын эл аралык күнү бүгүнкү күндө бүткүл дүйнөдө белгиленген майрам. Майрамды белгилөө алгач аялдардын укуктары үчүн күрөшүүдөн башталган. Учурда 8-март - дүйнөлүк коомчулукта аялзатынын жана жаз майрамы катары кабыл алынып, белгиленип келет.
8-март - Айымдардын Эл аралык майрамы. Аялдар күнүн белгилөө жөрөлгөсү байыркы Римден бери келе жаткан салтка кирет. Байыркы Рим шаарында Аялдар күнү үй-бүлөлүү зайыптар күйөөлөрүнөн белек алып, алар көңүл борборуна айланып, тиричилик түйшүгүнөн аз да болсо узакташкан экен.Күндөр өтүп, жыл кылымга алмашып, акыры америкалык тикмечи айымдар теңчилик үчүн 1908-жылы 8-мартта Нью-Йорк шаарында митингге чыгышкан. Ошентип Аялдардын күнүн белгилөө алардын экономикалык жана коомдук абалын теңдөө күрөшүнө айланган. Бир жыл өтүп америкалык Социалисттик партия 1909-жылы февраль айынын акыркы дем алышын Аялдардын улуттук күнү деп жар салып, 1913-жылга чейин белгиленген. Ал эми 1910-жылы Копенгагенде өткөн социалист аялдардын Экинчи Эл аралык конференциясында АКШнын өкүлдөрү коммунист Клара Цеткин менен жолуккан.Дал ушул жыйында Клара Цеткин Аялдардын эл аралык күнүн бекитүү сунушун киргизген. Негизги максаты - бул күнү аялдар өздөрүнүн көйгөйлөрүнө коомчулуктун көңүлүн буруп, митинг жана жүрүштөрдү уюштуруу болгон. Биринчи жолу Айымдардын майрамы 1911-жылы 19-мартта Германия, Австрия, Дания жана Швейцарияда белгиленген. 1912-жылы бул күн ошол эле өлкөлөрдө 12-майда белгиленип келген. Кийин айымдардын майрамы 8-мартка жылдырылган. Учурда 8-март улуттук майрам катары белгиленип, дээрлик бардык өлкөлөрдө дем алыш күн. Бирок Лаосто жана Мадагаскарда - бул күн айымдар үчүн гана дем алыш. Ал эми Кытайда аялдар үчүн иш күнү кыскартылган. Европа өлкөлөрүндө бул күн кызыл эмес, бирок аялдардын укуктары үчүн ар кандай митинг, жыйын жана жүрүштөр өтөт. Албетте, сүйүктүү айымдарды жаз майрамы менен да куттукташат. Кыргызстанда Аялдардын эл аралык күнү 8-мартка чейин эки-үч күн мурда башталат. Өлкөнүн бардык аймактарында концерттер, флешмобдор жана ар кандай иш-чаралар өткөрүлөт. Бул күнү ар бир үйдө майрамдык маанай орун алып, мырзалар сүйүктүү айымдарын куттуктайт. Ааламдагы бардык сулуулук, улуулук, аруулук, тазалык аялзатында. Кымбаттуу, сымбаттуу апалар, эже-сиңдилер, айымдар, кыздар, майрамыңыздар кут болсун!
Балдарын таштап кеткендигин
Аялдарды эмне үчүн айыптайбыз? Эмнесин?
Сигарет
чеккендигин
Чагымчылдыгын
Ушакчылыгын
Таза эместигин
Нашакорлугун
Арак ичкендигин
Сойкулугун
Мээримсиздигин
Сигарет
чеккендигин
Ушакчылыгын
Аялдарды эмне үчүн даңктайбыз ?
Кечиримдүүлүгүн
Жоомарт-тыгын
Сулуулу-гун
Токтоолугун
Акылдуулугун
Намыз-дуулугун
Мээнет-кечтигин
Мээрим-дүүлүгүн
Эр жүрөк-түүлүгүн
Боорукер
дигин
Аялдардын коомдогу (ролу) орду кандай?
дипло-мат
депутат
профессор
дизай-нер
тигүүчү
бизнесмен
ишкер
врач
юрист
экономист
Актрис-са
сүрөтчү
балерина
мугалим