«Бір минуттық әңгіме» тәсілі - топтық жұмыс (оқылым, тыңдалым, айтылым) Оқушылар бір-бірімен әңгімелесу арқылы ой қорыта алады, топтық жұмыс жүреді. 1 топ Ауаның құрамына кіретін газдар 2 топ Атмосфераны қорғау шаралары туралы 3 топ Заттардың ауада жануы туралы- әр топ талқылау жұмыстары жүргізіледі. 1774 ж француз ғалымы А.Лавуазье ауаның құрамы азот пен оттектен тұратын газдар қоспасы екенін дәлелдеді. ХІХ ғ соңында зерттеулер ауа құрамына оттек пен азоттан басқа бес түрлі инертті газ: гелий, неон, аргон, криптон, ксенон кіретінін көрсетті. Бұл газдардың инертті деп аталуы химиялық белсенділігінің төмендігіне байланысты. Осы заттардан басқа ауа құрамында мөлшері тұрақты емес көмір қышқыл газы мен су буы бар Ауаның құрамы | Көлемдік мөлшері | Массалық мөлшері | Азот | 78,08 | 75,5 | Оттек | 20,9 | 23,1 | Инертті газдар | 0,94 | 1,30 | Көмірқышқыл газы | 0,03 | 0,046 | Табиғаттағы әртүрлі құбылыстардың нәтижесінде жер сілкінгенде, жанатртау атқылағанда, отын жанғанда өндіріс орындарынан ауаға азот оксидтері NO, NO2 , күкірті оксидтері SO2, SO, H2S газдары бөлінеді «Қышқыл жаңбырдың» пайда болуы осындай газдардың ауаға таралынуынан туындайды. Атмосфера-қоршаған ортаның тіршілік үшін аса маңызды бөлігі. Атмосфераны қорғау шараларына адамның тіршілік ортасында зиянды заттардың мөлшері артық болмауы қажет. Әр түрлі газдарды тазартуда құрғақ шаңтұтқыштар – циклон аппараттары қолданылады. Газдарды шаң мен тұманнан тазартуда ең көп қолданылатыны-электрсүзгілер. Ауаға зиянды және иісті заттар бөлетін кәсіпорындардың кейбір бөлімдері санитарлық қорғаныс зоналарымен бөлініп, тұрғын үйлерден аулақ орналастырылады. Өндіріс орындарынан бөліген зиянды газдаодың концентрациясын төмендету үшін ағаштар, шөптесін өсімдіктер көптеп отырғызылады. Заттар ауада оттектің қолдауымен жанады. Заттар жанғанда жарқырайды және жылу бөледі. Мұндай құбылысты жану деп атайды. Көптеген заттар жанғанда (органикалық) көмірқышқыл газу мен су түзіледі. Критерий: Ауаның сапалық құрамын анықтай алады. Ауа құрамын ластайтын факторларды біледі, ластанудан қорғау шараларын біледі. Ауа қатысында заттардың жануын түсінеді; Жеке, топтық жұмыс барысында зерттеу, салыстыру жұмыстарын жүргізе біледі Дескриптор: 1 топқа Ауаның құрамын біледі-1 Ауада жану процесі қалай жүргізілетінін түсінеді-1 2 топқа 1. Атмосфераға зиянды заттардың қалай таралатынын біледі-1 2.ауаны ластамаудың тәсілдерін түсінеді 1 3 топқа 1.Заттардың барлығы жанатынын біледі-1 2.Заттар жанғанда не бөлінетінін түсінеді-1 «Мен оның себебін түсінем» Көрстілімнің мағынасын түсіндіру : №6 зертханалық жұмыс: Керекті құрал-жабдықтар мен реактивтер: Тұрғы,стақан,әк суы (әк суы), балауыз шам. Жұмыстың орындалуы: Тұрғыға аузы төмен қаратып орнатылған стақанның астына жанған балуызды орналастырамыз. Стақанның қабырғалары буланады. Жанып тұрған балауызды алдын ала әк суымен шайылған стақанның астына орналастырамыз. Стақанның қабырғалары лайланған су тамшылары пайда болады. 2 тапсырма Байқалған құбылыстардан тиісті қорытынды жасау. Дескриптор Зертханалық тәжірибе жасап,құбылыстарды айқындап, өзгерісті байқайды-2 Зертханалық тәжірибе кезінде жану өнімдерін атайды-1 Балауыз жанғанда көмір қышқыл газы түзілгенін түсінеді-2 Жасалған жұмыстың нәтижесін қортындылай біледі-3 |