Тама?тана білу - денсаулы? кепілі

Та?ырыбы: «Тама?тана білу - денсаулы? кепілі» Ма?саты: 1. Д?рыс тама?тану туралы білімдерін ж?йелеу, ке?ейту.Тазалы? гигиенасы туралы ережелерді ?айталау. 2. Д?ниетанымын, ой - ?рісін п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру. 3. Д?рыс тама?та білуге т?рбиелеу. Т?рі: сайыс

К?рнекілігі: тама?тану туралы с?здер, ережелері, плакаттар, ?ызы?ты тапсырмалар т. б. І.  ?йымдастыру б?лімі Сайыс кезе?дері 1. Таныстыру (д?румендер ?здерін таныстырады ) 2. «Кім шапша?» (с?ра? - жауап) 3. «Тап?ыр болса?, талас жо?» 4. « Жа?даяттарды шешу» 5. «Тауып к?р» (Дастархан басында са?талатын ырым – тыйымдар) 6. «Ойлан тап» (денсаулы??а ?атысты ж?мба?тар шешу) 7. «Жал?асын тап» (ма?ал - м?телдер) ІІ.  Кіріспе б?лім. М??алім: - Балалар, сендерге данышпан атай хат ар?ылы ж?мба? жіберіпті. Егер сол ж?мба?ты? шешуін тапса?дар, ?мірдегі басты байлы?ты? не екенін т?сінесі?дер ж?не б?гінгі шарамызды? да сол ж?мба?ты? жауабымен ты?ыз байланысты. Оны к?ткен адамдар, ?за? ?мір с?реді. ?адірін білген жарандар, Байлы? осы деседі. (денсаулы?) Ендеше б?гінгі сайысымызды бастайы?. Сайысымызды? бірінші кезе?інде ?р топ ?здерін таныстырады І топ: «А д?румені» ІІ топ: «С д?рмені» ІІІ топ: «Д д?румені» М??алім: Хал?ымыз ?р?ашанда денсаулы?ты бірінші орын?а ?ойып, бірінші байлы? - денсаулы? деп сана?ан. Дені сау, е?бек?ор, а?ылды азамат болып ?су ?шін, д?рыс тама?тана білу ?ажет. Ол ?шін к?нделікті ішетін асымыз ??нарлы, пайдалы, д?румендерге бай болу ?ажет. Сонымен ?атар, тама?тану ережелерін де са?тауымыз ?ажет. Б?гінгі шарада осылар туралы толы?ыра? білетін боламыз. ІІ кезе? «Кім шапша?» деп аталады. Б?л кезе?де ?р бір топ?а с?ра?тар берілді. Сол с?ра??а жауап бересіздер. 1. Д?рыс тама?тану дегеніміз не? 2. ?андвй заттар та?ам ??рамына кіреді? 3. Тама?тануды? негізгі ережелерін ата? 4. Тама?тану ережесін б?зу ?андай зардаптар?а ?кеп со?ады? 5. ?андай та?ам т?рлерін білесі?дер? 6. Тама?тану ережесін б?зу ?андай зардаптар?а ?кеп со?ады? М??алім: Арты? болмас, білгені?... Бірнеше жыл б?рын Чехияда, жо?ары сынып о?ушылары, ?аттыр?ан ??лпынайы мен кілегейі бар балм?зда?ты жеп, эпидемия тіркелген болатын. Зертханалы? сараптаманы? н?тижесінде атал?ан кілегейді? орнында ?зі емес, м?здал?ан А гепатиті болып шы?ты. Сонды?тан да балм?зда?, газдал?ан сусындар, чипсы т/б зиянды та?амдардан бойымызды аула? ?ста?ан ж?н! ІІІ кезе? «Тап?ыр болса?, талас жо?» деп аталады. Б?л кезе?де ?р бір топ?а мынадай тапсырмалар беріледі. І топ?а: д?рыс тама?тану ережелері ІІ топ?а: адам а?засында?ы пайдалы та?амдар ІІІ топ?а: адам а?засында?ы зиянды та?амдар туралы ?здерін жобаны ?ор?ап шы?у: Барлы? топ?а с?ттілік! М??алім: Денсаулы? ?ркімні? ?з ?олында. Денсаулы?ты адам баласына таби?ат сыйла?ан басты байлы?. Денсаулы?ты жо?алту о?ай, ?алпына келтіру ?иын. Сонды?тан адамны? денсаулы?ыны? мы?ты болуы адамны? ?зіне байланысты. Жа?ымды, жа?ымсыз заттарды д?рыс та?дау ар?ылы салауатты ?мір с?руге болады. IV кезе? «Жа?даяттарды шешу» деп аталады. Б?л кезе?де ?рбір топ?а бір жа?даят беріледі, Соны? шешу жолын айтасыздар. І топ: Самат та?ерте? саба??а асы?ыс тама?танып шы?ты. Анасы баласыны? б?л ісіне кейіп: «Денсаулы?ы?ды б?засы? ?ой, отырып асы?пай д?рыс тама?танса? ?айтер еді?» деді. Самат анасына: « Д?рыс тама?тануды? денсаулы??а ?сері ?анша?» деді. - ?алай ойлайсы?дар, Саматты? айт?аны д?рыс па? Жауабы:: Саматты? айт?аны д?рыс емес. Денімізді? сау болуы ?шін е? алдымен тиімді тама?тану ?ажет ІІ топ: Айг?л ба?ты аралап келе жат?ан. Бір кезде алдына топ етіп алма т?сті. ?зі ?ып - ?ызыл, ?п - ?лкен, Айг?л ?уанып кетті. ?ызы?ып ?олына алды. Дереу жемек боп аузына апара бергенде алма о?ан:- Айг?л, сен алдымен мені жу,- деді ?олынан сусып т?сіп.- Неге?- деді Айг?л та?ыр?ап.- Жумай жесе?, іші? ауырады,- деді алма сілкініп ?алып.- Міне, к?рмейсі? бе, ?сті - басым ша? тоза?. Айг?л ?ялып ?алды. Апасы да ыл?и: «?олы?ды жу»,- дейтін. Енді соны ?зіне мына алма да айтып т?р. Айг?л а?ылды алманы? айт?анын істеді. Сендерде осындай жа?дай болды ма? Тазалы?ты? денсаулы??а ?андай ?сері бар? ІІІ топ: Арман мен Жандос кеше саба?тан кейін « Денсаулы?» жайлы ой б?лісті. Арман анасынан естіген ??гімесі бойынша « Денсаулы?ты сатып алу?а болады» деді Ал Жандос б?л ой?а келіспеді. Ол « Денсаулы?ты а?ша?а сатып ала алмаймыз» деді. - Сендер не деп айт?ан болар еді?дер? V кезе?: «Дастархан басында са?талатын ырым - тыйымдар». ?рбір топ тыйым с?здерді? ма?ынасын айту 1. Нанды бір ?олмен сындыру?а болмайды. 2. Тама?ты жатып ішуге болмайды. Дені сау адам д?рыс отырып тама?танады. Ал отыра алмайтын адам жатып ішеді. Сонды?тан м?гедек адамны? ?ылы?ын жасама. Д?рыс отырмаймын деп денсаулы?ы?ды б?зып алма. 3. Ас ?стінен аттама Астан ?лкен емессі? 4. ?кесі отыр?анда баласына бас тартылмайды. 5. Дастархан?а бірінші нанды ?келіп ?ояды 6. Ас ішкен ыдысты т??керіп ?ою?а болмайды 7. Ас ішіп бол?ан со? «тойдым» деуге болмайды, «?ана?ат» деу керек. 8. Ерте?гі асты тастама Кешкі ас?а ?арама. 9. Бала?а ми жеуге болмайды. 10. Ми жемейді жас бала, Миды ?сын бас?а?а, Былжыр болып ?семіз, Ынжы? болу мас?ара. 11.  ?она??а сыны? ыдыспен ас беруге болмайды. Себебі сыны? ыдыспен ас беру – ?она?ты сыйла?анды?. Ж?не сыны? ыдыспен ас ішу – жаман ырым. Б?л ж?зі? сынып, к??ілі? жарым болсын дегенді білдіреді. 12.  Дастарханнан аттау?а болмайды. 13.  ?ле жегенше, А?айынмен б?ле же. 13.  Ас ішу кезінде ізет, сыйласым, инабаттылы? р?сімдері са?талу керек. - Халы? ?уанышты да, ?ай?ыны да дастархан басында б?ліскен. ?сиет айту, бата беру, достасу б?рі де дастархан басында шешілген. Сонды?тан да халы? дастарханды «??тхананы? берекесі» деп ?асиет т?тады VI кезе? «Ойлан тап» деп аталады. Б?л кезе?де ж?мба?тарды? шешімін табу керек. Іске с?т! Ж?мба?тар шешу. 1. Одан кір ?ор?ады Судан б?л ?ор?ады. (сабын) 2. Д?мі де жо?, т?сі де жо? Пайдаланбас кісі жо?. (су) 3. Жуынып бол?анда Ж?реді ?олында. (орамал) 4. Т?йістіреді к?зі?ді к?зі?е Жолы?тырады ?зі?ді ?зі?е. (айна) 5. ?алтамда жатыр Тістері бар батыр. (тара?) Б?те?кесін, пальтосын ?зі кие білмейді Б?л баланы кім дейді? (жал?ау) К?зінен жас кетпейді Балалардан шеттейді Б?л баланы кім дейді? (жылауы?) Шы?пай жатып к?шеге ?сті басы кірлейді Б?л баланы кім дейді? (сала?) VII кезе? «Жал?асын тап» деп аталады. Б?л кезе?де денсаулы??а ?атысты ма?алдарды? жал?асын табу. Ет етке, сорпа .... бетке. Ерте?гі асты тастама, кешкі ас?а .... ?арама! Ас т?р?ан жерде .... ауру т?рмайды. ?зі тоймасты? .... к?зі тоймас. ?ле жегенше .... б?ле же. Ауру астан, Дау .... ?арындастан. Т?ні сауды? жаны сау. К?зі? ауырса, ?олы?ды тый. Іші? ауырса, аузы?ды ... тый. Ауру азы?ымен. Дидактикалы? ойын: « Егер де..- не болар еді?» - Егер де к?н болмаса не болар еді? - ?немі ?ара??ы, ?ор?ыныш болар еді. - Егер де су болмаса не болар еді? - Ш?птер ??р?айды, ш?лдейміз. - Егер де ауа болмаса не болар еді? - Дем ала алмаймыз. Сайысты ?орытындылау. Дана хал?ымыз басты жеті байлы?ты? е? ал?аш?ысы «Бірінші байлы? – денсаулы?» деп білген. Денсаулы?ты са?тау ?шін ?ажетті н?рселер: ?орша?ан ортаны таза ?стау, белсенді ?оз?алыста болу, д?рыс тама?тану, зиянды ?деттерден аула? болу, рухын таза са?тау, адам ?з денсаулы?ына ??ыптылы?пен ?арау. Б?гінгі сайысымызды? же?імпаздарын аны?тау ?шін с?з кезегін ?діл ба?асын беретін ?діл?азылар?а береміз.