Тарбия жараянын жалпы усулдары

Ош Гуманитардык Педагогикалык Институту Гуманитардык факультети Предмет: Педагогика Тема: Тарбия жараянынын жалпы усулдары. Окутуучу: Акматова Чынара Тайпа: Т-19 Студент: Советбек кызы Бүниса

Тарбия жараянынын жалпы усулдары.

Тарбиялык иштердин максаты жана мазмуну бала өспүрүм кезинен эле, анан бойго жеткенде анын чыгармачылык эмгекке болгон талабы инсандын адептик наркын түптөп ,коом үчүн, эл үчүн аткарган иши аркылуу өзүнүн атуулдук активдүүлүгүн сезүүсүнө өбөлгө түзүүгө тийиш.

Көп учурда ата-эне , мугалим балага: билишиң керек,үйрөнүшүң керек,аткарышың керек, ансыз жакшы болбойт деп келечекти айтса,балага ал келечек өтө эле бүдөмүк, ал эми учурдагы жашоо,анын түйшүгү ачык көрүнүп турат. Бул карама-каршылыкты Ш.А.Амонашвили «Тарбиянын негизги трагедиясы» дейт. Тарбия жараянында мындай трагедия,комедиялар өтө эле көп кездешет.

Ошондуктан мугалим-тарбиячы психология,педагогика илимдеринин жетишкендиктерин иш амалиятында чыгармачылык менен пайдалануу устаттыгына ээ болуусу зарыл.

Тарбиянын усулдары дегенибиз баладагы чыныгы инсандын касиеттерин калыптандыруу максатында аны менен тарбиячынын биргелешип иш-аракет жашоосунун жолдору жана ыкмалары.

Тарбиялоонун усулдары деген эмне?

Тарбия жараянын уюштуруу формасы- бул жараяндын түрдүү элементтерин ,тарбиячылар менен балдардын мамилелерин мүнөздөгөн ички байланыштарын чагылдырат.

Педагогикалык адабияттарда жана тарбиянын амалиятында тарбиянын усулдары,формалары деген түшүнүктөр менен катар тарбиянын каражаттары деген түшүнүк да көп колдонулат. Тар мааниде тарбиянын каражаттарына китептер,кино-фильмдер, көркөм өнөр чыгармалары,мугалимдин жандуу сөзү жана башкалар кирет.Ал эми сөздүн кеңирирээк маанисинде инсандын калыптануусуна таасир тийгизүүчү ишмердүүлүктөр: окуу,коомдук ишмердүүлүк,оюн,түрдүү ийримдердеги иштер, спорттук оюндар,өздүк көркөм чыгармачылык өңдүү түрлөрү да тарбиянын каражаттарына кирет. Балдардын курак жаш өзгөчөлүгүнө карап түрдүү ишмердүүлүктөрдүн катнаш мамилелери,өзгөрүп турат.

Тарбиянын усулу анын максатына жана мазмунуна жараша болот.

1.Үйрөтүү усулу

Жазалоо усулу.

2. Көнүгүү усулу.

Тарбиялоонун усулдары.

7. Мактоо усулу

3. Ишендирүү усулу

Балдардын турмуш-тиричилигиндеги ишмердүүлүктөрүн уюштуруу

4. Аңгеме усулу.

5. Үлгү көрсөтүү усулу

Үйрөтүү усулу.

• Чыныгы тарбия үйрөтүүдөн башталат. Балдар өтө кичине кезинде эле убагында жатып уктоого, убагында туруп жуунууга, бара-бара төшөгүн өзү жыюуга, буюмдарын таза, тартипте сактоого, улуулардын айткандарын аткарып, аларга сый урмат менен мамиле кылууга үйрөнөт. Ал мектепке келгенде жүрүш турушуна башка талап коюлуп, жашоонун башка учуру башталат. Мугалимдер аны жашоодогу жаңы шартка биринчи күндөн эле үйрөтүүгө киришет.

• Жүрүш-туруштун адатка айланган зарыл нормаларын калыптандыруу максатында балдарга тийиштүү эреже, жоболорду кыйшаюусуз аткартып, алӑрдын майда-чүйдөсүнө чейин так ойлонулган жашоосун, эмгектенүүсүн жана алуусун уюштурууну үйрөтүү усулу дейбиз.