Татар теле, 7 класс Тема: Сорау җөмлә

“Татар теле, 7 класс” дәреслеге буенча төзелгән дәрес план-конспекты

Тема: Сорау җөмлә

Дәрес планы

1. Мотивлаштыру-ориентлашу.

- психологик уңай халәт тудыру

• белемнәрне актуальләштерү.

Укытучы. Үткән дәреснең уку мәсьәләсе нинди иде?

К.җ.: Без үткән дәрестә әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләре турында сөйләштек. Әйтү максаты ягыннан җөмләләр өч төрле: хикәя, сорау һәм боеру җөмләләр. (Хикәя җөмләнең моделе әйтелә)

2. Ярым иҗади һәм иҗади өй эшләрен тыңлау:

а) я 59 нчы күнегү. Бирем. Үзебез өйрәнгән әдәби әсәрләрдән әйтү максаты буенча һәр төргә 2 шәр җөмлә эзләп языгыз;

ә) и 60 нчы күнегү. Бирем.«Гаиләмнең матур гадәтләре» дигән кечкенә хикәя языгыз.

Үзбәя.

1. Уку мәсьәләсе кую.

11 нче бирем. Җөмләне укыгыз, әйтү максаты буенча төрен билгеләгез һәм, шуннан чыгып, дәрескә УМ формалаштырыгыз.

Кайсы кош, башкалар җылы якларга китеп беткәч тә, көз башына тикле туктамыйча сайрый? (Г. Бәширов)

К.җ.: Бу – сорау җөмлә. Димәк, без бүген сорау җөмлә турында сөйләшербез. Үзбәя.

Тактага һәм дәфтәрләргә тема языла.

4. УМ адымлап (өлешләп) чишү.

1. 61 нче күнегү. Җөмләләрне күчереп язарга, сорау җөмләләрнең нинди чаралар

белән белдерелүен җәяләр эчендә күрсәтә барырга.

1. Ак яулык һәм калфаклар халкыбызның борынгыдан калган йоласымы? («Сөембикә» журналыннан)

2. Мәктәбем дә, телем дә ул Тукай,

Тукайдагы кебек тел кайда? (С.Хәким)

1. Урлаганнармы әллә

Кыш бабайның Кар кызын? (М.Шабаев)

1. Болар – синең беренче шигырьләрең?

2. Чү! Бу безнең әниләрнең берсе түгелме соң? (Р. Фәйзуллин)

6. Ә, алаймыни, күзегез кызыгамыни? (Г. Ибраһимов)

К.җ.: Сорау җөмләләрне белдерүче чаралар:

1. –мы сорау кисәкчәсе. 2. Кайда сорау алмашлыгы. 3. –мы сорау кисәкчәсе + әллә кисәкчәсе. 4. Сорау интонациясе генә. 5. –ме сорау кисәкчәсе + соң кисәкчәсе. 6. –мыни сорау кисәкчәсе. Үзбәя.

2. Модельләштерү. 62 нче күнегү. Сорау җөмлә турында белгәннәрне гомумиләштереп, модель төзергә.

К.җ.:

Сорау җөмлә

– сөйләүченең үз-үзенә яки башка берәүгә булган соравын белдерә,

– сорау интонациясе белән әйтелә,

– сорауны белдерә торган сүзгә логик басым төшә,

– җөмлә ахырында сорау билгесе куела,

– түбәндәге чаралар белән белдерелә:

сорау сорау интонациясе

алмашлыкл. –мыни, -мени

-мы, -ме сорау

кисәкчәләре

Үзбәя.

3. 63 нче күнегү. Төрле грамматик чаралардан файдаланып, сорау җөмләләр төзеп язарга.

К.җ.: Мәсәлән: 1. Син нинди китаплар укырга яратасың? ( сорау алмашлыгы)

2. Безгә кунаклар килмәделәрмени? (-мени сорау кисәкчәсе) 3. Алар моны белмәгән? (сорау интонациясе генә) Үзбәя.

5. Рефлексия, бәяләү.

1.« Дәрескә нинди УМ куйган идек? Ниләр башкардык?» сорауларына җавап бирү.

6. Дәрескә гомуми бәя.

7. Өй эше:

а) мәҗбүри. 64 нче күнегү; Тыныш билгеләрен куеп, текстны күчереп языгыз, сорауны белдерүче чараларның асларына сызыгыз

ә) ярымиҗади. 65 нче күнегү; Бирелгән җөмләләрне сорау җөмләләр итеп үзгәртеп языгыз, нинди чара куллануыгызны аңлатыгыз.

б) иҗади. 66 нчы күнегү. «Туган шәһәрем» темасына диалог төзегез.