Техногендик мүнөздөгү өзгөчө кырдаалдар.

Тема: Техногендик мүнөздөгү өзгөчө кырдаалдар.

Аткарган: Өсөрбек кызы Айгерим

Группа:18

Техногендик мүнөздөгү өзгөчө кырдаал-белгилүү бир аймакта авариянын,ири авариянын (катастрофанын) натыйжасында келип чыккан жана адамдардын өлүмүнө,ден соолугуна жана курчап турган табигый чөйрөгө зыян келтирүүгө,коптощ материалдык жоготууларга жана калктын жашоо-шартынын бузулушуна алып келген татаал кырдаал.

Техногендик мүнөздөгү катастрофа-бул кайгылуу аяктаган окуя, адамдардын өлүмүнө алып келген ири авария.

Авариялар ар түрдүү болот:станоктун,жабдуулардын, транспорт каражаттарынын, энергия менен камсыз кылуу системаларынын, имараттардын бузулушу, олуттуу материалдык зыяндарга жана адамдардын өлүмүнө алып келбеген жарылуу, өрт, радиоактивдүү заттардын сыртка чыгышы менен коштолушу мүмкүн.

Өрт-материалдык чыгымдарга алып келүүчү, адамдардын ден соолугуна жана өмүрүнө, мамлекеттик коомчулук кызыкчылыктарына зыян келтирүүчү, көзөмөл кылууга болбогон күйүү процесси.

Өрт коопсуздугу.

Өрттүн келип чыгуу себептери: •отко шалаакылык менен мамиле жасоо; •газ жабдууларын,электр приборлорун иштетүүдө , мешке от жагууда коопсуздук техникасынын эрежелерин бузуу; •Электр ширетүү жана күйгүзүү иштерин жүргүзүүнүн эрежелерин бузуу; •Кокусунан же атайылап өрттө; •коопсуздукту тоготпогондук, өрттөн болуучу кесепеттерди билбегендик же маани бербегендик; •чагылгандын түшүүсү; •өзүнөн өзү күйүү.

Коомдук транспорттогу өрт.

• Өрт жөнүндө айдоочуга билдириңиз.
• Транспорт каражаты токтоору менен дүрбөлөңсүз жана түртүшпөй салондон коопсуз жайга чыгуу керек.Эшик ачылбай калган учурда атайын жасалган люктар,терезелер аркылуу салондон чыгып кеткиле.
• Балдарга кары картаңдарга,жабыркагандарга жардам көрсөтүп,коопсуз жерге алып чыккыла.Өрттү өчүрүүгө аракет кылгыла, өрт очуруучулорду жана куткаруучулары чакыргыла.
• Жакынкы объектилерге өрттүн жайылышына жол бербегиле.

Эгер адамдын кийими күйүп жаткан болсо:

• • Күйүп жаткан кийимди тезинен чечүү;
• Күйүп жаткан кийим менен чуркоого болбойт.
• Жерге тоголонбош керек;
• Башты,бетти, көздү кол менен калкалоо;
• Өчүрүү үчүн өрт өчүргүчтү колдонууга болбойт;
• Сууга чкмкуу же суу жаба куюу;
• Карга жата калуу;
• Денеге жабышып калган кийимди сыйрыбоо;
• Жабыркагандарга биринчи медициналык жардам көрсөтүп, тынчтандырып, ооруканага тезинен жеткирүү керек.

Жарылуулар.

• Жарылуу-чектелген көлөмдөгү катуу же суюк жарылма заттардын молекулаларынын кыска убакыт ичинде өтө эле тездик менен жүрүүчү экзотермиялык ажыроо процесси,бул учурда көп сандагы энергия бөлүнүп чыгуу менен молекулалар жарылма газдардын молекулаларына айланат, жогорку басымдын жана жарылуунун сокку уруучу толкунунун очогу пайда болот.

Электрдик коопсуздук.

• Электр тогу Эгер өткөргүчтөр иштебесе, электрди колдонуу коркунучтуу. Кээде адам колу менен өткөргүчтү кармап алса, ток урушу мүмкүн. Өткөргүчтөр бири-бирине тийишип, кыска тийишүүдөн (жарык өчөт), же өртчыгышы мүмкүн. Ошондуктан сырты сыйрылып калган өткөргүчтөрдү, зымдарды, өчүрүп-күйгүзгүчтү, же шнур саюучу ток бузук экенин байкасаңар дароо чоң кишилерге айтуу керек!
• Электр тогунун коопсуздук эрежелери.
• үйдөн, бөлмөдөн чыгып бара жатканда сыналгы, үналгы, электр чайнек, үтүк, зарядкага сайылган уюлдук телефон жана башка электр приборлорун сөзсүз өчүрүп кетүү керек.
• эч качан электр өткөргүчтү, зымды колуң менен тартпа!
• эч убакта сыйрылган өткөргүчтүн, зымдын жанына барба, аларды кармаба!
• эгер телевизордон, чаң соргучтан же башка электр приборлорунан күйгөн резина жыттанса, андан учкун чыгып жатса - анда аны дароо сууруп салуу керек. Мындай приборду оңдоо керек же колдонудан баш тартуу жакшы.