"Теңдеу" тақырыбындағы шығармашылық сабақ

Сабақтың тақырыбы: Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу

Сабақтың мақсаты – міндеттері:

А) білімділік:

Оқушыларға бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулер туралы түсінік беру және есеп шығарғанда теңдеу шешудің қасиетін пайдалана білуге үйрету

Ә) дамытушылық:

Оқушылардың ойын жүйелеуге, есеп шығарғанда практикалық дағдыларды қалыптастыруға баулу

Б) тәрбиелік:

Оқушыларды шапшаңдыққа, шығармашылыққа, ұқыптылыққа, сауаттылыққа тәрбиелеу

Сабақтың типі:

Жаңа сабақты меңгерту сабағы

Сабақ түрі:

Дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдістері:

Түсіндірмелі, практикалық әдіс

Сабақтың оқыту құралдары және көрнекілігі:

Интерактивті тақта, кітап, үлестірмелі қағаз

Сабақтың пәнаралық байланысы:

Өмірмен, практикалық қолданысы

Сабақ барысы:

Мұғалімнің қызметі

Оқушының қызметі

І. Ұйымдастыру бөлімі

-амандасу;

-түгелдеу;

-оқушының назарын сабаққа аудару;

-оқу құралдарының дайындығын тексеру

-амандасу;

-кезекшілік міндеттерін атқару;

-сабаққа дайындалу;

ІІ. Жаңа сабаққа даярлық

теңдеуінің түбірін табайық. Теңдеудің екі жағына да – х-ті қосайық:

2

Теңдеудің екі жағына да – х-ті қосу арқылы теңдеу _{түріне келтіріледі.}

ІІІ. Жаңа сабақ

түріндегі теңдеу (мұндағы х – айнымалы, a және b – қандай да бір сандар) бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу деп аталады.

Мысалы:

І. түрінде келтіріледі, мұндағы а – айнымалының коэффициенті; b – бос мүше.

ІІ. Түбірлері бірдей теңдеулер мәндес теңдеулер деп аталады. Мысалы, теңдеуі мен теңдеуі – мәндес теңдеулер. Олардың түбірлері ортақ (бірдей) . Берілген теңдеуді шешу үшін теңдеудің қасиеттері пайдаланылып, теңдеу мәндес теңдеуге түрленеді.

Теңдеудің бірінші қасиеті айтылады.

Мысалы, теңдеуіндегі айнымалысы бар 6х мүшесін қарама-қарсы таңбамен теңдеудің сол жағына, ал – 5 бос мүшесін қарама-қарсы таңбамен теңдеудің оң жағына көшіреміз. Сонда теңдеу немесе 2х=4 түріндегі теңдеуге түрлендіріледі.

Теңдеудің екінші қасиеті айтылады.

2х=4 теңдеуіне теңдеудің екінші қасиетін пайдаланып, теңдеудің екі жағын да 2-ге бөлсек, теңдеудің түбірін табамыз: х=2. Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеуді шешу үшін оны ықшамдап, _{түріне келтіреміз.}

теңдеуді шешудің үш түрлі жағдайы бар.

І. Егер болса, теңдеудің екі жағын да а-ға бөліп, теңдігін жазамыз. Демек, бұл жағдайда теңдеудің бір ғана түбірі бар.

Мысалы,

ІІ. Егер болса, теңдеу түрінде жазылады. теңдігі х-тің ешқандай мәнінде тура болмайды. Мұндай жағдайда теңдеудің түбірі болмайды.

Мысалы,

бұл теңдеудің түбірі болмайды.

ІІІ. Егер _{болса, теңдігі} х-тің кез келген мәнінде тура санды теңдік, сондықтан бұл жағдайда теңдеудің шексіз көп түбірі болады.

Мысалы,

_{Теңдеудің түбірі – кез келген сан.}

ІV. Жаңа сабақты бекіту.

_№835

_№836

№839

_№840

_№853

_№855

Қорытындылау

1. Қандай теңдеуді бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу деп атайды?

2. Қандай теңдеулер мәндес теңдеулер деп аталады?

3. Теңдеудің қандай қасиеттерін білесіңдер?

VІ.Бағалау

Оқушылардың алған бағасын ескерту;

Сабақ барысында кеткен қателіктеріне түсінік беру.

V. Үйге тапсырма.

№837, №838

Оқушылар үйге берілген тапсырманы орындап келеді

№837

2)

1) 3)

№838

2)

1) 3)