Тест биология 9-класс

Тест «Селекция» «Биогеоценоз» 9- кл Ф.А ----------------------------------------------------------------

1. Микроорганизмдердин эски жана жаңы сортторун жана штаммдарын көбөйтүү боюнча адамдын илимий жана практикалык ишмердүүлүгү.

а) генетика; б) эволюция; в) тандоо. Г)Селекция

2. Мал чарбачылыгында жасалма тандоонун кандай формасы колдонулат?

а) масса; б)жеке.

Жаныбарларды тандоодо көбүнчө жеке тандоо колдонулат. Мында тандоо сырткы белгилерди эске алуу менен жүргүзүлөт. Сырты (латтан. төрт – тышкы) – жаныбардын сырткы белгилеринин жыйындысы – дене түзүлүшү, дене мүчөлөрүнүн катышы ж. б

3 Кандай гибриддештирүү инбридингдик депрессияга алып келет?

а) тыгыз байланышта; б) тиешеси жок.

4. Инбридинг эмне үчүн?

Тектеш эркек менен ургаачынын жупташуусу инбридинг деп аталат. Туугандык тандоодон келип чыккан тукум инбридинг деп аталат. Тектеш эмес жаныбарлардын жупташуусу аутбридинг деп аталат

а) гетеротикалык гибриддерди алуу; б) таза линияларды алуу;

в) касиеттин үстөмдүгүн бекемдөө.

Окшош жаныбарлардын жупташуусунун натыйжасында, алардын тукумунда жупташкан тектеш индивиддер үчүн жалпы болгон ата-бабадан аллелдердин жана генотиптердин топтолушу пайда болот. Инбридинг тукумдарда гомозиготалуу генотиптердин жыштыгынын жогорулашына жана аллель жыштыгын сактоо менен гетерозиготалуу генотиптердин жыштыгынын төмөндөшүнө алып келет. Тектеш жупташуу генетикалык вариациянын төмөндөшү менен коштолот.

5. Гетерозис кандай эффект берет?

Гетерозис-ар кандай гендердин аллелдеринин белгилүү бир топтомун гетерогендүү ата-энелеринен тукум кууп өткөндүктөн, гибриддердин жашоо жөндөмдүүлүгүнүн жогорулашы.

а) жашоо жөндөмдүүлүгүнүн жана өндүрүмдүүлүгүнүн төмөндөшү;

б) туруктуулукту жана өндүрүмдүүлүктү жогорулатуу; в) төрөттүн жогорулашы.

6. Гетерозис эффектиси гибриддердин андан ары көбөйүшү менен сакталабы?

а) ооба; б) жок; в) кээде.

7. Кандай организмдерде полиплоидия болот?

а) өсүмдүктөр; б) жаныбарлар; в) микробдор.

8. Адам тарабынан жасалма жол менен жаратылган жана түзүлүшүнүн жана түшүмдүүлүгүнүн тукум куума туруктуу өзгөчөлүктөрү менен мүнөздөлгөн бир түрдөгү маданий өсүмдүктөрдүн жыйындысы.

а) тукум; б) класс; в) штамм. Г) сорт

9. Өндүрүштө тирүү организмдерди жана биологиялык процесстерди колдонуу.

а) биотехнология; б) гендик инженерия; в) клондоштуруу.

10. Бир организмдин генин экинчи организмдин геномуна киргизүү аркылуу генотипти өзгөртүү.

а) биотехнология; б) гендик инженерия; в) клондоштуруу.

11. Тирүү организмдерди тандоо боюнча биринчи иш кайсы тарыхый доордо башталган?

А)Палеолит Б)Неолит В)Мезолит

12. Кайсы белгилүү окумуштуунун илимий эмгектеринде селекциялык иштердин негиздери көрсөтүлгөн?

А)Ч.Дарвин Б)К. Линнея В)Г.Мендель

13. Тандоо «адам башкарган эволюция» деген сөз кимге таандык?

А)В.И.Вернадский Б)Н.И.Вавилов В) Н.В.Цицин

14. «Selectio» деген сөз латын тилинен которгондо эмнени билдирет?

А)Көзөмөл Б)Издөө В)Тандоо

15. Өсүмдүктөрдүн спецификалык туруктуу мүнөздөмөлөрү бар жасалма жол менен өстүрүлгөн сорту кандай аталат?

А)Көрүү Б)Түрдүү В)Калк

16. Өсүмдүктөрдүн келип чыгуу борборлору жөнүндөгү окууну ким жараткан?

А)К.А.Тимирязев Б)Н.И.Вавилов В)И.И. Мечников

17. Картошка, помидор, жүгөрүнүн мекени кайсы аймак?

А)Жер ортолук Б)Анд В)Чыгыш Азия

18. Жасалма шарттарда бөлүнүп алынган микроорганизмдердин тобу деп аталат:

А)Мөөр Б)Штамм В)Сериялар

19. Өсүмдүктөрдүн келип чыгышынын канча алгачкы борборлору өзгөчөлөнөт?

А)5 Б)7 В)10

20. Жогорудагы тизмеден кайсы белги маданий өсүмдүктөргө мүнөздүү?

А)Чектелген генофонд Б)Начар өндүрүмдүүлүк В)Кичине өлчөм

21. Абиссиния (Эфиопия) борборунда пайда болгон өсүмдүктөрдүн тизмесин тандаңыз.

А)Кофе, кастор буурчагы, курма пальмасы Б)Сисал, какао, авокадо В)Чай, соя, шабдалы

22. Гибриддештирүү деген эмне?

А)Күтүлбөгөн көзөмөлсүз ген мутациясы Б)Бир клетканын негизинде организмди өстүрүү

В)Гендердин жаңы комбинацияларын түзү

23. Айкын тукум куучулук сапаттары менен мүнөздөлгөн бир түрдөгү жаныбарлардын жасалма жол менен өстүрүлгөн жыйындысы кандай аталат?

А)Отряд Б)Тип В)Порода

24. 1-муундагы гибриддердин бир катар мүнөздөмөлөрү боюнча ата-энелик формалардан артыкчылыгы деп аталат:

А)Клондоо Б)Гетероз В)Башталыш

26. Генотипти эске алуу менен жасалган тандоо кандай аталат?

А)Эси жок Б)табигый В)Жеке

27. Тоок менен жумурткага тиешелүү себептик дилеммада адатта "кайсынысы биринчи келди:тоокпу же жумурткабы?" деген суроо пайда болот. Дилемма бардык балапандардын жумурткадан чыгаарын жана жумурткаларды тоок тууй турганын байкоодон улам келип чыгат. Бирок суроогоэволюциялык көз караш менен жооп берели. Эволюция дарагынын төмөнкү сүрөтүн изилдеп, “кайсысы биринчи пайда болду: тоокпу же жумурткабы?” деген суроого жооп бериңиз. А) Тоок Б) Жумуртка

В) Алар чогуу пайда болгон Г) Бул суроого жооп берүүгө эч кандай мүмкүнчүлүк жок

28. Төмөндөгү факторлордун кайсынысы биотикалык фактор болуп эсептелет жана

биоценоздордун түзүлүшүнө жана түптөлүшүнө таасир этет?

А) Жаан-чачын, шамал Б) Азыктандыруучу заттардын болушу, топурактын рН В) Жырткычтык, атаандаштык Г) Температура, суу

29. Глобалдык жылуулуктун натыйжасы...

А) Океан деңгээлинин көтөрүлүшү Б) Парник газдарынын концентрациясынын көбөйүшү

В) Күндүн активдүүлүгүнүн жогорулашы Г) Жашоо чөйрөсүн жоготуу

30. Диаграммада дарак жана ага байланышкан организмдер көрсөтүлгөн.

Белгиленген организмдердин кайсынысы продуцент болуп саналат?

А) А Б) Б В) В Г) Г

31. Төмөнкүлөрдүн кайсынысы популяция болуп саналат?

А) Көлмөдө жашаган бардык жаныбарлар жана өсүмдүктөр

Б) Токойдо өскөн бардык кызыл дарактары

В) 100 жылдын ичинде өлкөдө төрөлгөн бардык адамдар

Г) Африкадагы жаныбарлардын бардык түрлөрү

31. Диаграммада азыктануу желеси көрсөтүлгөн. Жыландардын саны көбөйсө кайсы организмдердиндагы саны көбөйөт?

А) Канаттуулардын Б) Чегирткелердин В) Кескелдириктердин Г) Тыйын чычкандардын

32) Диаграммада жалбырактын кесилген бөлүгү көрсөтүлг Жебе эмнени көрсөткөн?

А) Жалгыз гана көмүртектин айлануусун Б) Энергиянын агымын

В) Суу менен көмүртектин айлануусун Г) Жалгыз гана суунун айлануусун

33. 2.Кургак экосистемаларынын кайсы трофикалык деңгээли эң көп жалпы биомассага ээ?

a. Өсүмдүк менен азыктангандар b. Продуценттер в. Биринчи катардагы консументтер

г. Үчүнчү катардагы консументтер д. Экинчи катардагы консументтер

34. Айрым өсүмдүктөрдүн тамыр түйүндөрүндө азотту бекемдөөчү бактериялар(Rhizobium тукуму) бар. Бул мамиле эмне деп аталат: a. Аменсализм б. Комменсализм в. Мутуализм г. Түр ичиндеги атаандаштык д. Гаузе принциби

35. Төмөнкүлөрдүн кайсынысы адам популяциясынын экспоненциалдуу өсүшүнүнсебеби болушу мүмкүн? a. Бубон чумасы b. Өнөр жай революциясы c. Айыл чарбанын өнүгүүсү

d. Таза суу менен жетиштүү көлөмдө камсыздалуусу e. Дүйнөлүк климаттын өзгөрүшү

36. Кургактыктагы экосистемаларда азоттун жетишсиздигинин себеби:

a. Атмосферада азоттун аз көлөмү b. Атмосфералык азот негизинен стратосферада кездешет да, кургактыктын экосистемалары менен өз ара аракеттенбейт

c. Азоттун сууда эригичтиги өтө төмөн болгондуктан, клеткага жайкиретd. Атмосфералык азот ар кайсы жерде ар башка болгондуктан, айрымжерлерде жетишсиздик болот

e. Атмосфералык азотту көпчүлүк организмдер колдоно албайт, анткенианы бактериялар жана цианобактриялар аркылуу органикалык бирикмелерге айландырылуусу керек.

37. Көмүртектин айланышы жөнүндө төмөнкүлөрдүн кайсынысы туура эмес:

a. Атмосферада СО2 өндүрүүчүлөрдүн жана керектөөчүлөрдүн дем алуусунун эсебинен гана жүрөт b. Көмүртек автотрофтун эсебинен органикалык болуп калат

c. Фотоспирация өсүмдүктөрдө көмүртекти фиксациялоого өбөлг өтүзөт

d. Полентологиялык күүйчү май гноздон жана акиташтан органикалыккөмүртектин ажыроосу менен пайда болот e. Атмосфералык көмүртектин бир бөлүгү сууда эриген

38. Абиотикалык фактор- бул… .

а) абанын температурасынын жыл мезгилине жараша ѳзгѳрүшү б) адамдын саздарды кургатышы в) адамдын токойду кыркуусу г) жырткычтын жемин жеши

39. Тирүү организмдер жансыз жаратылыштын факторлору менен зат алмашып тыгыз байланышта болуп, ѳзүн-ѳзү жѳнгѳ салган кандай системаны түзүшѳт ?

а) биоценоз б) фитоценоз в) биогеоценоз г) агроценоз

40. Консументтер-…

а) ѳсүмдүктѳр б) жаныбарлар в) бактериялар г) козу карында

41. Азык тизмегиндеги баштапкы звеносу… .

а) жырткычтар б) бактериялар жана козу карындар

в) ѳсүмдүктѳр менен азыктануучу жаныбарлар г) ѳсүмдүктѳр

42. Биринчилик трофикалык деӊгээлден баштап биомассанын же энергиянын, особдордун санынын азайышы-… .

а) азык чынжыры б) экологиялык пирамиданын эрежеси

в) азык тизмеги г) заттардын айлануусу

43.Популяция деген эмне

А)эволюциянын эң кичине ,элементардык бирдиги Б) түрл өрдүн өз ара байланышын окутуучу илим В)эволюциянын өнүгүү баскычтары