Тест по Чеченскому языку

Нохчийн мотт 4-г1а класс

1. Алфавитан рог1аллехь т1ера схьаязде дешнаш. Дийца, билгалдаьккхинчу дашехь «ь» муьлхачу маь1нехь лела.

Йоза, эвла, школа, газет, кхокха, аьхке, г1ала, альбом, накъост, т1ам, яьшка, пондар, сай, п1елг, хьоза, оьрси, къолам, котам, юьртахь, ч1ара, илли, з1окьеттарг, зу, тетрадь.

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

2. Билгалдаккха совнаха дош. ХӀунда лерина ахь и совнаха?

Малх, мох, хох, ло, ткъарш, дерз. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Легаде дешнаш кор, не1арш.

ЦI.д. _____________________________________________________________

Дл.д. _____________________________________________________________

Л.д. ______________________________________________________________

Др.д.______________________________________________________________

К.д. ______________________________________________________________

Х.д._______________________________________________________________

М.д. ______________________________________________________________

Дс.д.______________________________________________________________

4. Кху ц1ердешнешх адамийн корматалла билгалъеш долу дешнаш кхолла:

Пондар, зурма, дешар, хьехар, ха, беш, таллар, ахар. ____________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Оьрсийн матте гочъе предложени:

Гуьйранна олхазарш бовхачу мехкашка д1адоьлху.

____________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Къовларшна юккъера билгалзачу кепера хандешнаш карарчу хене а дохуш, д1аязъе текст.

(1). Талл (дог1а) токхамаш ца хилийта басешкахь а, хийистехь а. (2) Б1аьста ча меца а, дера а хуьлу, цундела цо (даа) моьлкъарчий, пхьидарчий, хьонка. (3) Лаьмнаш т1ехьара (схьакъада) сирла малх. (4) Де дохделча, накхармозийн г1овг1а (ч1аг1ъяла). (5) Лекхачу хьуьна юккъехь бодане (хила). Йовхачу пешо шелвелла стаг (вохван).

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

7. Билглазчу кепан хандешнех йог1учу хенан хандешнаш кхолла.

Деша – , лакха – , вада – , хьийса – , ловза – , охьайилла – , хаийта – саца – латта –, дийца – .

8. Терахьдешнаш дешнашца а яздеш, схьаязъе текст.

Шарахь 365 я 366 де хуьлу. Шо 12 баттах лаьтта. Х1ора баттахь 30 я 31 де хуьлу. Бакъду, февраль беттан 28 я 29 де бен ца хуьлу. Цхьана баттахь 4 к1ира хуьлу. Цхьана к1иранан 7 де ду. Цхьа де-буьйса 24 сахьтах лаьтта. Цхьана сахьта чохь 60 минот ю. Цхьана минота чохь 60 секонт ю.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

9. Ц1ерметдешнаш шаьш ма-дарра юкъа а далош, предложенеш х1иттае.

Вай, уьш, тхо, шуьга, соьца.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

10. «Сан доьзал» темина жима сочинени язъе.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Дешархойн нохчийн меттан региональни олимпиада.

2021-2022 дешаран шо. Школин этап.

4-г1а класс

ТIедахкарш кхочушдаран мах хадоран критереш

1. Алфавитан рог1аллехь т1ера схьаязде дешнаш. Дийца, билгалдаьхначу дешнашкахь «ь» муьлхачу маь1нехь лела.

Йоза, эвла, школа, газет, кхокха, аьхке, г1ала, альбом, накъост, т1ам, яьшка, пондар, сай, п1елг, хьоза, оьрси, къолам, котам, юьртахь, ч1ара, илли, з1окьеттарг, зу, тетрадь.

Жоп: 1. альбом, аьхке, газет, г1ала, зу, з1окьеттарг, илли, йоза, котам, кхокха, къолам, накъост, оьрси,пондар, п1елг, сай, тетрадь, т1ам, хьоза,_ч1ара, школа, эвла, юьртахь, яьшка.

2. __Билгалдинчу дашехь «ь» къасторан маь1нехь лела_____________________________________________

Мах: хIора нийса д1ах1оттийна дош –).0,5 б (12 б). «ь» маь1на нийса аларна – 1 б. Шаерг (максим.) -13 б.

2. Билгалдаккха совнаха дош. ХӀунда лерина ахь и совнаха?

Малх, мох, хох, ло, ткъарш, дерз.

Жоп: хох – 3 б.

1аламан хиламаш билгалбечу дешнаш юкъахь хасстом сов бара.

3. Легаде дешнаш кор, не1арш

Жоп:

ЦI.д. кор, не1арш

Дл.д. коран, не1арийн

Л.д. корана, не1аршна

Др.д. коро, не1арша

К.д. кораца, не1аршца

Х.д. корах, не1арех

М.д. коре, не1аршка

Дс.д. корал, не1арел

Мах: нийса легорна – хIора дашна - 3 б.

Шаерг – (3-чу тIедилларна) - 6 б.

4. Кху ц1ердешнешх адамийн корматалла билгалъеш долу дешнаш кхолла:

Пондар, зурма, дешар, хьехар, ха, беш, таллар, ахар.

Жоп: Пондарча, зурманча, дешархо, хьехархо, хехо, бешахо, таллархо, ахархо.

Мах: х1ора дашна – 0,5 б. Шаерг – 4 б.

5. Оьрсийн матте гочъе предложени:

Гуьйранна олхазарш бовхачу мехкашка д1адоьлху.

Жоп: Осенью птицы улетают в теплые края.

Мах: хIора дош – 0,5 б. Шаерг – 3 б.

6. Къовларшна юккъера билгалзачу кепера хандешнаш карарчу хене а дохуш, д1аязъе текст.

(1). Талл (дог1а) токхамаш ца хилийта басешкахь а, хийистехь а. (2) Б1аьста ча меца а, дера а хуьлу, цундела цо (даа) моьлкъарчий, пхьидарчий, хьонка. (3) Лаьмнаш т1ехьара (схьакъада) сирла малх. (4) Де дохделча, накхармозийн г1овг1а (ч1аг1ъяла). (5) Лекхачу хьуьна юккъехь бодане (хила). Йовхачу пешо шелвелла стаг (вохван).

Жоп. (1). Талл (дуг1у) токхамаш ца хилийта басешкахь а, хийистехь а. (2) Б1аьста ча меца а, дера а хуьлу, цундела цо (дуу) моьлкъарчий, пхьидарчий, хьонка. (3) Лаьмнаш т1ехьара (схьакъеда) сирла малх. (4) Де дохделча, накхармозийн г1овг1а (ч1аг1ло). (5) Лекхачу хьуьна юккъехь бодане (хуьлу). Йовхачу пешо шелвелла стаг (вохво).

Мах: хIора дош – 1 б. Шаерг – 5 б.

7. Билглазчу кепан хандешнех йог1учу хенан хандешнаш кхолла.

Деша – , лакха – , вада – , хьийса – , ловза – , охьайилла – , хаийта – саца – латта –, дийца – .

Жоп: Деша – доьшур ду , лакха – локхур ю, вада – водур ву , хьийса –хьуьйсур ду , ловза – ловзур ду , охьайилла – охьайуьллур ю, хаийта – хоуьйтур ду, саца – соцур ву, латта – лаьттар ву, дийца – дуьйцур ду.

Мах: Х1ора дош – 0,5 б. Шаерг – 5 б.

8. Терахьдешнаш дешнашца а яздеш, схьаязъе текст.

Шарахь 365 я 366 де хуьлу. Шо 12 баттах лаьтта. Х1ора баттахь 30 я 31 де хуьлу. Бакъду, февраль беттан 28 я 29 де бен ца хуьлу. Цхьана баттахь 4 к1ира хуьлу. Цхьана к1иранан 7 де ду. Цхьа де-буьйса 24 сахьтах лаьтта. Цхьана сахьта чохь 60 минот ю. Цхьана минота чохь 60 секонт ю.

Жоп: Шарахь кхо б1е кхузткъе пхиъ я кхо б1е кхузткъе ялх де хуьлу. Шо шийтта баттах лаьтта. Х1ора баттахь ткъе итт я ткъе цхьайтта де хуьлу. Бакъду, февраль беттан ткъе барх1 я ткъе исс де бен ца хуьлу. Цхьана баттахь диъ к1ира хуьлу. Цхьана к1иранан ворх1 де ду. Цхьа де-буьйса ткъе деа сахьтах лаьтта. Цхьана сахьта чохь кхузткъа минот ю. Цхьана минота чохь кхузткъа секонт ю.

Мах: Х1ора нийсачу терахьдашна – 1 б. Шаерг – 11 б. (Повтораш ца лору).

9. Ц1ерметдешнаш шаьш ма-дарра юкъа а далош, предложенеш х1иттае.

Вай, уьш, тхо, шуьга, соьца.

Мах: Х1ора предложени – 1 б. Шаерг – 5 б.

10. «Сан доьзал» темина жима сочинени язъе.

Сочиненин мах хадоран критереш:

Шаерг : 10 тIедиллар – 80 балл.