Тик бурчтуу үч бурчтук,кантет,гипотенуза,аянт

Числосу:

16. 12.2024

Классы : 5-кл.

Предмети : Математика

Мугалими:Муратова.Ж

ОББ:

Шакирова Н

Сабактын темасы :

Тик бурчтуу үч бурчтук.Катет.Гипотенуза.Аянт

Сабактын максаттары: ПС 5.3.3.1.

1.Билим берүүчүлүк : Тик бурчтуу үч бурчтук,элементтери жана анын аянты жөнүндө түшүнүк берүү

2.Өнүктүрүүчүлүк:Тик бурчтуу үч бурчтуктун аянтын таба алышат.Тик бурчтуу үч бурчтуктун аянтын,периметрин мисал-маселелерди чыгарууда формулалардын жардамы менен иштөөнү үйрөнүшөт

3.Тарбиялык : Достук мамиледе болууну ,өз ара текшерүүнү,топтордо иштөөнү үйрөнүшөт

Күтүлгөн натыйжалар:Тик бурчтуу үч барчтуктун аянтын,периметрин формулалардын жардамы менен таба алышат

Сабактын этаптары

Убакыт

Мугалимдин иш аракети

Окуучулардын иш аракети

Окуучуларды калыптандыруучу компетент-түүлүктөр

Баалоо

Негизги

Пред-меттик

1.Мотивация

Уюштуруу

Шыктандыруу

2-3’

Окуучулар менен саламдашып , класстагы тартип-тазалыкты көзөмөлгө алып , ”Алтын эрежелер”ди эске салып , сабакка келбеген окуучуларды жоктоп , окуучулардын сабакка даярдыгын аныктайм .

1.Сабакты уюштуруу жана жагымдуу маанай тартуулоо

2.Шыктандыруу

Кана балдар маанайыңар кандай?

Кубанычты х

Кайгыны :

Сооп иштерди +

Жаман адаттарды -

Мугалим менен саламдашышат, класстагы тартипти сакташат , тазалыкты көзөмөлгө алышат , ”Алтын эрежелер” ди эске салышат,сабакка келбеген окуучуларды айтышат, китеп-дептерлерин алышып

1.Мугалим менен бирдикте жагымдуу маанай түзүүгө катышат

көбөйткүлө

бөлүшкүлө

кошкула

азайткыла

НК1

ПК1

“Азамат-сыңар” дайым бири- бирибизөге жардам берип, ачык маанайда жүрөлү

2.Теманы жана күтүлгөн окуу натыйжаларын жарыялоо

2-3’

Багыттоочу суроолор:

1.Балдар А4 барак кандай фигурага окшош?

2.Балдар А4 барактын бурчтары канчага барабар?

3.Балдар А4 барагын диагоналы боюнча 2ге бүктөгүлө

4.Кандай фигура келип чыкты?

5.Тик бурчтуктун аянты эмнеге барабар эле?

S=a*в

Ар бир окуучунун колуна А4 барагы берилет

1.Үйгө берилген тапшырма текшерилет. Багыттоочу суроолор боюнча ойлорун ортого салышат,суроолорго жооп беришет.

2. Мугалим менен бирдикте теманы коюшат

НК2

ПК2

Рахмат!

Дагы кимиңер кандай ойлорду айта аласы-ңар?

3.Тема боюнча зарыл болгон маалыматтарды берүү

4-5’

Жаңы теманы түшүндүрүү:

Демек балдар бүктөгөндө эки үч бурчтук пайда болду.Бул үч бурчтуктар тик бурчтуу үч бурчтуктар.Бул үч бурчтуктардын бирден бурчу тик болот,ошондуктан мындай үч бурчтуктар тик бурчтуу үч бурчтуктар деп аталышат.Тик бурчту түзүүчү жактары каттеттер деп аталат.Тик бурчка карама-каршы жагы гипотенуза деп аталат.Катеттерин а,в,

гипотенузасын с деп белгилейбиз

ыыыыыыыыыыыы

с в=h

а

Тик бурчтуктун диагоналы аны барабар тик бурчтуу үч бурчтукка бөлгөндүктөн, тик бурчтуу үч бурчтуктун аянты S=a*h:2

А: Тик бурчтуу үч бурчтуктун аянты,анын катеттеринин узундуктарынын күбүйтүндүсүнүн жарымына барабар.

1.Жаңы маалыматты окуучулар кабыл алышат.

2. Окуучуларга тапшырмалар берилет

Окуучулар менен бирдикте тик бурчтуу үч бурчтуктун үч формуласын келтирип чыгарышат.

S=a*h:2

S=a:2*h

S=h:2*а

Тик бурчтуу үч бурчтуктун 3 түрлүү аныктамасын келтирип чыгарышат

Окуучу-ларга сыпат-тама баалар берилет

Эс алуу мүнөтү

1’

Разминка

Маанайларын көтөрөм,

Булчуң чыңдап ойнотом.

Сабагым кызыктуу өтсүн деп,Интерактивдүү усул колдоном

Окуучуну бөлөмүн мен топ-топко,

Изденүү иш аракет ашат ошондо.

Балага багыт берем,

Көзүн ачаа-ачаа ойгото.

Разминка

Окуучулардын маанайлары көтөрүлөт.

4.Интерактивдүү көнүгүүлөр – сабактын борбордук бөлүгү

25-27’

STEM методу менен Flippity сайтынан окуучуларды 4 топко бөлүп алам.

1-топ. S-Илим

2-топ.T-Техника

3-топ. E-Инженер

4-топ. M-Математика

1-тапшырма.Ар бир топко берилет.

Узуну 4 см,

туурасы 3 см болгон тик бурчтуктун периметрин жана аянтын тапкыла? Пайда болгон тик бурчтукту диагоналы боюнча 2ге бөлгүлө.Келип чыккан үч бурчтуктардын аянтын тапкыла?

2-тапшырма.Тик бурчтуу үч бурчтуктун катеттеринин бири 3 см,гипотенузасы андан 2см ге чоң,ал эми периметри 12 см ге барабар болсо,анын аянты канчага барабар болот?

Окуучулар 2 же 3 түрлүү жодун таап чыгарышат

3-тапшырма.Тик бурчтуу үч бурчтуктун гипотенузасы 13 см, катети 5см ,ал эми периметри катетинен 6 эсе узун болсо , аянтын тапкыла.

Окуучулар 2 же 3 түрлүү жодун таап чыгарышат

4-тапшырма

Тик бурчтуу үч бурчтуктун катети 6м,гипотенузасы 10м,ал эми аянты 24 квадраттык метр.Үч бурчтуктун периметрин аныктагыла.

Окуучулар 2 же 3 түрлүү жодун таап чыгарышат

Балдар 4-топко бөлүнүштү.

Ар бир топко тапшырмалар берилет. Окуучулар 2 же 3 түрлүү жодун таап чыгарышат

1-тапшырма . Берилди:

а=4см,

в=3см

S-?

Чыгаруу:

S=a*в=4см*3см= 12

Жообу: 12

S=a*h:2=4*3:2=12:2=

=6

2-тапшырма

Берилди:

а=3см

с=а+2см=3см+2см= =5см

Р=12см

S-?

Чыгаруу:

Р=а+в+с

12=3см+ h +5см

12=8см+ h

h =12см-8см=4см

S=a*h:2=(3см*4см):2==12см:2=6

Жообу: 6

3-тапшырма

Берилди:

с=13см

в=5см

Р=6*в=5см*6=30 см

S-?

Чыгаруу:

Р=а+в+с

30см=а+13см+5см

30см=а+18см

а=30см-18см=12см

S=a*h:2=(12см*5см):2=60см:2=30

Жообу: 30

4-тапшырма

Берилди:

а=6м

с=10м

S=24

Р=?

Чыгаруу:

S=a*h:2

24=(6* h):2

48=6* h

h =48:6=8

Р=а+в+с=6м+8м+10м=24м

Жообу:Р=24м

Окуучулар өз жөндөмдүүлүктөрү менен иштеген түрдүү жолдо чыгарылган иштерин жактап беришет.

НК3

ПК3

Мугалимдин алкыш сөзү

Азамат, Бали, Рахмат ж.б

5. Сабактын жыйынтыктарын чыгаруу; натыйжаларын баалоо

5-6’

1.Теманы жыйынтыктоо үчүн багыттоочу суроолор берилет.

1.Балдар биз бүгүн эмнелерди үйрөндүк?

2.Тик бурчтуу үч бурчтук деп эмнени айтат экенбиз?

3.Катеттери деп эмнени айтабыз?

4.Гипотенузасы деп эмнени айтабыз?

5.Тик бурчтуу үч бурчтуктун аянты эмнеге барабар?

2.Талкуу

3.Баалоо.Tik Tok аркылуу бааланат.

Рефлекция

Сабак кызыктуу болду.

Мага баары түшүнүктүү

Сабак кызыктуу болду.

Бирок кыйынчылыктар болду.

Сабакта абдан оор болду.

4.Үй тапшырма берилет

№259,260

Балдар сабакка активдүү катышканыңар үчүн силерге кол чабуулар болсун.

Көңүл бурганыңар үчүн чоң рахмат!

Берилген багыттоочу суроолорго ар бир топтон окуучулар жооп беришет

Ар бир топтун топтогон упайларына жараша бааланат

Өткөн сабактагы берилген үй тапшырма менен бугүнкү тапшырманын окшоштугун, айырмачылыгын салыштырабыз

НК2

ПК2

Мугалимдин алкышы ар бир окуучуну өзүнчө сыпат-тама баалар менен баалайт.

Ар бир окуучуга баа коюлат.

Тапшырма

№259 Тик бурчтуу үч бурчтуктун катети 20см,гипотенузасы 25см,ал эми периметри берилген катетинен 3 эсе узун.Үч бурчтуктун аянтын тапкыла?

Берилди:

Чыгаруу:

а=20 см

Р=3*а=3*20см=60см

с=25 см

Р=а+h+с=20см+в+25см

Р=3*а

60см=45см+ h

S=?

h =60см-45см=15см

S=a*h:2=(20см*15см):2

=300 :2=150

Жообу: 150

№260 Тик бурчтуу үч бурчтуктун катети 10 м,гипотенузасы 26 м,ал эми аянты 120 .Үч бурчтуктун периметрин аныктагыла.

Берилди:

Чыгаруу:

а=10 м

S=a*h:2

с=26 м

120=(10* h):2

S=120

120*2=(10* h)

Р=?

240=10* h

h =240:10=24м

Р=а+h+с=10м+24м+26м=60 м

Жообу: 60 м