Тізбектелген сабақтар топтамасына Бағдарламаның жеті модулі қалай және неге енгізілгендігі туралы рефлексивтік есеп

Байдулла Мөлдір Мұғалім партфолиосы А1 есебі

№2 топ «Мектептегі мұғалім көшбасшылығы»

Қызылорда қаласы 20.02.2017 жыл

Тізбектелген сабақтар топтамасына Бағдарламаның жеті модулі қалай және неге енгізілгендігі туралы рефлексивтік есеп

Қазіргі таңда оқушылардың сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыта отырып, жаңаша идеяларын дамыту мұғалімдердің басты қағидаларына айналуы тиіс. Мұғалімдер көптеген оқыту стратегиялары мен әдіс тәсілдерді пайдаланып оқушыларды оқуға ынталандырулары керек. «Мектептегі мұғалім көшбасшылығы» бағдарламасын негізге ала отырып мен тізбектелген сабақтар жоспарын 7-сыныптың Қазақстан тарихы пәнінен алдым. Тізбектелген сабақ жоспарын жасай отырып өз сабақтарыма оқушының жан-жақты дамуына, оның танымдық деңгейінің арттыртуына ықпал ететін түрлі әдіс-тәсілдерді қолдануды қолға алдым. Сабақтарымды «Сын тұрғысынан ойлауға үйрету», «Талантты және дарынды балаларды оқыту», «Диалогтік оқыту», «Оқу үшін бағалау және оқуды бағалау», «Қалай оқу керектігін үйрену», «Оқыту мен оқуда ақпараттық- коммуникациялық технологияларды пайдалану», «Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу» атты жеті модулдің идеяларын кірістіре отырып жоспарлауды мақсат еттім. Қазақстан тарихына арналған тізбектелген сабақтарым ХҮ ғасыр мен ХҮІІ ғасырлардағы қазақ хандығын қамтиды. Сабақ барысында оқушылар ХҮІ-ХҮІІ ғасырлардағы қазақ мемлекетінің жағдайын түсіндіреді, Қасым, Хақназар, Тәуекел, Есім хандардың саясатына баға береді, хандар саясатын салыстырады. Бірінші сабағым Қасым ханның тұсындағы қазақ хандығы. Екінші сабағым Хақназар хан тұсындағы қазақ хандығының күшеюі, үшінші сабағым Тәуекел хан тұсындағы Қазақ хандығының нығая түсуі, төртінші сабағым қайталау сабағы деп жоспарладым. Сабақта нәтижеге жету үшін сабақтарымда оқушылармен бірлесе SMART мақсаттын жасауды жоспарладым. Оқушылар сабаққа мақсат қоя отырып,нәтижеге жетуге талпынады, оқушылар мақсатқа жету үшін өз ойын ашық айта алауға дағдыланады. Оқушыларда өздеріне мақсат қою дағдысы қалыптасады. Оқушымен мұғалім арасында сенімді қарым –қатынас орнайды. Себебі мектептегі мұғалім көшбасшылығы нұсқаулығының 73 бетінде былай айтылған «Оқушы оқу үдерісіне белсене қатысқанда ғана материалды терең меңгереді. Мұғалім оқушының сыныпқа келген кездегі бастапқы сенімдерін , білімін және өзіндік ойын негізге ала отырып өз пайымдарын жасауға қабілетті екенін түсінеді. Оқушыларды жұмысқа ынталандырады және сыныпта болатын жағдайлардың бәріне белсенді қатысуға мүмкіндік береді.

Сабақты жоспарлау кезінде сабаққа кіріспе жасау үшін оқушылардың ойын жинақтауына ықпал ету мақсатында бірінші сабағымда «Қасым хан» деген сөзжұмбақ жасырмақпын. Оқушылар сөзжұмбақ сұрақтарына жауап бере отырып сабақтың тақырыбын аштыру үшін «Миға шабуыл» әдісін пайдаланып оқушының танымдық деңгейін кеңейтуге ықпал етемін. «Тәуекел ханның тарихи бейнесіне қандай баға берер едіңіз?» деген сұрақты ойлаудың алты қалпағы арқылы талдатсам деймін. Талдау жасау барысында оқушылар талдау жасай отырып проблемаларды анықтау, тиісті ақпарат жинау, дәлелдер мен дәйектерді бағалау, деректерді интерпретациялау дағдылары қалыптасады деп ойлаймын. Сын тұрғысынан ойлау бақылау, тәжірибе , толғану және пайымдау нәтижесінде алынған ақпаратты ұғыну, бағалау, талдау, және синтездеуде қолданатын әдіс болып табылады. ( Мектептегі мұғалім көшбасшылығы 41 бет) Сонымен қатар Тони Райан жасаған «Данның кілттері» әдісін «Тәуекел хан» тақырыбында өз сабағыма ыңғайлап, «Есімдер кілті», «Даталар кілті», «Қалалар кілті» деп пайдалануды жоспарладым . Оқушылар өздеріне берілген кілттердің құпиясын ашады. Нәтижесінде оқушылар сыни ойланып тақырыпты жан-жақты ашуға мүмкіндік алады. Оқушылар Қасым хан мен Хақназар хандардың тарихтағы ролін ғаламтор материалдарын пайдалана отырып орындайды. Ғаламторды пайдалана отырып өздеріне қажетті ақпарттарға қол жеткізеді. «Қасым ханның қасқа жолы» жайлы мағлұматтар оқулықта аз берілгендіктен дарынды оқушыларға қосымша ізденуге тапсырма ретінде беремін деп жоспарладым. Оқушылар тапсырманы орындай отырып өз пәнін жетік меңгерумен қатар ақпараттық білімдерін толықтырып, идеяларды салыстыруға проблемалар мен оқиғалардың модельдерін ұсынуға, оқуда жаңалық жасауға таным қабілеттерін дамытуға мүмкіндік алауға ықпал етемін деп ойлаймын. Оған себеп Мишар мен Келер(2006) егер де жаңа технологиялар оқыту мен оқуды жетілдіру үдерісін түрлендіретін болса, онда сабақты жоспарлау үдерісінде пәндік білім мен оқыту технологиялары сабақтасып жатуы керек дейді. (Мектептегі мұғалім көшбасшылығы 94-бет) Сабақтарыма оқушының жас ерекшелігіне сай қызығушылығын туғызатын тапсырмалар енгізуді жоспарладым. Нәтижесінде оқушылардың танымдық деңгейлері , сабаққа деген қызығушылығы артады деп ойлаймын. Өткен сабақтарды пысықтау кезінде пайдаланғалы отырған «Досыңа қоңырау» әдісі сыныптағы оқушыларға сауал бергенімде жауап бере алмаса досының көмегіне жүгінуге мүмкіндік алады нәтижесінде оқушылармен достық қарым қатынасты жақсарта отырып сыныптағы әлсіз оқушылардың алға ілгерілеуіне, дарынды оқушылардың көріне білуіне ықпал етеді деп ойлаймын. Осы әдісті ала отырып сабағымда диалогтік отудың жүзеге асқанын қалаймын. Себебі Мерсер (2005) «Құрдастар арасындағы өзара қарым-қатынас оқуда маңызды рөл атқаратынын көрсетті. Оқушылар жұпта немесе топтарда жұмыс істегенде олар, «мұғалім-оқушы» сұхбаты түріндегі өзара іс қимылға қарай мейілінше «симмитриялы» болып табылатын өзара іс –қимылға тартылады, осылайша, негізделген дәдерді ұсынып,, қадағаланатын оқиғаларды сипаттауда түрлі мүмкіндіктерге ие болады»- деп айтқан (Мектептегі мұғалім көшбасшылығы 83 бет) «Досыңа қоңырау» әдісін ала отырып мен Выготскийдің «Жақын арадағы даму аймағын», Жером Брунердің «көпіршелер тұрғызу» әдістеріне қол жеткізсем деймін. Оқушылар арасында тиімді диалог орнату мақсатымда сабағыма «Сұрақ менен жауап сенен» әдісін пайдалансам деймін. «Хақназар хан» тақырыбында оқушылар ашық және жабық сұрақтарды пайдалана отырып бес сұрақ әзірлеуін тапсырсамын. Александер (2008) диалогтік оқыту оқушыларды ынталандыру және дамыту үшін әңгіме күшін қолдануға мүмкіндік береді деп санайды. (Мектептегі мұғалім көшбасшылығы 37 бет ). Оқушылар тапсырманы орындай отырып өзар диалогке түседі. Сұрақтармен жұмыс жасай отырып сөйлеуге ынталанып, білімге құштарлықтары артып, бір –бірінен үйреніп, басқа оқушылардың пікірін идеяларын құрметтеуді үйренсе деймін. Сабақта диалогтің маңызды рөл атқарғандығына дәлел Мерсер мен Литлтон (2007) өз еңбектерінде диалог сабақта оқушылардың қызығушылығын арттырумен қатар, олардың білім деңгейінің өсуіне үлес қосатындығын атап көрсетті (Мектептегі мұғалім көшбасшылығы 82 бет) Қасым хан тұсындағы Қазақ хандығының жағдайы атты бірінші сабағымда топтарды бағалау үшін оқушыламен бірлесе критерий жасауды жоспарладым. Оқушылардың күнделікті бағаларын ашық журнал арқылы бағаласам деп ойлаймын. Сонымен қатар жұптық, жеке жұмыстарда , бірін-бірі бағалау үшін екі жұлдыз бір ұсыныс, өзін-өзі бағалауға бармақпен , бағдаршам арқылы бағалау түрлерін енгізсем деймін. Оқушылардың сабақ барысында жеткен жетістіктерін өз тарапымнан ым ишарамен,шапалақ соғу арқылы бағаласам деймін. Нәтижесінде оқушылар бағаны қалай алғандығын, бағалау критерийлері арқылы өзінің қай жерде қате жібергенін, алдағы уақытта қателігін түзеу үшін не істеу керектігін түсініп, өз сыныптастарын, өзін-өзі бағалауға қол жеткізгенін қалаймын. «Қасым хан тұсындағы Қазақ хандығы» тақырыбында оқушыларға деңгейлік тапсырмалар құрастырамын бірінші тапсырма тест тапсырмалары, екінші тапсырма сәйкестендіру тесті, үшінші тапсырма Қасым хан кезеңіндегі Қазақ хандығына хронологиялық кесте құрастыру, төртінші тапсырмаға « Егер Қасым ханның орнында болсаң сыртқы саясатты қалай реттер едің?» тақырыбында өз тұжырымдамасын жасау тапсырмаларын қарастырмақпын. Оқушылар өз деңгейлеріне қарай тапсырмаларды орындайды. Төртінші тапсырма күрделі болғандықтан тапсырман тек дарынды оқушылар орындайды деп жоспарладым. Деңгейлік тапсырмаларды орындата отырып ақпартты шұғыл өңдейтін, мәселелерді нақты дұрыс шешетін, жаңалық ашуға ұмтылаты, ерекше идеялар табатын, өзін-өзі сынауға, бағалауға бейім оқушы қалыптастырғым келеді.Мектептегі тәжірибе кезеңімде осы жоспарлаған жұмыстарымды толықтырып сабағыма қолдансам деймін.

ОРТА МЕРЗІМДІ ЖОСПАРДЫҢ ҮЛГІСІ Қазақстан тарихы 7- сынып Пән мұғалімі :Байдулла Мөлдір

Сабақ жоспары

Сабақ кезеңдері

Қорытынды бағамдау

Пән мұғалімі: Байдулла М