Просмотр содержимого документа
«Тоо тектеринин пайда болушу»
Алайчы уулу Саит атындагы инновациялык орто мектеби
| Предмет: География | 6-класс |
| Текшерген ОББ: Ниматилла кызы Багдаг\л | К\н\: 21.11.19 |
| Мугалим:Жусупова Айжамал |
|
Сабактын темасы: Тоо тектеринин пайда болушу.
Сабактын максаты: Тоо тектери,алардын пайда болушу жана анын т\з\л\ш\ боюнча окуп \йрън\шът.
Сабактын милдеттери:
| Таанып бил\\ч\л\к(когнитивдик) Тектердин т\з\л\ш\ жана анын т\рлър\ боюнча окуп \йрън\шът. | Ишмерд\\л\к(ън\кт\р\\ч\) Карта менен иштъъ жъндъмд\\л\ктър\ артат,ъз оюн далилд\\ айта бил\\гъ машыгышат жана алган билимдерин практикада колдоно алышат. | Баалуулук(тарбиялык) Окуучулар бирин-бири укканга,топто,жупта иштъъгъ,элин-жерин с\й\\гъ,кыргыз тилинде так с\йлъъгъ тарбияланышат. |
Негизги компетентт\\л\к:
| Маалыматтык | Социалдык-коммуникативдик | Ъз алдынча уюштуруу жана къйгъйлърд\ чеч\\ |
| Тоо тектери боюнча окуу китебинен жаёы маалымат алышат. | Интернет булактарынан ъз алдынча жаны маалыматтарды табууга кън\г\шът. | Окуучулар жер боюнча ъз алдынча ой толгоп,тоо тектерин туура пайдалануу проблемаларын чечишет. |
|
|
|
|
Предметтик компетентт\\л\к:
| Географиялык документтерди талдоо жана интерпретациялоо ПК1 | Географиялык процесстер менен кубулуштарды т\ш\нд\р\\ ПК2 | Географиялык объектилердин комплекстүү мүнөздөмөсүн берүү жана мейкиндикте багыт алуу ПК3 |
|
| Тоо тектерин изилдъън\н зарылдыгы жън\ндъ ой ж\г\рт\шът. | Аймактык жана ълкъдъг\ тектерди бири-бири менен байланыштырат. |
Сабактын кърсътк\чтър\:
| 1-кърсътк\ч | 2-кърсътк\ч | 3-кърсътк\ч |
| Жердеги тоо тектери жън\ндъ маалымат ала алышса | Бири-бири менен топто,жупта иштей алышса | Ъз алдынча тектерди сактап калуу къйгъйлър\н чеч\\н\н жолдорун табышса |
К\т\л\\ч\ натыйжасы:
| 1-натыйжа | 2-натыйжа | 3-натыйжа |
| Ълкъдъг\ жер тоо кендерди биле алышат | Аны пайда кылуучу факторлорду талкуулашат | Д\йнъл\к жана жергиликт\\ кендерди салышытырат |
Сабактын тиби: Аралаш сабак.
Усулдар : Салттык
Ресурстар: Окуу китеби,с\ръттър,компьютер,интер.доска
Сабактын с\ръттъл\ш\:
| Этап | Убакыт | Мугалимдин иш аракети | Окуучунун иш аракети |
| Уюштуруу | 3 мин | Саламдашат. Жагымдуу маанай т\зът(логикалык суроо) Сабактын жабдылышын карайт. | Саламдашат.жагымдуу маанайда сабакка киришет.Окуу куралдарын толуктап сабакка къё\л бълът. |
| Уй тапшырмасын текшеруу |
12 мин | /йгъ берилген тапшырманы тешер\\,окуучулардын дептерлерин текшер\\,суроолорду бер\\. | /й тапшырмасын кайталашат.Суроолорго жооп беришет.Тапшырманы аткаруу боюнча жоопкерчиликке ээ болушат. |
| Жаны теманы тушундуруу |
20 мин | Жерди тузуп турган тектер,анын ички т\з\л\ш\ жън\ндъ жана пайда болуу жолдору жън\ндъ айтып берет. | Окуучулар ой ж\г\рт\п жооп беришет.Т\рд\\ жоопторду айтышат.Кайсы жооп туура экендигине ъздър\ ынанышат. |
| Бышыктоо |
4 мин | Суроолор берилет.Проблемалар коюлат. Тоо тектерине жалпы м\нъздъмъ берет. | Жооп беришет.Талкуулашат,предмет аралык байланышытырышат.Суроолорду т\з\шът. |
| Баалоо |
4 мин | Китептен тапшырма берет.Окуучуларды баалайт. | /йгъ берилген тапшырманы эсине сактап к\ндъл\гънъ жазып алат. |
Жаёы тема: Тоо тектер - жер кыртышын тузген белгилүү составдагы жана түзүлүштөгү табигый минералдардын агрегаттары.
Алар геологиялык тулку турүндө жатат. тоо тектер түрдүү составдагы минералдардын механикалык кошундусу. Структура менен текструктурасы курамындагы минерал бөлүкчөлөрдүн (бүртүкчөлөрдүн) формасына, өлчөмүнө жана өз ара жайгашына жараша болот. тоо тектердин курамы, түзүлүшу жана жер кыртышында жайгашуу шарттары аларды пайда кылган геологиялык процесстерге байланыштуу. тоо тектер ал процесстердин негизги түрлөрүнө жараша үч топко - магма, чөкме, метаморфизмделген болуп бөлүнөт.
Магма тоо тектери магманын сууп катуулануусунан пайда болот. Жер кыртышынын тереңинде магма акырындык менен сууйт да, андан жакшы кристаллданган тоо тектер (гранит, сиенит, диорит ж. б.) пайда болот. Ал эми жер бетине лава турундо агып чыккан магмадан начар же такыр кристаллданбаган эффузии тоо тектери (базальт, андезит, липарит ж. б.) пайда болот. Магма тоо тектерин тузуучу негизги минералдар - алюмосиликаттар менен силикаттар. Магма тоо тектери кремнийкислотасына бай келет.
Чөкмө тоо тектер деңиз жана континент чөкмөлөрүнүн төмөнкү температуpa менен басым шартында өзгөрүүсүнөн пайда болот. Алар пайда болушуна жараша кесек (брекчия, конгломерат, кумдук, алевролит), чопо, хемоген, биохемоген жана органоген тектери болуп бөлүнөт. Чөкмө тоо тектерге катмарлуулук мунөздүү. Метаморфизмделген тоо тектер чөкмө жана магма тоо тектеринин өзгөрүшүнөн пайда болот. Магмага жакын жаткан тоо тектер ысыктан өзгөрөт, ошондой эле магмадан бөлүнүп чыккан химиялык активдүү бирикмелер (айрыкча түрдүү суу эриндилери) жолундагы тоо тектерди өзгөртөт; жер кыртышынын терең катмарына чөккөн тоо тектер жогорку температура менен басымдан метаморфизмделет.
Метаморфизмделген тоо тектерге кристаллдык сланецтер, роговик, скарн, гнейс, амфиболит, мигматит ж. б-лар кирет.
Тоо тектер минералдык курамы менен тузүлүшүнө жараша тыгыздык, серпилгичтик, басымдык, магниттик ж. б. касиеттери менен мүнөздөлөт. тоо тектер тоокен иштеринин объектиси катары турдүү технол. касиеттер (катуулук, абразивдүүлүк, бекемдик, бургулануучулук, жарылгычтык ж. б.) менен мүнөздөлөт. тоо тектердин заттык курамы, физ. жана физ.-хим. касиеттери геофизикада, геологияда, ошондой эле тоо-кен ишинде изилденет
Бышыктоо: 1) Тоо тек деген эмне?
2)Анын пайда болуу жолдору?
3) Т\рлър\?
Жыйынтыктоо: Окуучулар бааланат.
/йгъ тапшырма:§ окуп кел\\.
27 515
974 
